برای تاریخ بیهقی یک روخوانی بسیار عالی با صدای آقای سعید شریفی روی اینترنت در دسترس است. به جهت کیفیت فوقالعادهٔ این خوانش، متن تاریخ بیهقی را مطابق آن بخشبندی کردیم و خوانشهای همگام شده را به گنجور اضافه کردیم.
در فهرست عناوین بخشها، فهرستی از خوانشهای اشعار آنها به صورت یکجا در دسترس قرار گرفته و با پایان پخش هر یک به طور خودکار خوانش بعدی در آن فهرست پخش میشود. به این ترتیب میتوان به یکباره یک بخش را به طور کامل گوش کرد.
در طول سالها دوستان پرشماری در قالب حاشیهها تلاش کردهاند برای علاقمندان معنی و مفهوم اشعار را بنویسند و همین تلاشها راهنمای بسیاری از علاقمندان ادبیات بوده است. مشکلی که در استفاده از این حاشیهها وجود دارد آن است که دم دست و آسانیاب نیستند و علاوه بر آن بعضاً جهتدار هستند و عقاید شخصی نویسنده در آنها دخیل است.
برای حل این مشکل امکان برگردان خطوط متن به نثر روان و همینطور درج خلاصهای از یک شعر در ویرایشگر اضافه شده است. به این ترتیب علاقمندان میتوانند از طریق ویرایشگر برای تکتک ابیات و یا برای کل شعر متنی بنویسند و در آن خطوط را به نثر روان امروزی برگردانند یا در بخشهای مختلف منظومههایی مانند مثنوی و شاهنامه خلاصهٔ داستان هر بخش را بنویسند. دوستان دیگر میتوانند متون نوشته شده را ویرایش کنند و بهبود دهند.
خلاصه و برگردانهای تأیید شده در کادر «اطلاعات» زیر اشعار نمایش داده میشوند.
انتظار میرود متونی که به این منظور تهیه میشوند در سطح برگردان صرف باقی بمانند و وارد تأویل و تفسیر متن نشوند. متن میبایست به نثر نوشتاری فارسی رسمی (غیرمحاورهای) و همهکس فهم (ناسره و فاقد واژههای نامأنوس)، در حد امکان خلاصه و فاقد ارجاع به تأویلهایی باشد که اشارهٔ مستقیمی به آنها در اشعار نشده. نیاز نیست برای همهٔ ابیات برگردان نثر نوشته شود و میتوان تنها ابیات و خطوطی را که معنی و مفهوم آنها نیاز به توضیح دارد شرح داد.
به همین لحاظ ابزاری برای ادغام خوانشها (فایل صوتی و اطلاعات همگامسازی آنها) در خوانشگر گنجور رومیزی اضافه شد. هر چند این امکان به لحاظ موضوعی احتمالاً میبایست در خود گنجور رومیزی در دسترس قرار میگرفت اما به لحاظ آن که امکان کار با فایلهای صوتی و ادغام آنها در این برنامه به آسانی و از پیش در دسترس بود این امکان به این برنامه اضافه شده است.
سه مجموعه خوانش چندتکهای در دسترس روی گنجور نیز با استفاده از همین ابزار ادغام و جایگزین شدند.
نسخهٔ ۱.۵ خوانشگر گنجور رومیزی از این نشانی و آخرین نسخهٔ کد و نصاب و فایلهای اجرایی آن از این صفحه قابل دریافتند.
افزون بر این در فاصلهٔ ارائهٔ نسخهٔ پیشین و نسخهٔ کنونی برنامه به یاری برنامهنویسان داوطلب در گیتهاب برنامه تلاشی برای ارتقای نسخهٔ داتنت برنامه به نسخههای تازهتر انجام شد. منتهی به لحاظ ناسازگاریهای فراوان، بههمریختگی نمایش عموم پنجرهها و نیاز به بازنویسیهای گسترده این تلاش ناکام و بیفرجام ماند. از همهٔ دوستانی که در این تلاش سهیم بودند تشکر و عذرخواهی میکنم.
برای دستیابی به آخرین بهروزرسانی از منوی «راهنما» فرمان «پرس و جو برای ویرایش جدیدتر» را اجرا کنید.
به همت آقای رضا سامانی افزونهای برای مرورگر کروم آماده شده که امکان مشاهدهٔ گنجور در حالت تیره (دارک مد) را فراهم میکند.
این افزونه به لحاظ نیاز به حساب توسعهدهنده و عدم دسترسی به آن در فروشگاه افزونههای کروم در دسترس نیست. علاقمندان برای استفاده این فایل zip را دریافت کنند:
زیر عناوین فهرست سفرنامهٔ ناصرخسرو در گنجور نقشهای بر اساس متن سفرنامه و با مسیری به ترتیب تاریخهایی که وارد هر شهر شده اضافه شده است. با لمس یا کلیک روی هر مکاننما میتوانید سال و ترتیب بازدید ناصرخسرو از آنجا را ببینید و با دنبال کردن لینک مطلب مربوطه به متن آن دسترسی پیدا کنید.
برای شهرهایی که بیش از یک بار به آنها سفر کرده و یا شهرهای نزدیک با لمس امکان انتخاب از میان چند مکاننمای مجاور وجود دارد.
در این نقشه تنها شهرهایی گنجانده شده که وی صریحاً عنوان کرده که به آنها سفر کرده است. به عنوان مثال وی در ذکر فواصل شهرها یا شنیدههایش از «ساوه»، «اندلس» و … هم نام برده اما عنوان نکرده که سفری به آنها داشته است و به همین دلیل در نقشهٔ مسیر کلی این شهرها گنجانده نشدهاند.
برای بعضی شهرها که موقعیت دقیق جغرافیایی امروزیشان مشخص نیست (مانند مروالرود و …) حدود تقریبی و شهرهای نزدیک به عنوان مکان تقریبی اضافه شده است.
زیر بخشهای سفرنامه نیز امکان مشاهدهٔ موقعیت شهری که از آن صحبت میکند روی نقشه فراهم شده است.
در نسخهٔ جدید گنجور رومیزی امکان خروج از حساب کاربری پیشخان خوانشگران به بخش خوانشها اضافه شده تا دوستانی که با چند حساب اقدام به بارگذاری میکنند بتوانند این کار را از طریق گنجور رومیزی هم انجام دهند.
غیر از آن در ویرایشگر امکان اعمال چینش پیشفرض به همهٔ اشعار یک بخش اضافه شده و چند رفع اشکال هم انجام شده است.
۱. در بخش «نشانشدهها» در پیشخان کاربر امکان جستجو در یادداشتها فراهم شده است.
۲. گنجور یک قافیهیاب داخلی دارد که در بیشتر موارد توانایی استخراج حروف قافیهٔ اشعار را دارد اگر چه محدودیتهایی -فعلاً غیرقابل حل- روی حرکات دارد (مثلاً هَست و بَست را با رُست و جُست همقافیه تشخیص میدهد) اما در کل، هم در قافیهیابی اولیه و هم در اعمال پیشنهادهای تصحیحی که موجب تغییر حروف قافیه میشود به طور خودکار قافیهها را پیدا و تصحیح میکند. از آنجا که مشابهیاب گنجور وابسته به قافیههای اشعار است گاهی لازم است با تعیین دستی قافیهها به بهبود عملکرد مشابهیابی کمک کرد. برای نمونه بعضاً در متون نثر یک بیت از میانهٔ یک غزل یا قصیده ذکر شده است که تعیین حروف قافیهٔ آن بدون دسترسی به سایر ابیات امکان ندارد. در این موارد میتوان از طریق ویرایشگر شعر یا ویرایشگر قطعه حروف قافیهٔ بیت را تعیین کرد تا بیت در فهرست اشعار همآهنگ با شعر اصلی و مرجع ظاهر شود.