بایگانی سال 2012

اشعار استاد بهرام سالکی

یکشنبه، مارس 11th، 2012

از زبان استاد بهاءالدین خرمشاهی بشنوید:

سنایی عارف و شاعر بزرگ قرن پنجم هجری که آغازگر شعر عرفانی فارسی‌ست و بس حکایات شیرین از او به ویژه در اثر مشهورش «حدیقه الحقیقه» الهامبخش بزرگانی چون عطار و مولوی بوده است گاه از جِدّ به هزل می گراید ولی هدف اعلای او همچنان علمی، عرفانی و اخلاقی‌ست. او در این باب می فرماید:

هزل من هزل نیست تعلیم است

بیت من بیت نیست اقلیم است

پس از او عطار، مولانا، سعدی، اوحدی مراغه‌ای و جامی همه بر این شیوه رفته‌اند. عبید زاکانی با طنز پُر رنگ و حافظ با طنز مؤثّر کمرنگش هر دو در پی انتقاد و اصلاح اجتماعی بوده‌اند و پس از چند قرن باز در عهد مشروطیت اغلب شاعران پیشتاز تعهد اجتماعی و سیاسی خود را با تکیه به طنز ادا می‌کرده‌اند.
حالا حکایت هنرمند ذوالفنون معاصر حضرت استاد بهرام سالکی است که سختکوشی و ابتکار او در خوشنگاری و تذهیب مُصحف شریف معروف و مقبول خاص و عام است. او هنرمند بزرگی‌ست که خط بسیار خوشنمای کوفی را تکامل بخشیده و آن را از مهجوریتِ دشوارخوانی به مقبولیت خوشخوانی رسانده است. نزدیک به دو دهه از نگارش کُل مصحف شریف به خط کوفی ایرانی موسوم به «عقیق» به قلم ایشان می‌گذرد و تلاش عظیم انقلابی دیگر حضرت استاد در کتابت و تزیین سه مصحف شریف اعجازین دیگر موسوم به «ریحان» به خط فراموش شدهٔ ریحان «خاتم» به خط نسخ ابداعی و «جمیل» با آمیزهٔ دو خط نسخ و ریحان کارنامه‌ای درخشان برای ایشان ساخته است که خلق چنین آثاری واقعاً از حدّ طاقت بشری هر هنرمندی بیرون است: «ذلک فضل الله یؤتیه من یشاء»

دیگر از هنرهای حضرت ایشان نقاشی در عالیترین سطح است که نمونه‌های نمایان از آن را در کتابت و مصورسازی بسیار بدیع و مبتکرانهٔ ایشان از «دیوان حافظ شیراز» می‌توان ملاحظه کرد. تا بدانی که به چندین هنر آراسته است.

از آثار هنرمندانه دیگر استاد سرودن مثنوی عالی «گرگ نامه» است؛ این اشعار عمیق و حکیمانه شرابخانه‌ایست که خمار صد شبهٔ همهٔ ما را می‌شکند. به قول حافظ:

علاج ضعف دل ما به لب حوالت کن

که این مفرح یاقوت در خزانهٔ توست

خداش در همه حال از بلا نگه دارد.

علاقمندان می‌توانند مجموعه اشعار ایشان را -که به لطف و اجازهٔ خود ایشان در اختیار گنجور قرار گرفته- از این نشانی دریافت کنند (کمتر از صد و پنجاه کیلوبایت) و آن را از طریق منوی «مجموعه‌ها»، فرمان «اضافه کردن مجموعه‌های اشعار …» به گنجور رومیزی خود اضافه کنند یا آن را از طریق دکمهٔ «دریافت مجموعه‌ها» بر روی نوار ابزار مستقیماً دریافت و نصب کنند.

دریافت مجموعه‌ها

نرم‌افزار دیوان حافظ شیرازی

شنبه، دسامبر 31st، 2011

دوست فرهیخته و گرامی جناب آقای جواد احشامیان (هم‌صدا) -دبیر ادبیات فارسی آموزش و پرورش شهرستان آستارا- نرم‌افزاری را برای مرور دیوان حافظ طراحی کرده و به صورت رایگان عرضه کرده‌اند که برای دوستداران ادبیات فارسی و خصوصاً اشعار لسان‌الغیب هدیه‌ای ارزشمند به شمار می‌رود.

نرم‌افزار رایگان دیوان حافظ شیرازی

خلاصه‌ای از امکانات این برنامه به نقل از خود ایشان:

– تمامی اشعار دیوان حافظ با قابلیت دسترسی آسان و سریع

– وزن تمامی اشعار

– نمایش بیت تصادفی در آغاز برنامه

– فال با دیوان حافظ

– فرهنگ لغت با قابلیت افزودن لغت جدید، ویرایش و حذف

_ رو خوانی تمام غزلیات (با صدای دلنشین استاد موسوی گرمارودی) با قابلیت کنترل

– آهنگ پس‌زمینه با قابلیت کنترل

– ساختن گزیده با امکان ویرایش لیست گزیده‌ها

_ افزودن پی‌نوشت به اشعار با قابلیت ویرایش

– ذخیرهٔ متن اشعار دلخواه بر روی دیسک سخت

– رونوشت یا کپی متن اشعار

– تنظیم شفافیت پنجرهٔ برنامه

– تغییر قلم (فونت) و رنگ اشعار و …

– قابلیت جستجوی عبارت انتخاب شده در لغتنامهٔ اختصاصی برنامه

– قابلیت جستجوی عبارت انتخاب شده در دو موتور جستجوی گوگل و دانشنامهٔ آزاد

– چاپ اشعار

– جستجو در شعر حاضر

– جستجو در لیست اشعار

– جستجوی پیشرفته در کل دیوان با قابلیت گرفتن خروجی با فرمتهای اکسل و متن

– نظر سنجی (بر روی انجمن)

– بزرگنمایی و کوچک نمایی متن شعر با استفاده از (چرخ ماوس+ Ctrl) یا (Ctrl + Mouse Wheel)

– راست کلیک در لیست اشعار و متن اشعار

– نرم‌افزار داری قابلیت نصب بر روی فلش‌مموری می‌باشد.

جهت دریافت این ‌نرم‌افزار و مطالعه توضیحات نصبی به این نشانی مراجعه فرمایید.

بازگشت اشعار حذف شده و ویرایش جدید گنجور رومیزی

دوشنبه، سپتامبر 26th، 2011

با توجه به انتشار آزاد اشعار حذف شده از سایت گنجور (در صورتی که از دلیل این رویداد اطلاع ندارید اینجا را ببینید) در قالب کتابخانهٔ آزاد شعر فارسی: ویکی‌درج عملاً مشکلی که باعث حذف اشعار سایت شده بود حل شده و از دیروز این اشعار مجدداً از طریق سایت گنجور در دسترس قرار گرفته‌اند. منبع تمام این اشعار در کادر حاشیه‌ها مستند شده است.

ویکی‌درج

ویرایش ۲.۵۲ گنجور رومیزی نیز که از دیروز در دسترس قرار گرفته تفاوتهای بسیار جزئی با خرده‌ویرایش پیشین دارد و عمده تفاوت آن همراه شدن مجدد شاعران حذف شده با پایگاه داده‌های آن است.

دوستانی که نسخهٔ شامل پایگاه داده‌های ناقص را دریافت کرده‌اند علاوه بر امکان نصب نسخهٔ کامل می‌توانند با کلیک بر روی دکمهٔ «دریافت مجموعه‌ها» و انتخاب فهرست «شاعران سایت گنجور» شاعران مورد نظر خود را به نرم‌افزار خود اضافه کنند.

دریافت مجموعهٔ شاعران سایت گنجور

امکان حاشیه‌گذاری نیز که پیشتر غیرفعال شده بود، با تغییرات اخیر مجدداً فعال شد.

پروژهٔ بازبینی OCR برای دیوان ملک‌الشعرای بهار نیز نیاز به حدود پانزده‌هزار بازدید دیگر دارد و پس از تکمیل خروجیهای کار از طریق سایت و گنجور رومیزی در دسترس قرار خواهد گرفت.

دلیل حذف آثار شعرا از گنجور

پنج‌شنبه، ژوئن 9th، 2011

از روز سه‌شنبه آثار تعداد زیادی از شاعران از سایت گنجور (و نرم‌افزار گنجور رومیزی) حذف شد. دوستان زیادی از آن روز تا به حال دلیل این اتفاق را می‌پرسند که جهت اطلاع دوستان به عرض می‌رساند که:

همانطور که احتمالاً در جریان هستید سایت گنجور از روز آخر اردیبهشت در ایران فیلتر شده است. اشاراتِ دوستانِ مطلع؛ بعد از مدتی نشان داد که مسدود شدن گنجور به درخواست شرکت مهرارقام که در تولید نرم‌افزارهای ادبی به شکل تجاری فعالیت می‌کند انجام شده است. دلیل این شرکت برای چنین درخواستی، ادعای این شرکت روی ورود سیصد هزار بیت از اشعار منتشر شده در گنجور به کامپیوتر بوده که البته این اشعار از طریق مجموعهٔ دیگری که هنوز هم روی اینترنت -با عنوان آزاد و بازمتن- در دسترس است وارد گنجور شده بود و عملاً طرف شرکت مورد اشاره در این ادعا گنجور نیست (هر چند این شرکت هیچگاه در این زمینه با گنجور تماس نگرفته بود و دم دست‌ترین راه حل را در کمیتهٔ فیلترینگ جستجو کرده).

پس از تماس و مذاکره با شرکت مورد اشاره و عدم حصول توافق، به درخواست آن شرکت و به جهت مشکوک بودن منبع اولیهٔ ورود اشعار یاد شده، مجموعه‌های مورد ادعا از سایت حذف شدند (توجه فرمایید که دلیل پذیرش این درخواست نه اجبار حقوقی بوده و نه تمایل به خارج شدن سایت از فیلتر و تنها دلیل آن احترام به حقوق مورد ادعای شرکت یاد شده در ورود احتمالی این داده‌ها می‌باشد).

مراجعهٔ دوستان به صفحهٔ فیس‌بوک گنجور به نشانی https://www.facebook.com/ganjoor می‌تواند جزئیات این ماجرا -از آغاز فیلتر شدن گنجور در ایران تا وضعیت کنونی- را روشن کند.

جبران آنچه از دست رفته یکی از اهداف گنجور در روزها، هفته‌ها، ماهها و سالهای پیش روست. علاوه بر اشعار، مجموعهٔ قابل توجهی از حاشیه‌های دوستان پای شعرها هم از دسترس خارج شده که امیدوارم به زودی راهکاری جهت در دسترس قرار دادن بایگانی آنها -مستقل از اشعار مرتبط- پیدا کنم.

به‌روزرسانی: دوستان با مراجعه به این نشانی در نظرسنجی راجع به درستی این اقدام شرکت کنند (برای این که بتوانید شرکت کنید باید عضو فیس‌بوک باشید و صفحهٔ گنجور در فیس‌بوک را Like کرده باشید).

گنجور فیلتر شد

دوشنبه، می 23rd، 2011

از روز آخر اردیبهشت‌ماه دامنهٔ اصلی سایت گنجور در ایران فیلتر شده است. توضیحات بیشتری در اینجا آمده است.

گزارش میاندوره‌ای روند بازبینی خروجیهای OCR دیوان ملک‌الشعرای بهار

جمعه، می 20th، 2011

حدود چهار ماه از آغاز بازبینی خروجیهای OCR دیوان ملک‌الشعرای بهار می‌گذرد. همچنان که پیشتر اشاره شده بود در این گام ۴۵۷۵۹ تصویر بریده و OCR شده از دیوان ملک‌الشعرای بهار (که در حال حاضر تنها حدود ۱۰۰۰ بیت از اشعارش در گنجور در دسترس است) برای بازبینی در دسترس قرار گرفته است.

تا به حال و پس از گذشت نزدیک به چهار ماه، ۷۱۳۰۲ مورد بازبینی روی این تصاویر صورت گرفته که سهم ۲۰۴۰۱ تکه (حدود ۴۵ درصد) از تصاویر کمتر از دو بار، سهم ۲۳۳۹۳ تکه (۵۱ درصد) دقیقاً دو بار و سهم ۱۹۶۵ مورد (۴ درصد) سه بار و بیشتر بازبینی بوده است. پایان بازبینی زمانیست که اکثریت تصاویر حداقل سه بار بازبینی شده باشند و با روند کنونی به نظر می‌رسد تا آن زمان سه یا چهار ماه دیگر فاصله داشته باشیم.

تعداد ۴۵۶۱ آی.پی مجزا برای بازبینها به ثبت رسیده است. تصاویر زیر نشانگر آمار ثبت شده برای بازدیدها از سیستم بازبینی توسط سیستم آمارگیری گوگل است:

نمودار آماری بازبینیها
جدول کشورهای دوستان مشارکت کننده در بازبینی

از دوستانی که با این شیوه دقایقی از وقت روزانه‌شان را به ادبیات فارسی اهدا می‌کنند بار دیگر به سهم خودم تشکر می‌کنم.

نگارش سبک گنجور رومیزی و ویرایش ۲.۵۱

جمعه، می 13th، 2011

در خرده‌ویرایش ۲.۵۱ گنجور رومیزی چند اشکال -از جمله یکی از ایرادات گزارش شده توسط دوستان– رفع شده است. علاوه بر آن به پیشنهاد یکی از دوستان دو دکمه برای انتخاب آسان در گام دوم «دریافت مجموعه‌ها» اضافه شد.

دکمه‌های جدید ابزار دریافت مجموعه‌ها

نصاب به‌روزرسانی این ویرایش را از این نشانی دریافت کنید.

با بهره‌برداری 😉 از ابزار «دریافت مجموعه‌ها» امکان انتشار نگارش سبک گنجور رومیزی هم به وجود آمده است که می‌تواند کاربردهای خاص خودش را داشته باشد. این نگارش فقط از لحاظ حجم داده‌ها با نگارش کامل متفاوت است -کل داده‌های موجود در آن بیست و چند بیت است- و کاربران می‌توانند با استفاده از ابزار دریافت مجموعه‌ها، مجموعه‌های مورد نظر خودشان را به آن اضافه کنند. دوستان علاقمند می‌توانند نصاب این نگارش را با حجم کمتر یک مگابایت از اینجا دریافت کنند. مجموعهٔ بیست و چند بیتی موجود در این نگارش از بخش مضامین گمشده در وبلاگ استاد محمدرضا ترکی و همینطور گروه فیس‌بوک شاه‌بیت انتخاب شده و برای دوستانی که مجموعهٔ کامل گنجور رومیزی را دارند به طور جداگانه از این نشانی قابل دریافت است.

نگارش سبک گنجور رومیزی

گنجور رومیزی ویرایش ۲.۵

شنبه، می 7th، 2011

در ویرایش ۲.۵ گنجور رومیزی امکان دریافت مجموعه‌ها تکمیل شده و برای استفادهٔ آسان؛ در قالب یک دکمه (ی قابل حذف از طریق پیکربندی) در دسترس قرار گرفته است.

دکمهٔ دریافت مجموعه‌ها

کلیک بر روی این دکمه، ابزاری را در اختیار می‌گذارد که به کمک آن می‌توان به شکل گام به گام مجموعه‌های اشعار را دریافت کرد.

سه نشانی پیش‌فرض، سه فهرست از مجموعه‌ها را در اختیار می‌گذارند که عبارتند از «مجموعه‌های تازه»، آثار «شاعران سایت گنجور» و «شاعران اختصاصی برنامه» (اگر از طریق ویرایشگر برنامه آثار بعضی از شاعران را پاک کرده باشید یا از ابتدا نسخه‌ای با داده‌های محدود دریافت کرده باشید این دو مجموعهٔ اخیر به کارتان خواهند آمد). همچنان که در ادامه شرح داده می‌شود امکان آن که نشانیهای دیگری توسط کاربر به این نشانیهای پیش‌فرض افزوده شوند وجود دارد.

دریافت مجموعه‌ها، گام اول، انتخاب نشانی فهرست

دکمه‌ای با نشان چرخ‌دنده در کنار دکمهٔ انصراف، تنظیمات مختصری را برای فرایند دریافت مجموعه‌ها در اختیار می‌گذارد. برنامه به طور پیش‌فرض، فایلهای دریافت شده را پس از پردازش پاک می‌کند؛ ممکن است بخواهید این رفتار را تغییر دهید و فایلهای دریافتی را برای اضافه کردن دستی (از طریق منوی «مجموعه‌ها») نگه دارید. پنجرهٔ «تنظیمات دریافت مجموعه‌ها» امکان تغییر این عملکرد و همینطور تغییر نشانی پیش‌فرض مسیر دریافت فایلهای دریافتی را در اختیارتان می‌گذارد.

تنظیمات دریافت مجموعه‌ها

با کلیک بر روی دکمهٔ «ادامه»، فهرست مجموعه‌ها دریافت می‌شود و می‌توانید عنوانهای مورد نظر خود را انتخاب کنید تا در مرحلهٔ بعد دریافت آنها آغاز شود و نهایتاً در گام پایانی شاهد پردازش و افزوده شدن آنها به برنامه باشید.

دریافت مجموعه‌ها، گام دوم، علامتگذاری مجموعه‌های مورد نظر برای دریافت
دریافت مجموعه‌ها، گام سوم، دریافت عنوانهای انتخاب شده
دریافت مجموعه‌ها، گام پایانی، افزوده شدن عنوانهای دریافت شده

ابزار «ویرایشگر فهرست مجموعه‌ها» (که از طریق پنجرهٔ تنظیمات دریافت مجموعه‌ها و همچنین منوی دکمهٔ ابزارها در ویرایشگر در دسترس قرار می‌گیرد) امکان تولید فایلهای XML قابل استفاده به عنوان نشانی فهرست مجموعه‌ها را در اختیار کاربران علاقمند می‌گذارد تا در صورت تمایل از طریق سایتهای دیگر یا شبکه‌های اینترانت بتوانند مجموعه‌های مورد نظر خود را مستقلاً منتشر کنند.

ویرایشگر فهرست مجموعه‌ها

گنجور رومیزی از نمایش تصاویر شاعران پشتیبانی نمی‌کند اما ابزار ویرایشگر فهرست مجموعه‌ها امکان گنجاندن نشانی تصاویر در فایل XML خروجی و همینطور گنجاندن تصاویر متناظر در فایلهای فشردهٔ مجموعه‌های خروجی را دارد که می‌تواند برای کاربران ساغر و شاید نسخه‌های آتی گنجور رومیزی مفید باشد.

گنجاندن تصاویر در فهرستهای مجموعه‌ها

علاوه بر ابزار شرح داده شده، در ویرایش جدید چند اشکال کوچک رفع شده (که مهمترین آنها تصحیح نمایش فهرست نشانه‌هاست در حالتی که شعرهای نشانه‌گذاری شده دیگر در پایگاه داده‌ها وجود ندارند) و یکی دو قابلیت جزئی دیگر نیز اضافه شده است.

نصاب به‌روزرسانی ویرایش ۲.۵ را از این نشانی دریافت کنید.

گزیدهٔ اشعار ترکی شاه اسماعیل صفوی

یکشنبه، می 1st، 2011

شاه اسماعیل صفوی از جمله شاهان شاعر محسوب می‌شود که به زبانهای ترکی و فارسی اشعاری از او به جا مانده است. تخلص شعری او «ختایی» بوده است.

شاه اسماعیل صفوی

آقای کامران مشایخی -که پیشتر گزیدهٔ اشعار ترکی شهریار را برای گنجور رومیزی آماده کرده بودند– گزیده‌ای از اشعار ترکی این شاه شاعر را فراهم کرده‌اند که از این نشانی قابل دریافت است.

کاربران نسخهٔ جدید ساغر می‌توانند پس از خارج کردن فایل دریافتی از حالت فشرده، آن را با انتخاب پس از اجرای فرمان «اضافه کردن مجموعهٔ جدید …» از منوی «ابزارها» به برنامهٔ خود اضافه کنند. در گنجور رومیزی گزینهٔ متناظر از منوی «مجموعه‌ها» در دسترس قرار دارد.

ویرایش جدید نرم‌افزار ساغر

یکشنبه، می 1st، 2011

ویرایش ۰٫۸٫۱۳ ساغر (نرم‌افزار بازمتن، رایگان و چندسکویهٔ مرور اشعار فارسی)، از اواخر هفتهٔ گذشته در سایت آن در دسترس قرار گرفته است.

رابط کاربری و نصاب فارسی و نمایش چندستونه (و قابل بدلخواهسازی فهرست شعرا) از مهترین تغییرات ظاهری و جستجوی بهتر (امکان نادیده گرفتن حرکات در جستجو)، امکان اضافه کردن مجموعه‌های جدید شعر و همچنین حذف شعرا و تعداد زیادی رفع اشکال و بهبود از تغییرات مهم داخلی این ویرایش هستند. راهنمای مختصر اما مفیدی نیز به همراه این ویرایش ارائه شده که می‌تواند راهگشا باشد.

اطلاعات بیشتر دربارهٔ این ویرایش از ساغر و فهرست کامل تغییرات آن را از زبان برنامه‌نویس خوب آن آقای سید رضی علوی‌زاده در این نوشته بخوانید.

ساغر ویرایش ۰٫۸٫۱۳

به آقای علوی‌زاده بابت کار تحسین‌برانگیزشان دست‌مریزاد می‌گویم.