بایگانی سال 2023

حالت تیره در گنجور با کمک یک افزونهٔ کروم

یکشنبه، فوریه 26th، 2023

به همت آقای رضا سامانی افزونه‌ای برای مرورگر کروم آماده شده که امکان مشاهدهٔ گنجور در حالت تیره (دارک مد) را فراهم می‌کند.

صفحهٔ اول گنجور در حالت تیره
یک شعر در گنجور به شکل دارک مود

این افزونه به لحاظ نیاز به حساب توسعه‌دهنده و عدم دسترسی به آن در فروشگاه افزونه‌های کروم در دسترس نیست. علاقمندان برای استفاده این فایل zip را دریافت کنند:

سپس به صفحهٔ افزونه‌های کروم بروند:

قسمت افزونه‌های کروم

در آنجا حالت برنامه‌نویسی (Developer Mode) را فعال کنند:

Developer Mode

سپس فایل دریافت شده را روی همین قسمت در کروم بکشند تا به صورت افزونه فعال شود.

افزونهٔ فعال

به‌روزرسانی «غزل» به نگارش ۱.۵: نسخهٔ مک‌اواس و امکانات دیگر

پنج‌شنبه، فوریه 16th، 2023

آقای ابوطالب روشن برنامه‌نویس غزل، نگارش تازه‌ای از این نرم‌افزار را در منتشر کرده‌اند. این نرم‌افزار هم‌اکنون امکان اجرا تحت سیستم عامل مک را دارد.

فهرست نسخه‌های اجرایی غزل

امکان جستجو بر اساس ردیف و قافیه، سازگاری با دقت تصویر بالا و چند امکان کاربردی دیگر از امکانات جدید این نرم‌افزار بازمتن است:

امکانات غزل

علاقمندان می‌توانند با مراجعه به مخزن کد این نرم‌افزار در این نشانی نسخهٔ مناسب سیستم عامل خود را دریافت و نصب کنند.

نسخهٔ مک نرم‌افزار غزل

نقشهٔ سفرهای ناصرخسرو

جمعه، آگوست 5th، 2022

زیر عناوین فهرست سفرنامهٔ ناصرخسرو در گنجور نقشه‌ای بر اساس متن سفرنامه و با مسیری به ترتیب تاریخ‌هایی که وارد هر شهر شده اضافه شده است. با لمس یا کلیک روی هر مکان‌نما می‌توانید سال و ترتیب بازدید ناصرخسرو از آنجا را ببینید و با دنبال کردن لینک مطلب مربوطه به متن آن دسترسی پیدا کنید.

نقشهٔ سفرنامهٔ ناصرخسرو

برای شهرهایی که بیش از یک بار به آنها سفر کرده و یا شهرهای نزدیک با لمس امکان انتخاب از میان چند مکان‌نمای مجاور وجود دارد.

در این نقشه تنها شهرهایی گنجانده شده که وی صریحاً عنوان کرده که به آنها سفر کرده است. به عنوان مثال وی در ذکر فواصل شهرها یا شنیده‌هایش از «ساوه»، «اندلس» و … هم نام برده اما عنوان نکرده که سفری به آنها داشته است و به همین دلیل در نقشهٔ مسیر کلی این شهرها گنجانده نشده‌اند.

برای بعضی شهرها که موقعیت دقیق جغرافیایی امروزیشان مشخص نیست (مانند مروالرود و …) حدود تقریبی و شهرهای نزدیک به عنوان مکان تقریبی اضافه شده است.

زیر بخش‌های سفرنامه نیز امکان مشاهدهٔ موقعیت شهری که از آن صحبت می‌کند روی نقشه فراهم شده است.

مشاهدهٔ شهرهای هر بخش در سفرنامهٔ ناصرخسرو

متن سفرنامه که سالها پیش از کتابخانهٔ تصوف به گنجور اضافه شده غلطهای تایپی و املایی فراوانی دارد. برای رفع این مشکل تصاویر چاپ سفرنامه به تصحیح استاد دبیرسیاقی نیز مطابق متن گنجور فهرست‌گذاری شده تا در آینده بر اساس آن نقایص متن برطرف گردد.

گنجور رومیزی ۲.۹۷

جمعه، جولای 29th، 2022

در نسخهٔ جدید گنجور رومیزی امکان خروج از حساب کاربری پیشخان خوانشگران به بخش خوانش‌ها اضافه شده تا دوستانی که با چند حساب اقدام به بارگذاری می‌کنند بتوانند این کار را از طریق گنجور رومیزی هم انجام دهند.

خروج از حساب کاربری

غیر از آن در ویرایشگر امکان اعمال چینش پیش‌فرض به همهٔ اشعار یک بخش اضافه شده و چند رفع اشکال هم انجام شده است.

امکان جستجو در یادداشتهای نشان‌شده‌ها و امکان پیشنهاد حروف قافیه

جمعه، جولای 29th، 2022

۱. در بخش «نشان‌شده‌ها» در پیشخان کاربر امکان جستجو در یادداشتها فراهم شده است.

جستجو در یادداشتها

۲. گنجور یک قافیه‌یاب داخلی دارد که در بیشتر موارد توانایی استخراج حروف قافیهٔ اشعار را دارد اگر چه محدودیتهایی -فعلاً غیرقابل حل- روی حرکات دارد (مثلاً هَست و بَست را با رُست و جُست هم‌قافیه تشخیص می‌دهد) اما در کل، هم در قافیه‌یابی اولیه و هم در اعمال پیشنهادهای تصحیحی که موجب تغییر حروف قافیه می‌شود به طور خودکار قافیه‌ها را پیدا و تصحیح می‌کند. از آنجا که مشابه‌یاب گنجور وابسته به قافیه‌های اشعار است گاهی لازم است با تعیین دستی قافیه‌ها به بهبود عملکرد مشابه‌یابی کمک کرد. برای نمونه بعضاً در متون نثر یک بیت از میانهٔ یک غزل یا قصیده ذکر شده است که تعیین حروف قافیهٔ آن بدون دسترسی به سایر ابیات امکان ندارد. در این موارد می‌توان از طریق ویرایشگر شعر یا ویرایشگر قطعه حروف قافیهٔ بیت را تعیین کرد تا بیت در فهرست اشعار هم‌آهنگ با شعر اصلی و مرجع ظاهر شود.

پیشنهاد حروف قافیه
تأثیر حروف قافیهٔ تک‌بیت روی مشابه‌یابی

محدودیت تازه برای ارسال خوانش‌ها در گنجور

شنبه، جولای 23rd، 2022

روخوانی‌های زیادی برای اشعار حافظ در گنجور در دسترس قرار گرفته و متأسفانه علی‌رغم علاقهٔ دوستان به بازخوانی اشعار حافظ، خوانش‌های جدید مزیتی بر خوانش‌های قبلی ندارند.

از این جهت محدودیتی برای ارسال خوانش‌ها در نظر گرفته شده و آن این است که اگر شعری دارای دست کم ۱۰ خوانش باشد امکان ارسال خوانش جدید برای آن وجود ندارد (امکان جایگزینی خوانش‌های موجود کمافی‌السابق وجود دارد).

امیدواریم دوستان علاقمند با توجه به این محدودیت به روخوانی اشعار فاقد خوانش یا فاقد خوانش‌های مناسب رو بیاورند.

خطای خوانش‌های زیاد

فهرست‌گذاری شرح‌های دکتر خزائلی بر گلستان و بوستان سعدی

جمعه، جولای 22nd، 2022

شرح‌های شادروان دکتر محمد خزائلی بر بوستان و گلستان سعدی مطابق متن گنجور فهرست‌گذاری شده‌اند و به این ترتیب علاقمندان در کادر «تصاویر مرتبط در گنجینهٔ گنجور» زیر هر بخش از این دو کتاب (در کنار تصویر نسخه‌های خطی گلستان و همچنین تصویر چاپ کلیات سعدی به تصحیح شادروان فروغی) می‌توانند به صفحهٔ متناظر در شرح‌‌های این استاد بر این دو کتاب دسترسی داشته باشند.

شرح بوستان دکتر محمد خزائلی

امکانات تازهٔ گنجور برای نشان کردن اشعار و خوانش‌ها و تغییرات ویرایشگر

پنج‌شنبه، جولای 21st، 2022

پیش از این به دو صورت می‌توانستیم برای یک شعر یا بیت نشان شده یادداشت بگذاریم. راه اول آن است که بعد از نشان کردن شعر یا بیت به بخش نشان‌شده‌های من برویم و یادداشتمان را اضافه کنیم. راه دوم هم این است که یک حاشیه یا نظر را نشان کنیم. با نشان کردن یک حاشیه متن آن به عنوان یادداشت به شعر نشان شده اضافه می‌شود.

با توجه به آن که درج یادداشت برای یک نشان‌شده نیاز روزمرهٔ بسیاری از کاربران گنجور است راه سومی برای آن اضافه شده و آن این است که بعد از نشان کردن یک شعر یا بیت بلافاصلهٔ پنجرهٔ یادداشت‌گذاری برای آن ظاهر می‌شود که البته می‌توان آن را بدون اضافه کردن یادداشت رد کرد.

یادداشت گذاشتن برای بیت نشان شده
یادداشت گذاشتن برای بیت نشان شده

در بخش خوانش‌ها نیز تغییر کوچکی راجع به اثر «رأی دادن به خوانش» اعمال شده و آن این است که وقتی به خوانشی رأی می‌دهید (یا به طور معادل آن را برای خودتان نشان می‌کنید)، آن را در بازدیدهای بعدی فارغ از رتبه‌بندی خوانش‌ها بالاتر از بقیه خواهد دید.

توضیح مربوط به تغییرات اثر نشان کردن خوانش
توضیح مربوط به تغییرات اثر نشان کردن خوانش

در بخش ویرایشگر نیز امکانات متعددی اضافه شده که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به امکان پیشنهاد تغییر نوع مصرع‌ها (چینش مصاریع شعر) و همچنین امکان پیشنهاد حذف مصاریع (برای رفع اشکال بیتهای تکراری و مانند آن) اشاره نمود.

پیشنهاد تغییر نوع مصرع و حذف مصرع
پیشنهاد تغییر نوع مصرع و حذف مصرع

نوار ابزار تازهٔ گنجور

پنج‌شنبه، جولای 7th، 2022

نوار ابزار گنجور که به بالای صفحات اضافه شده مجموعه‌ای از ابزارها و فرمان‌های پرکاربرد گنجور را به شیوه‌ای در دسترس‌تر از گذشته در اختیار کاربر می‌گذارد.

نوار ابزار گنجور
نوار ابزار گنجور

این نوار ابزار به طور پیش‌فرض حالت «چسبانی» دارد یعنی وقتی کاربر اسکرول می‌کند به بالای صفحه می‌چسبد تا در دسترس بماند. منتهی امکان تغییر این رفتار و «ناچسبان» کردن آن با استفاده از اولین دکمهٔ بالا/سمت راست آن وجود دارد (مثلاً می‌توانید برای تصویر گرفتن از صفحات آن را موقتاً ناچسبان کنید).

ویدیوی زیر رفتار این نوار ابزار را روی اسکرول، در حالت چسبانی و ناچسبانی و کارکرد بعضی دکمه‌های دیگر آن شامل «راهنما»، «لغزش به پایین و بالا»، «شماره‌گذاری» و «اسکرول خودکار به محل خوانش» را نشان می‌دهد. علاوه بر «چسبانی» دکمه‌های دوحالتهٔ دیگر یعنی «شماره‌گذاری» و «اسکرول خودکار به محل خوانش» وضعیت خود را روی مرورگر کاربر ذخیره و حفظ می‌کنند.

غیر از این، صفحات نام‌نویسی و بازیابی گذرواژه نیز بازطراحی شده‌اند و برای پس‌زمینهٔ آنها از طرح دیگری که توسط آقای مجید نجاتی طراح لوگوی جدید گنجور ارائه شده استفاده شده است.

طراحی جدید صفحهٔ نام‌نویسی گنجور با لوگو و پس‌زمینهٔ طراحی شده توسط آقای مجید نجاتی
طراحی جدید صفحهٔ نام‌نویسی گنجور با لوگو و پس‌زمینهٔ طراحی شده توسط آقای مجید نجاتی

با اضافه شدن این نوار ابزار، منوی دایره‌ای صفحات شعرها، دکمه‌های گروه «ابزارها» زیر شعرها و دسترسی به ابزارهای پیشخان کاربر در صفحهٔ خانگی زاید بودند و حذف شده‌اند. این تصاویر یادگاری از وضعیت گذشتهٔ گنجور با وجود این موارد حذف شده هستند:

نشان تازهٔ گنجور در مرورگرها

دوشنبه، ژوئن 27th، 2022

نشان تازه‌ای که برای گنجور در مرورگرها نمایش داده می‌شود هدیهٔ آقای مجید نجاتی است.

نشان تازهٔ گنجور
گنجور - دردانه‌های ادب فارسی

به‌روزرسانی: این نشان در حال حاضر به عنوان نشان گنجور در صفحات وبگاه نیز مورد استفاده قرار گرفته است.

نشان تازهٔ گنجور تهیه شده توسط آقای مجید نجاتی
نشان تازهٔ گنجور تهیه شده توسط آقای مجید نجاتی