در ویرایش ۲.۵ گنجور رومیزی امکان دریافت مجموعه‌ها تکمیل شده و برای استفادهٔ آسان؛ در قالب یک دکمه (ی قابل حذف از طریق پیکربندی) در دسترس قرار گرفته است.

کلیک بر روی این دکمه، ابزاری را در اختیار می‌گذارد که به کمک آن می‌توان به شکل گام به گام مجموعه‌های اشعار را دریافت کرد.

سه نشانی پیش‌فرض، سه فهرست از مجموعه‌ها را در اختیار می‌گذارند که عبارتند از «مجموعه‌های تازه»، آثار «شاعران سایت گنجور» و «شاعران اختصاصی برنامه» (اگر از طریق ویرایشگر برنامه آثار بعضی از شاعران را پاک کرده باشید یا از ابتدا نسخه‌ای با داده‌های محدود دریافت کرده باشید این دو مجموعهٔ اخیر به کارتان خواهند آمد). همچنان که در ادامه شرح داده می‌شود امکان آن که نشانیهای دیگری توسط کاربر به این نشانیهای پیش‌فرض افزوده شوند وجود دارد.

دکمه‌ای با نشان چرخ‌دنده در کنار دکمهٔ انصراف، تنظیمات مختصری را برای فرایند دریافت مجموعه‌ها در اختیار می‌گذارد. برنامه به طور پیش‌فرض، فایلهای دریافت شده را پس از پردازش پاک می‌کند؛ ممکن است بخواهید این رفتار را تغییر دهید و فایلهای دریافتی را برای اضافه کردن دستی (از طریق منوی «مجموعه‌ها») نگه دارید. پنجرهٔ «تنظیمات دریافت مجموعه‌ها» امکان تغییر این عملکرد و همینطور تغییر نشانی پیش‌فرض مسیر دریافت فایلهای دریافتی را در اختیارتان می‌گذارد.

با کلیک بر روی دکمهٔ «ادامه»، فهرست مجموعه‌ها دریافت می‌شود و می‌توانید عنوانهای مورد نظر خود را انتخاب کنید تا در مرحلهٔ بعد دریافت آنها آغاز شود و نهایتاً در گام پایانی شاهد پردازش و افزوده شدن آنها به برنامه باشید.

ابزار «ویرایشگر فهرست مجموعه‌ها» (که از طریق پنجرهٔ تنظیمات دریافت مجموعه‌ها و همچنین منوی دکمهٔ ابزارها در ویرایشگر در دسترس قرار می‌گیرد) امکان تولید فایلهای XML قابل استفاده به عنوان نشانی فهرست مجموعه‌ها را در اختیار کاربران علاقمند می‌گذارد تا در صورت تمایل از طریق سایتهای دیگر یا شبکه‌های اینترانت بتوانند مجموعه‌های مورد نظر خود را مستقلاً منتشر کنند.

گنجور رومیزی از نمایش تصاویر شاعران پشتیبانی نمی‌کند اما ابزار ویرایشگر فهرست مجموعه‌ها امکان گنجاندن نشانی تصاویر در فایل XML خروجی و همینطور گنجاندن تصاویر متناظر در فایلهای فشردهٔ مجموعه‌های خروجی را دارد که می‌تواند برای کاربران ساغر و شاید نسخه‌های آتی گنجور رومیزی مفید باشد.

علاوه بر ابزار شرح داده شده، در ویرایش جدید چند اشکال کوچک رفع شده (که مهمترین آنها تصحیح نمایش فهرست نشانه‌هاست در حالتی که شعرهای نشانه‌گذاری شده دیگر در پایگاه داده‌ها وجود ندارند) و یکی دو قابلیت جزئی دیگر نیز اضافه شده است.

نصاب به‌روزرسانی ویرایش ۲.۵ را از این نشانی دریافت کنید.

دریافت فایلهای گنجور رومیزی اعم از نصابها و به‌روزرسانیها و مجموعه شعرها برای دوستان زیادی مشکل است. در اینجا سعی می‌کنم راهنمای مختصری برای رفع مشکل این دسته از دوستان فراهم کنم.

در گام اول باید بدانید که اغلب، نشانی ارائه شده برای دریافت، کوتاه شدهٔ یک نشانی دیگر است. بنابراین وقتی روی آن کلیک می‌کنید مسیرش عوض می‌شود و به صفحهٔ دیگری هدایت می‌شوید. کارکرد این نشانیهای کوتاه برای من، در دست داشتن آماری از کلیک برای دریافت است: آماری که از طریق این صفحه برای همگان قابل رؤیت است.

بعد از کلیک بر روی نشانی دریافت، به صفحه‌ای شبیه صفحهٔ زیر هدایت می‌شوید:

بعد از مشاهدهٔ این صفحه و گذشت لحظاتی باید دریافت فایل شروع شود. اگر نشد، روی لینکی که در تصویر بالا با رنگ قرمز مشخصش کرده‌ام کلیک کنید و روی فهرست نشان داده شد روی یکی از لینکهای سفیدرنگ کلیک کنید تا دریافت از سرور دیگری آغاز شود. این فرایند را تا یافتن سروری که بتوانید از آن دریافت کنید تکرار کنید.

نکته: تجربهٔ شخصی من نشان داده که دریافت از سایت سورس‌فورج با استفاده از بعضی فیلترشکنهای متداول امکانپذیر نیست. لذا با توجه به این که سایت مذکور (هنوز) فیلتر نشده برای دریافت فایل از آن فیلترشکنتان را خاموش کنید.

توضیح دیگر آن که متأسفانه من امکان این که فایلها را روی سرورهای دیگری در دسترس بگذارم ندارم (در همین حدش هم به اندازهٔ خودش پرزحمت و زمانبر است). سایت مورد استفاده -علی‌رغم مشکلاتش- یکی از بهترین گزینه‌های رایگان موجود است و می‌توان روی تدوام حضور فایلها بر روی آن حتی در صورت از دسترس خارج شدن سایت اصلی گنجور یا پایان پشتیبانی این مجموعه توسط شخص من تکیه کرد.

در این ویرایش پشتیبانی از اضافه کردن مجموعه‌های اشعار به صورت فشرده (zip) بدون نیاز به باز کردن آنها توسط برنامهٔ مجزا و همینطور امکان دریافت مستقیم مجموعه‌های اشعار از طریق محیط برنامه فراهم شده است.

نصاب به‌روزرسانی این ویرایش را از این نشانی دریافت کنید.

در مطلبی دو بخشی به شرح راهکاری پرداخته‌ام که می‌تواند برای دوستانی که تمایل دارند از فایلهای دادهٔ گنجور رومیزی اطلاعات استخراج کنند یا این فایلها را تولید کنند مفید باشد:

رابط برنامه‌نویسی گنجور رومیزی – بخش اول

رابط برنامه‌نویسی گنجور رومیزی – بخش دوم

خروجی برنامهٔ نمونهٔ شرح داده شده در مطلب دوم (استخراج اطلاعات از یک فایل docx و تبدیل آن به یک فایل gdb) که شامل اشعار وحدت کرمانشاهی -تهیه شده با استفاده از فایل قابل دریافت از سایت تصوف ایران– است را می‌توانید از این نشانی دریافت و به گنجور رومیزی خود اضافه کنید.

در مطلب پیشین تازه‌های گنجور اشاره کرده بودم که سورس‌فرج -سایت میزبان گنجور رومیزی- دچار مشکلاتی شده و من به بعضی امکانات آن دسترسی ندارم. آن مشکلات هنوز حل نشده و مشکل دیگری نیز گریبانگیر این سایت شده و آن فیلتر شدن این سایت در ایران است! دوستان و علاقمندان گنجور رومیزی را به صبر و دعا جهت هدایت برادران دست‌اندرکار مصائب پیش آمده دعوت می‌کنم و امیدوارم با توجه به نه چندان عادی بودن نفس فیلتر شدن این سایت، مشکل در زمان معقول حل شود.

مرحلهٔ سوم بازبینی خروجیهای OCR که شامل بازبینی ۶۴۱۱ خط شعر (و نثر توضیحی) بریده شده از دیوان قاآنی (باقیماندهٔ اشعار او شامل غزلیات، اشعار ترکیبی، قطعات و رباعیات) بود با ۱۹۷۸۶ مورد بازبینی پایان یافت. در این مرحله بیش از ۹۴ درصد تصاویر حداقل سه بار بازبینی شده‌اند (۳۴۴ مورد دو بار، ۱۰۲۹ مورد بیش از سه بار و باقی دقیقاً سه بار بازبینی شده‌اند).

در مجموع ۱۱۴۶ آی.پی مستقل از دوستانی که در این مرحله مشارکت کرده‌اند به ثبت رسیده است. نمودارهای زیر روند بازبینی را در بازهٔ زمانی یک ماههٔ این مرحله نشان می‌دهند.

با پایان این مرحله در مجموع حدود ۲۰۵۰۰ بیت شعر از قاآنی در سایت در دسترس قرار گرفته است (اشعار قاآنی در گنجور) و کار ما با دیوان قاآنی تمام شده است. در میان خروجیها بعضاً متون توضیحی راجع به واژه‌های مشکل نیز وجود داشته که این موارد نیز به مرور در قالب حاشیه‌ها به سایت اضافه خواهند شد.

نسخهٔ مخصوص گنجور رومیزی از این نشانی قابل دریافت است. توضیح لازم آن که به دلیل مشکلات پیش آمده برای سایت میزبان گنجور رومیزی، فعلاً به دلیل دسترسی محدودم به امکانات این سایت، امکان به‌روزرسانی فهرست شعرهای جدید (برای یافتن نشانی دریافت از طریق اجرای فرمان «دریافت فهرست مجموعه‌های اشعار» از منوی «مجموعه‌ها»ی برنامه) را ندارم و پس از حل این مشکلات این فهرست را نیز به‌روز خواهم کرد.

مرحلهٔ چهارم بازبینی خروجیهای OCR با در دسترس قرار گرفتن ۴۵۷۵۹ تصویر از دیوان ملک‌الشعرای بهار (که در حال حاضر تنها حدود ۱۰۰۰ بیت از اشعارش در گنجور در دسترس است) از چهارم بهمن‌ماه آغاز شده است.

در ویرایش ۲.۳ گنجور رومیزی همان گونه که یکی از دوستان پیشنهاد کرده بود دامنهٔ عملکرد دکمهٔ فال را می‌توان به گونه‌ای تنظیم کرد که بخشهای مختلف از آثار شاعران متفاوت را پوشش دهد.

از آنجا که نمایش فهرست محتویات متون منثور با نمایش اولین پاراگراف آنها در فهرست کند بود در این ویرایش متون پاراگرافهای اول بلند بریده می‌شود و این صفحات سریع‌تر نمایش داده می‌شوند.

بهینه‌سازیها و رفع اشکالهای جزئی دیگری هم در این ویرایش صورت گرفته است که از آن جمله می‌توان به مقایسه‌های بیشتر در هنگام اضافه کردن مجموعه‌های اشعار جهت جلوگیری از ورود داده‌های تکراری یا نامعتبر به برنامه و همینطور انتقال فرمانهای «اضافه کردن مجموعه‌های اشعار …» و «دریافت فهرست مجموعه‌های اشعار» به منوی جدید «مجموعه‌ها» اشاره کرد.

نصاب به‌روزرسانی این ویرایش را از این نشانی دریافت کنید.

علاوه بر این سفرنامهٔ ناصر خسرو با استفاده از فایل قابل دریافت از سایت تصوف ایران (این صفحه) و با بخش‌بندی در قالب صد بخش مجزا در جهت تسهیل مطالعه به سایت اضافه شد (سفرنامهٔ ناصر خسرو در گنجور). مجموعهٔ مناسب جهت گنجور رومیزی را از این نشانی دریافت کنید.

یادآوری مجدد: در این ویرایش فرمان «اضافه کردن مجموعه‌های اشعار …» دیگر در منوی «ابزارها» قرار ندارد و به منوی جدید «مجموعه‌ها» منتقل شده است.

در نوشتهٔ اعلان انتشار ویرایش ۲.۲ گنجور رومیزی اشاره شد که در این ویرایش می‌توانید مسیر فایل پایگاه داده‌های برنامه را (در هنگام نصب) انتخاب کنید. این قابلیت، علاوه بر حل مشکل دسترسی نوشتن در مسیر نصب برنامه در ویندوز ۷ امکان این را می‌دهد که برای گنجور رومیزی و ساغر از یک فایل پایگاه داده استفاده کنید.

فایل پایگاه داده‌های ساغر و گنجور رومیزی ganjoor.s3db نام دارد که در ویرایشهای قدیمی گنجور رومیزی در مسیر آن قرار داشت. برای تغییر مسیر این فایل در آخرین ویرایش، در محل نصب گنجور رومیزی فایل ganjoor.ini را باز کنید. مسیر دایرکتوری حاوی فایل یاد شده در برابر عنوان Path نوشته شده است که می‌توانید با تغییر آن به مسیر مورد نظر خود و ذخیرهٔ آن، مسیر پایگاه داده‌های برنامه را تغییر دهید. دقت کنید که لازم است خودتان فایل ganjoor.s3db را به مسیر مورد نظرتان کپی کرده باشید.

مسیر پیش‌فرض پایگاه داده‌های ساغر در حال حاضر، در درایو ویندوز (عموماً C:‎)، زیرشاخهٔ کاربری که برنامه را نصب کرده (در ویندوز ۷ و ویستا این زیرشاخه Users و در ویندوز XP این زیرشاخه Documents And Settings نام دارد)، زیرشاخهٔ Pojh، زیرشاخهٔ Saaghar است. به عنوان نمونه برای من با کاربر ویندوزی hamid مسیر این زیرشاخه به این صورت است (ویندوز ۷):

لذا من در صورتی که بخواهم از یک فایل پایگاه داده‌های مشترک برای هر دو برنامه استفاده کنم باید محتوای فایل ganjoor.ini را به این شکل تغییر دهم:

اگر نصاب کامل گنجور رومیزی را در اختیار دارید، امکان تعیین مسیر پایگاه داده‌های برنامه را در حین نصب دارید:

توجه داشته باشید که نصاب گنجور رومیزی در صورت وجود فایل ganjoor.s3db در مسیر انتخاب شده از قبل آن را رونویسی نمی‌کند و همان فایل قدیمی را نگه می‌دارد. در صورتی که تمایل دارید فایل قدیمی رونویسی شود باید خودتان پیش از نصب گنجور رومیزی آن را حذف کنید.

ویرایش ۲.۲ گنجور رومیزی علاوه بر چند رفع اشکال شامل قابلیتهای جدیدی از جمله حذف خودکار آثار قدیمی یک شاعر در هنگام اضافه کردن مجموعه اشعار جدید از او، امکان تغییر مسیر پایگاه داده‌های برنامه با ویرایش مسیر آن در فایل ganjoor.ini واقع در مسیر نصب (و در نتیجه امکان نصب برنامه در مسیر Program Files در ویندوز ۷ و ویستا و همینطور امکان استفادهٔ مشترک با ساغر از یک فایل پایگاه داده) و پشتیبانی از نمایش زندگینامهٔ شاعران همانند ساغر است. برای مشاهدهٔ اطلاعات بیشتر اینجا را ببینید. نصاب به‌روزرسانی را از اینجا دریافت کنید.

مجموعهٔ کامل غزلیات بیدل را نیز می‌توانید از اینجا دریافت کنید و به گنجور رومیزی خود اضافه کنید. توصیه می‌شود پیش از اضافه کردن این مجموعه برنامهٔ خود را به‌روز کنید.

به همت آقای سیدرضی علوی‌زاده نرم‌افزار ساغر تهیه و در دسترس علاقمندان قرار گرفته است. پایگاه داده‌های این نرم‌افزار با گنجور رومیزی همخوانی دارد و از مزایای آن بر گنجور رومیزی می‌توان به عدم نیاز به نصب هیچگونه پیش‌نیاز (بر خلاف گنجور رومیزی که برای اجرا نیاز به سکوی ‎.NET دارد)، پشتیبانی از برگه‌ها، نمایش تصویر شعرا و همراه داشتن زندگینامه‌ای مختصر برای هر شاعر، جستجوی سریع و متفاوت با گنجور رومیزی، امکان کپی ابیات انتخاب شده، امکان ذخیرهٔ متن اشعار به فرمت PDF، HTML، TeX و متن ساده و مهمتر از همه امکان اجرای آن بر روی سیستم‌عاملهای لینوکس و مک‌اینتاش (علاوه بر ویندوز) اشاره کرد (در حال حاضر، تنها نصاب نسخهٔ ویندوز نرم‌افزار در دسترس قرار گرفته است). برای مشاهدهٔ اطلاعات بیشتر اینجا را ببینید.

توصیه می‌کنم کاربران گنجور رومیزی حتماً این نرم‌افزار را دریافت کنند و نظرات خود را با آقای علوی‌زاده (از طریق سایت ایشان در این نشانی) در میان بگذارند.

یکی از نیازمندیهای پیشرفت گنجور مشارکت هر چه بیشتر علاقمندان است. بازبینی خروجیهای OCR، گزارش خطاهای املایی و تایپی و همینطور حاشیه‌نویسی تحقیقی بر اشعار، آماده کردن مجموعه‌های اشعار برای گنجور رومیزی و … همه و همه نیازمند مشارکت علاقمندان است.

پیشتر دوستان پیشنهاد کرده بودند که در فیس‌بوک صفحه‌ای برای گنجور بسازم تا از طریق آن گنجور به کاربران این سایت معرفی شود. هم‌اکنون این صفحه راه افتاده (نشانی: http://www.facebook.com/ganjoor) و دوستان می‌توانند از طریق آن فعالیتهای گنجور را پیگیری کنند و در پیشرفت آن با مشارکت در معرفی گنجور و فعالیتهای دوستان در آن سهیم باشند.

در ضمن، با توجه به جایگزینی موقت آگهی بازبینی خروجیهای OCR با آگهی صفحهٔ فیس‌بوک تعداد بازبینیهای روزانه کاهش پیدا کرده، حدود ۶۰۰۰ تکه از حدود ۳۴۰۰۰ تکه خروجی OCR مربوط به غزلیات بیدل کمتر از ۳ بار بازبینی شده‌اند که در صورت بازبینی این تکه‌ها مرحلهٔ بعد کار آغاز خواهد شد. این نکته را جهت یادآوری این مطلب گوشزد کردم که دوستان احیاناً تصور نکنند کار رها شده. هنوز نیازمند صرف دقایق ارزشمندتان هستیم. احتمالاً در هفتهٔ آینده آگهی مزبور به جای خودش برمی‌گردد. صفحهٔ بازبینی را همیشه در نشانی http://v.ganjoor.net در دسترس دارید.