تا به حال پیش آمده که بخواهید اشعار را به صورت موضوعی پیدا کنید؟ مثلاً بخواهید شعرهایی را پیدا کنید که موضوع آنها «وصف بهار» یا «وصف پاییز» است و یا «انتقادی» هستند و یا مضمون آنها «پند اخلاقی» یا «پند دینی» است؟ تا به حال پیش آمده که بخواهید شعرهایی را پیدا کنید که «دوزبانه» هستند، یا «دووزنی» هستند یا «بیتهای عربی» دارند یا «بیتهای ترکی» دارند یا …؟ تا به حال پیش آمده که بخواهید شعرهای «مشکوک» منتسب به حافظ را از شعرهایی که مسلماً از آن حافظ هستند تشخیص دهید؟

برچسبها راه حال مناسبی برای تعیین فراداده‌هایی مانند این هستند. اطلاعاتی راجع به شعرها که در متن شعر راجع به آن به طور مستقیم سخنی نیامده. این فرداده‌ها می‌توانند به طبقه‌بندی بهتر شعرها کمک کنند.

از امروز، به کمک عنوان «برچسبها» در پایین کادر حاشیه‌ها می‌توانید برای شعرها برچسب تعیین کنید. این کار در صورتی که به مرور زمان و توسط کاربران مختلف انجام شود می‌تواند به طبقه‎بندی بهتر شعرها کمک کند. در اضافه کردن برچسب، توجه داشته باشید که کلمات عمومی و کلی مانند «جان»، «فلک» و مانند آن که اطلاعات ارزشمندی ندارند و در واقع جزئی از متن شعرها هستند چندان کمکی به دستیابی به هدف شرح داده شده نمی‌کنند. سعی کنید موضوعات شعرها را تعیین کنید (مدح، هجو، هزل، داستان، مرثیه، وصف، ماده تاریخ، تاریخی، وصف طبیعت، وصف حال، پند، مذهبی، انتقادی و مانند آن)، ویژگیهای خاص شعرها را تعیین کنید (دووزنی، دوقافیه، دوزبانه، ابیات عربی، ابیات ترکی، مشکوک، منتسب به شاعر دیگر، …) و در کل اطلاعاتی را اضافه کنید که به طبقه‌بندی بهتر شعرها کمک می‌کنند.

مجموعه‌ی برچسبهای اضافه شده تا به حال را می‌توانید از طریق صفحه‌ی برچسبها (که از طریق پیوندهای پایین صفحات در دسترس قرار دارد) ببینید.

در حال حاضر گنجور مجموعاً دربردارنده‌ی ۳۳۴۴۵۱ بیت شعر از ۳۵ شاعر است که در قالب ۲۶۱۴۳ تکه تقسیم‌بندی شده‌اند. ۳۵ شاعر شامل ۳۴ شاعری است که نام آنها در صفحه‌ی اول آمده به همراه دقیقی طوسی که قسمتهایی از شاهنامه سروده‌ی اوست. در شمارش بیتها، تک‌مصرعهای تعویض بند در قالبهایی مانند مخمس و مانند آن یک بیت در نظر گرفته شده‌اند.

جدول زیر نشان دهنده‌ی آمار شعرها به تفکیک نام شاعر است:

تا به حال ۳۲۸۴۸۹ بیت (۹۸ درصد) از اشعار گنجور وزنیابی شده‌اند. مجموعاً ۱۰۲ وزن در این اشعار تشخیص داده شده است. جدول زیر نمایانگر نحوه‌ی توزیع اوزان متداول‌تر در اشعار وزنیابی شده است:

تکبیتهای صائب، مفردات سعدی در مواعظ و ابیات پراکنده‌ی ابوسعید ابوالخیر را مجدداً سازماندهی کردم و فهرستهای الفبایی بر اساس حرف روی برایشان درست کردم. در مورد ابیات پراکنده‌ی منتسب به ابوسعید به نظرم رسید بسیاری از این اشعار، بیشتر منتسب به رودکی هستند تا ابوسعید (به عنوان نمونه این بیت را ببینید). به منبع اولیه (ری‌را) و همچنین نرم‌افزار درج ۷۸ (که با ری‌را تطابق کامل دارد) مراجعه کردم و این ابیات در هر دوی این منابع به نام ابوسعید ابوالخیر آورده شده‌اند. در هر صورت فکر می‌کنم در این مورد اشتباهی رخ داده است، هر چند سایر اشعار ابوسعید (رباعیاتش)، نیز اکثراً به شاعران دیگر منتسبند.

سعی کرده‌ام اشعاری را که در دل اشعار دیگر آورده شده‌اند پیدا کنم و جدایشان کنم. در هر صورت، از کاربران محترم سایت خواهشمندم هر جا چند شعر مستقل را در قالب یک شعر دیدند گزارش کنند تا مشکل رفع شود.

کمتر از دو ماه پیش وزنیابی شعرها را شروع کردم و تا امروز قریب به اتفاق شعرهای موجود در گنجور وزن‌گذاری شده‌اند. شعرهای عربی و بخشهایی که نیاز به سرکشی و مرتب‌سازی دارند (مثل تک‌بیتهای سعدی، صائب و تکه غزلهای امیرخسرو) وزنیابی نشده‌اند.

در هر صورت در فرصت مناسب سعی می‌کنم آماری از وزنهای به کار گرفته شده در گنجور دربیاورم، احتمالاً برای هر وزن صفحه‌ای مختص خودش بسازم و … .

دو تن از دوستان پای دو مطلب پیشین درباره‌ی وزن‌گذاری گنجور، نشانی سایتی به نام وبگاه آزمایشی عروض را داده‌اند که یک کار دانشجویی عالی در زمینه‌ی وزنیابی خودکار است. دوستانی که علاقمند هستند، به این سایت سر بزنند (اینجا).