چندی پیش استاد گرامی جناب آقای سهراب صمصامی با گنجور تماس گرفتند و فرمودند:

مسؤول محترم سایت گنجور

با سلام

ضمن تحسین از کار شما در ایجاد پایگاه اطلاعاتی بسیار معتبر گنجور مطلبی را به اطلاع شما میرسانم و تقاضا دارم در تصحیح آن همکاری فرمایید.

شعر «صبح» را اینجانب در سال ۱۳۴۷سرودم و برای چاپ فرستادم و برای اولین بار سال ۱۳۵۲ در مجله مکتب اسلام شماره ۲ چاپ شد. متأسفانه بنا به دلایلی که مشخص نیست، به اشتباه به آقای گلسرخی نسبت داده شده و در سایتهای دیگر و همچنین سایت شما همین اشتباه تکرار شده. برخی از سایت‌ها سایت شما را به عنوان مأخذ عنوان کرده‌اند. تا کنون چندین سایت شعر را حذف نموده و یا نویسنده آنرا اصلاح کرده‌اند. از همکاران سایت گنجور تقاضا دارم که با ارجاع به مدارک ثبت شده آقای گلسرخی در زمان حیات و همچنین آرشیو مجله مکتب اسلام در رفع این اشتباه همکاری فرمایند. در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر لطفا با من تماس بگیرید. نشانی مجله مکتب اسلام را همراه با یک کپی از اصل شعر و همچنین چند سایت که تا کنون این اشتباه را رفع نموده‌اند برایتان میفرستم شاید به تحقیقات شما کمک کند.

http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4445/54 (مجله مکتب اسلام که این شعر برای اولین بار در آن به چاپ رسید) …

پیشاپیش از همکاری شما سپاسگزارم.

سهراب صمصامی

ضمن عذرخواهی از استاد گرامی، جهت رفع این اشکال، -از آنجا که حذف شعر ممکن بود باعث سوء تفاهم شود- مجموعهٔ اشعار خسرو گلسرخی با اضافه شدن توضیحی در این باره به‌روزرسانی شد:

این مطلب در نسخهٔ epub‌ اشعار نیز که به تازگی در دسترس قرار گرفته است انعکاس یافت.

انعکاس این تغییر در نسخهٔ کامل گنجور رومیزی و ساغر و برنامه‌های وابستهٔ دیگر نیاز به زمان دارد که به مرور انجام خواهد شد.

با هم این شعر زیبا را مرور می‌کنیم:

صبح … (سرودهٔ سهراب صمصامی)

دگر صبح است و پایان شب تار است

دگر صبح است و بیداری سزاوار است

دگر خورشید از پشت بلندی ها نمودار است

دگر صبح است …

دگر از سوز و سرمای شب تاریک ، تن هامان نمی لرزد

دگر افسرده طفل ِ پابرهنه ، از زبان مار در شب ها نمی ترسد

دگر شمع امید ما چو خورشیدی نمایان است

دگر صبح است …

کنون شب زنده داران صبح گردیده ،

نخوابید ، جنگ در پیش است .

کنون ای رهروان حق ، شبِ تاریک معدوم است

سفیدی حاکم و در دادگاهش هر سیاهی خرد و محکوم است .

کنون باید که برخیزیم و خون دشمنان تا پای جان ریزیم

دگر وقت قیام است و قیامی بر علیه دشمنان است

سزای ِ حق کُشان در چوبه ی دار است

و ما باید که برخیزیم

دگر صبح است …

چُنان کاوه درفش کاویانی را به روی ِ دوش اندازیم

جهان ِ ظلم را از ریشه سوزانده ، جهان دیگری سازیم

دگر صبح است …

دگر صبح است و مردم را کنون برخاستن شاید ،

نهال ِ دشمنان را تیغ ها باید

که از بُن بشکند ، نابودشان سازد …

اگر گرگی نظر دارد که میشی را بیازارد ،

قَوی چوپان بباید نیش او بندد

اگر غفلت کند او خود گنه کار است

دگر صبح است …

دگر هر شخص بیکاری در این دنیای ِ ما خوار است

و این افسردگی ، ناراحتی ، عار است

دگر صبح است و ما باید برافروزیم آتش را ،

بسوزانیم دشمن را ،

که شاید هَمرَه ِ دودش رَود بر آسمان شیطان

و یا همراه بادی او شَود دور از زمین ها .

دگر صبح است …

دگر روز ِ تبه کاران به مثل نیمه شب تار است …

دوستداران اشعار استاد بهرام سالکی می‌توانند نسخهٔ جدید اشعار ایشان را برای گنجور رومیزی و گنجوز اندروید(از طریق دریافت مجموعه‌ها) و ساغر (از طریق دریافت از مخزن‌ها) دریافت و جایگزین نسخهٔ قدیمی نمایند و یا مجموعهٔ سازگار با این دو برنامه را از این نشانی با اندازهٔ ۲۲۰ کیلوبایت به طور مستقیم دریافت نمایند.

علاوه بر آن مجموعهٔ آثار ایشان در کتابخانهٔ گنجور نیز بروزرسانی شده است.

جدای از اینها مثنوی گرگ‌نامه استاد در قالبهای epub (از این نشانی)، pdf (از این نشانی) و برنامه اندرویدی مستقل (از این نشانی) قابل دریافت و استفاده است.

استاد گرامی بخشی از مثنوی گرگ‌نامه را به اداره کنندهٔ گنجور تقدیم کرده‌اند که از لطف بی‌کران ایشان سپاسگزاری می‌کنم.

مجموعهٔ اشعار استاد سالکی با افزوده‌هایی جدید -که مدتها پیش در اختیار اداره کنندهٔ گنجور قرار گرفته بود و به جهت مشغلهٔ روزمره فرصت در دسترس‌گذاری آن فراهم نشده بود- در دسترس علاقمندان قرار گرفته است.

علاقمندان می‌توانند این مجموعه را به طور مستقیم از این نشانی با اندازهٔ حدود ۲۴۰ کیلوبایت دریافت کنند. راه آسان‌تر آن است که در گنجور رومیزی از طریق «دریافت مجموعه‌ها» آن را از یکی از فهرستهای «مجموعه‌های تازه» یا «شاعران اختصاصی برنامه» و از طریق ساغر با اجرای فرمان «دریافت از مخزن‌ها …» از منوی «ابزارها» دریافت و جایگزین مجموعهٔ قدیمی کنند.

کاربران نسخهٔ جاری گنجور اندروید جهت استفاده از مجموعهٔ جدید لازم است ابتدا با فعال کردن آثار شاعر آن را از طریق منو حذف نمایند و سپس با اجرای فرمان دریافت مجموعه‌ها آن را مجدداً دریافت و نصب کنند.

پیرو اشارهٔ دوستان با استفاده ویکی‌درج -کتابخانهٔ آزاد اشعار فارسی– غزلیات امیرخسرو دهلوی، دیوان فرخی سیستانی، دیوان مسعود سعد سلمان و آثار سیف فرغانی در گنجور تکمیل شد. گزیده‌های قدیمی به جهت اطلاعات اضافی همچون حاشیه‌ها و اطلاعات وزن و قافیه و همینطور جلوگیری از شکسته شدن پیوند سایر سایتها به آنها هنوز در دسترسند اما با عناوینی همچون گزیده و گزیدهٔ ناقص از متن کامل متمایز شده‌اند.

آثار تکمیل شده جهت استفاده در گنجور رومیزی، گنجور اندروید، ساغر و کتابخوانها در قالبهای مجموعه‌های قابل دریافت و قالب epub در دسترس قرار گرفته‌اند.

به پیشنهاد همراه گرامی گنجور آقای هادی ترابی، مجموعهٔ اشعار صائب تبریزی که پیش از این گزیدهٔ کوچکی از آن در گنجور در دسترس بود با استفاده از ویکی‌درج (کتابخانهٔ آزاد شعر پارسی) به گنجور اضافه شد. با توجه به تعداد زیاد غزلها، فهرست الفبایی آنها به فهرستهای کوچکتر تقسیم شده است. گزیدهٔ سابق به لحاظ در دسترس ماندن حاشیه‌ها و اطلاعات جانبی دیگر هنوز در دسترس است. فایل epub متناظر در کتابخانهٔ گنجور نیز به‌روز شده است.

علاوه بر دیوان صائب، مجموعه‌های دیگری نیز با استفاده ویکی‌درج برای گنجور رومیزی، ساغر و گنجور اندروید در دسترس قرار گرفته است که علاقمندان می‌توانند با استفاده از «دریافت مجموعه‌ها» در گنجور رومیزی و اندروید و «دریافت از مخزن‌ها» در ساغر آنها را دریافت و از آنها استفاده کنند. علاوه بر آن قسمتهایی از حاصل زحمت همراهان گرامی گنجور آقایان مهدی رشیدی، علی پی‌سپار و محمدرضا رجایی در قالب مجموعه‌های قابل دریافت در دسترس قرار گرفته است.

مجموعهٔ اشعار استاد بهرام سالکی با افزوده‌های جدیدی بهنگام شده و در دسترس کاربران گنجور رومیزی و ساغر و دوستداران اشعار ایشان قرار گرفته است. مجموعهٔ تغییرات شامل بخشهای جدیدی در مثنوی گرگ‌نامه و اشعار جدیدی در بخش اشعار نو و اشعار طنز است.

کاربران گنجور رومیزی و ساغر می‌توانند مجموعهٔ جدید را با اندازهٔ حدود ۱۷۰ کیلوبایت از این نشانی دریافت و جایگزین مجموعهٔ قبلی کنند (گنجور رومیزی: منوی «مجموعه‌ها»، فرمان «اضافه کردن مجموع‌های اشعار …»، ساغر: منوی «ابزارها»، فرمان «اضافه کردن مجموعهٔ جدید …»).

کاربران گنجور اندروید نیز می‌توانند با حذف مجمموعهٔ قبلی از منوی برنامه (حذف شاعر)، از طریق «دریافت مجموعه‌ها» مجموعهٔ جدید را دریافت و نصب کنند.

کاربران نرم‌افزارهای کتابخوان الکترونیکی هم می‌توانند مجموعهٔ مناسب را از این نشانی با اندازهٔ حدود ۱۴۰ کیلوبایت دریافت کنند (توضیحات بیشتر).

به لطف همراه گرامی گنجور آقای ابوالفضل فتحی آزاد مجموعهٔ اشعار استاد شادروان فریدون مشیری که پیشتر توسط دوستان زیادی دسترسی به آن از طریق گنجور رومیزی و ساغر تقاضا شده بود در دسترس قرار گرفته است. پیشتر دوستان دیگری مجموعه‌ای از اشعار این شاعر بزرگ معاصر را برای گنجور ارسال کرده بودند با این حال مجموعهٔ آماده شده توسط آقای فتحی کاملترین مجموعهٔ دریافتی است.

علاوه بر آن مجموعه‌ای از اشعار ترانه‌های آقای سیاوش قمیشی نیز توسط آقای فتحی آزاد ارسال شده که آن نیز در دسترس قرار گرفته است.

در کنار این دو مجموعه، مجموعهٔ دیگری شامل گزیده‌ای از شاعر استاد شعر معاصر شادروان پژمان بختیاری توسط آقای اسحاق فروزنده برای گنجور رومیزی و ساغر آماده شده که این مجموعه نیز از مدتی پیش در دسترس قرار گرفته است.

علاقمندان می‌توانند از پیوندهای متن نوشته یا دریافت مجموعه‌ها در گنجور رومیزی و گنجور اندروید مجموعه‌های یاد شده را دریافت و نصب کنند.

به لطف و همت همراه گرامی گنجور، آقای کامران مشایخی، گزیده‌ای از اشعار آقای مصطفی مجیدی شاعر جوان معاصر -با اطلاع و کسب اجازه از ایشان- برای گنجور رومیزی و ساغر در دسترس قرار گرفته است.

با هم مقدمهٔ این مجموعه را مرور می‌کنیم:

مصطفی مجیدی در ۲۳ خرداد ۱۳۶۰ در شهرستان بابل به دنیا آمد. ذوق و علاقه به ادبیات خصوصا شعر او را به وادی شاعری کشاند. نخستین اشعار خویش را در سن ۱۲ سالگی سرود. اشعار او از سال ۱۳۸۰ به بعد در مجلات و فصلنامه‌ها همچون: بخارا، عصر پنجشنبه‌ها، گوهران و … به چاپ رسیدند. سال ۱۳۸۲ شروع فعالیتش در هنر مجسمه‌سازی بود. در پنجمین بینال مجسمه‌سازی تهران هنرمند برگزیده شد. از سال ۱۳۸۵ به عکاسی هنری روی آورد. او هم‌اکنون عضو سایت فانوس (سایت عکاسان ایران) می‌باشد.

در جریان فاجعه سونامی در پروژه‌ای از سوی شرکت اپل مجیدی به یاد این قربانیان عکس و شعری اهدا نمود، پروژه‌ای که با حضور هنرمندان نامداری از سراسر جهان در ژاپن به نمایش گذاشته شد.

منتقدان و شاعران و فیلسوفانی در باب اشعار او نوشته‌اند از آن جمله می‌توان به آنی فینچ، جودیت باتلر، دیمیتریس لیاکوس، هدویگ گورسکی، فرناندو آرابال، دکتر سید حسین نصر، مصطفی ملکیان، بهاء‌الدین خرمشاهی، دکتر حورا یاوری، واراند و شماری دیگر اشاره کرد.

آثار آماده چاپ:

(۱) مزامیر فرشتگان به دو زبان فارسی و انگلیسی به ترجمه دکتر سعید سعید پور

(۲) اورفئوس: یک نمایشنامه

اشعار مجیدی به زبانهای اسپانیایی،آلمانی، ایتالیایی، عربی و ارمنی توسط مترجمان صاحب نام برگردانده شده است. …

کاربران گنجور رومیزی و ساغر می‌توانند این مجموعه را از این نشانی با حجم ۶ کیلوبایت دریافت کنند. کاربران نرم‌افزارهای کتابخوان، نیز می‌توانند این مجموعه را از این نشانی در قالب epub بااندازهٔ ۴۷ کیلوبایت دریافت و مطالعه نمایند. طبق معمول کاربران گنجور اندروید نیز از طریق دریافت مجموعه‌ها به این مجموعه دسترسی دارند.

به روایت جناب رسته:

صادق سرمد ( ۱۲۸۶-۱۳۳۹ شمسی)

سید صادق سرمد متخلص به سرمد، فرزند سید محمدعلی از شاعران نامدار معاصر ایران بوده است، ولی سیر روزگار چنان چرخیده که نسل جدید با او آشنا ندارد. اگر چند شعری از او، گاه و بی گاه، بر سر زبان ها هست، کسی اسم سراینده را نمی داند، ولی اگر هم بداند از چند و چون زندگی او آگاه نیست؛ و چنین است که ریشه‌ها بریده می شوند و به توفان فراموشی سپرده می‌شوند.

صادق سرمد در سال ۱۲۸۶ در تهران، در خانواده ای فرهیخته زاده شد و پرورش یافت. پس از پایان تحصیلات ابتدایی و متوسطه تحصیلات خود را در رشتۀ ادبیات و حقوق به پایان رسانید و به کار وکالت دادگستری پرداخت. وی از اعضای مؤثر هیأت مدیرۀ کانون وکلای ایران بود و با تلاش وی و سید محمد رضا جلالی نایینی کانون وکلا استقلال یافت. وی همچنین دو دوره نمایندۀ مجلس شورای ملی بود.

در عنفوان جوانی نخستین شعرهای خود را در انجمن ادبی ایران که ریاست آن را شاعر معروف شاهزاده شیخ‌الرئیس افسر به عهده داشت، در حضور جمع شاعران و بزرگانی چون: وحید دستگردی، شیخ الرئیس افسر، رشید یاسمی، عبرت نایینی، مایل تویسرکانی، میرزا رضا خان نایینی، عباس‌ اقبال آشتیانی، سعید نفیسی، ملک الشعراء بهار، بدیع الزمان فروزانفر، ایرج میرزا، عشقی خواند و مورد تشویق قرار گرفت. وحید دستگردی و ملک الشعرا بهار، پیوسته از تشویق او فروگذاری نمی کردند، سرمد نیز همیشه خود را شاگرد آنها می‌دانست.

دغدغۀ دائمی سرمد نوآوری در سبگ شعر فارسی بود. درسال ۱۳۰۹ شعری خطاب به ملک الشعرا بهار سرود و از او در خواست کرد که پیشگام شود و سبکی نو، مطابق ضرورت های زمان، به میان بیاندازند. بهار در سال ۱۳۱۱ ، بعد از آزادی از زندان رضاشاه، شعر سرمد را پاسخ گفته است. چند بندی از آن شعر را به دست آوردم و در این مجموعه گنجاندم، امیدوارم دوستانی که به دیوان سرمد دسترسی دارند آن شعر را کامل بکنند .

سرمد شاعری توانا در بدیهه‌سرایی بود. مثلاٌ مثنوی کعبۀ دل ها با مطلع: «بوی عشق آید ز خاک قونیه / مرحبا بر خاک پاک قونیه» را فی‌البداهه انشا کرده و دیگری نوشته است.

وی در بیشتر انجمن های ادبی تهران شرکت می کرد و ریاست بعضی از آنها از قبیل انجمن ادبی ایران و پاکستان ، انجمن ادبی ایران و ترکیه را بر عهده داشت.

سرمد زندگی مطبوعاتی هم داشت. در شهریور ۱۳۲۰ با دریافت امتیاز روزنامۀ صدای ایران سرمد وارد زندگی مطبوعاتی-سیاسی شد. نگاه او به قدرت بر خلاف جریان های رایج زمان بود. وی در شعرهایش در عین آزادگی، فکر می کرد می تواند تأثیرگذار بر محمدرضاشاه گردد، به همین خاطر به شاعر دربار معروف شده بود. او را به عنوان شاعر ملی هم تبلیغ می کردند. در شغل وکالت هم مشاور حقوقی دربار محمدرضا شاه گردید، همچنین مشاور حقوقی آستان قدس رضوی شد. با وجود آن که مخالف سیاسی احزاب چپ بود ولی بعد از ۲۸ مرداد که افسران حزب توده محاکمه شدند شعر معروف خود را خطاب به شاه سرود: «شهریارا بگو دگر نکشند / … این جگرگوشگان پدر دارند / … این پدرکشتگان پسر دارند/ … فاسد ار کشتنی بود برگوی / که چرا دزد سیم و زر نکشند؟» . ولی کار از این کارها گذشته بود و «دزد بدتر از خائن» بیگانه‌پرست جا محکم کرده بود و گوشش به این حرف ها بدهکار نبود و بعد از آن ماجرا شاعر به اصطلاح ملی ( یعنی دربار) جزو مغضوبان درگاه و دربار شد و چند سال بعد هم در رنج و بیماری در گذشت.

سرمد در فروردین ۱۳۳۹ خورشیدی به علت بیماری سرطان ، جهت معالجه به لندن رفت و در آنجا تحت عمل جراحی قرار گرفت و مدت کوتاهی پس از بازگشت به ایران در تیر ماه ۱۳۳۹ در تهران در گذشت.

گفته شده است که بیش از ده هزار بیت شعر دارد، آثاری که از سرمد به جا مانده است اشعاری است که در مجلات آن زمان چاپ شده است به علاوۀ کتاب های زیر:

درای کاروان – ۱۳۲۹

نغمۀ کمال – ۱۳۳۴ – ناشر ابوالقاسم تفضلی ( همان کسی که شعر کعبۀ دل ها را کتابت کرد)

سرو و سرمد – ۱۳۴۱ – ناشر ابن سینا، که بعد از مرگ او چاپ گردیده است.

دیوان اشعار صادق سرمد – ۱۳۴۷، ( گفته شده است که دیوان سرمد توسط همسر او تدوین و چاپ شده است و باز هم گفته شده است خالی از اشکال نیست و احتیاج به تصحیح انتقادی دارد).

نگارندهٔ این سطور اشعار پراکنده‌ای از شاعر را ( حدود سی و چند شعر، کمی بیش از ۷۰۰ بیت ) از لابه لای مجلات قدیمی و هم چنین از وبگاه ها گرد آوری کرده است و به دقت آن ها هم اعتمادی ندارم. امیدوارم که دیگران در این راه گام بگذارند و آن را تکمیل و تصحیح کنند.

مجلات قدیمی اشعاری را دارند که خالی از اعتبار نیست ولی وبگاه‌ها هر کدام به دلیلی اشعار خاصی را گنجانده‌اند، مثلا سه تا شعر را در بارۀ زن در وبگاه‌های فمینیستها گیر آوردم، چند تا از شعرها را در وبگاه‌های عزاداری گیر آوردم. چند تا شعر را در وبگاه‌های نوستالژیک و دلتنگی گیر آوردم، یک شعر را در وبگاه های ناسیونالیستها گیر آوردم.

این مجموعه را جناب رسته حدود سه ماه پیش برای گنجور ارسال کرده‌اند. ذکر این نکته ضروری است که جهت جلوگیری از تداخل شناسه‌های مجموعه‌ها، مجموعه‌های دریافتی عموماً نیاز به یک بازبینی و تغییر شناسه‌ها و بعضاً رفع مشکلات فنی دارد. این مسئله باعث می‌شود که با توجه به مشغولیتهای اداره‌کنندهٔ گنجور انتشار مجموعه‌ها بعضا با تأخیر طولانی مواجه شود که از این بابت عذرخواهی می‌کنم.

نسخهٔ مخصوص ساغر و گنجور رومیزی از این نشانی و نسخهٔ epub از این نشانی با اندازهٔ حدود ۷۷ کیلوبایت قابل دریافت است. مجموعه از طریق قابلیت دریافت مجموعه‌ها در گنجور اندرویید و گنجور رومیزی نیز در دسترس است.

به لطف همراه گرامی گنجور، آقای اسماعیل ابراهیمی مجموعهٔ اشعار شاعر معاصر آقای جبار محمدی متخلص به الیار از طریق گنجور رومیزی در دسترس قرار گرفته است. با هم مقدمهٔ ایشان بر این مجموعه را می‌خوانیم:

جبار محمدی متخلص به « الیـــــار » شاعر نیمه دوم قرن چهاردهم هجری شمسی در شهر ترکمانچای از شهرهای استان آذربایجان شرقی دیده به جهان گشود. وی در اشعارش از سبک عراقی تبعیت کرده است و در قالب‌های مختلف شعری طبع آزمایی نموده ولی قالب غزل بیشتر از سایر قالب‌ها مورد علاقه ایشان بوده است. در اشعار او مضامین بکر و بدیع، تخیلات ظریف و صنایع ادبی به وفور یافت می شود.اگرچه ایشان یک شاعر کلاسیک است ولی ازهیچ شاعر نامدار به خصوصی الگو نگرفته است و سبک منحصر به فرد خود را دارد.

دو اثری که از ایشان در این مجموعه برای دوستداران علم و ادب از طرف ایشان هدیه می‌نمایم توسط انتشارات نظری در تهران به چاپ رسیده است و جهت هرچه غنی تر شدن مجموعه گنجور و با کسب اجازه از ایشان صرفا جهت استفاده مخاطبان و آشنایی آنان با شاعر در زمان حیاتش در این نرم افزار گنجانده شده است.

از ایشان علاوه بر دو اثر « غزال غزل » و « صراحی اندیشه » ؛ آثار دیگری نیز به زبان ترکی اصیل و فارسی در دست است که امیدواریم به لطف الهی در آینده نزدیک به چاپ رسیده؛ در دسترس مخاطبان قرار گیرد.

شخصیت فکری، اعتقادی و عملی شاعر را می توان در لابه‌لای اشعارش دید حال قضاوت در مورد آثار و شخصیت ایشان برعهده مخاطبین گرانقدر می باشد. امید است خادمان عرصه فرهنگ و دیگر عرصه های ملی را تا زنده هستند مورد تفقد قرار دهیم.

نظر مخاطبین عزیز را جهت آشنایی بیشتر با الیار به مطالعه شرح حال مختصر وی در بخش « الیار در آیینهٔ قلم خویش » معطوف می دارم.

کلیه حقوق اشعار برای شاعر محفوظ است.

ارتباط با شاعر و ارسال نظرات: elyaar@mihanmail.ir

اسماعیل ابراهیمی

کاربران گنجور رومیزی و ساغر می‌توانند مجموعهٔ آثار این شاعر معاصر را از این نشانی با اندازهٔ ۱۹۱ کیلوبایت دریافت کنند. مجموعهٔ مذکور از طریق «دریافت مجموعه‌ها» در گنجور اندرویید و گنجور رومیزی نیز در دسترس است. علاوه بر آن این مجموعه در قالب epub از این نشانی با اندازهٔ ۱۸۵ کیلوبایت قابل دریافت است (جهت کسب اطلاعات بیشتر راجع به این قالب این نوشته را بخوانید).