نشان تازهای که برای گنجور در مرورگرها نمایش داده میشود هدیهٔ آقای مجید نجاتی است.
بهروزرسانی: این نشان در حال حاضر به عنوان نشان گنجور در صفحات وبگاه نیز مورد استفاده قرار گرفته است.
نشان تازهای که برای گنجور در مرورگرها نمایش داده میشود هدیهٔ آقای مجید نجاتی است.
بهروزرسانی: این نشان در حال حاضر به عنوان نشان گنجور در صفحات وبگاه نیز مورد استفاده قرار گرفته است.
پیش از این در گنجور از خواجوی کرمانی -غیر از منظومهٔ سامنامه که در انتساب آن به خواجو تردید وجود دارد و آن را مشتق از «همای و همایون» خواجو با تغییرات و افزودههای فراوان میدانند- مجموعهٔ غزلیات او را مشتمل بر ۹۳۲ غزل (۸,۸۴۹ بیت) در دسترس داشتیم که شامل تقریباً تمامی غزلیات او در دیوان چاپی به همراه گزیدهای از دو قصیدهٔ ابتدایی دیوان صنایع الکمال او میشد.
با در دسترس قرار گرفتن منبعی جدید (وبگاه chekameh.net که به همت مرکز تحقیقات رایانهای حوزه علمیه اصفهان در دسترس قرار گرفته بود و متأسفانه چند ماهی است از دسترس خارج شده) که در آن دیوان خواجو مطابق سازماندهی اصیل آن (در قالب دو دیوان «صنایع الکمال» و «بدایع الجمال») و طبق تصحیح شادروان احمد سهیلی خوانساری در اختیار علاقمندان گذاشته شده بود و دربردارندهٔ ۵,۶۰۹ بیت بیشتر از نسخهٔ پیشین گنجور بود (مجموعاً ۱۴,۴۵۸ بیت) این نسخه، جایگزین نسخهٔ قدیمی شد.
نشانیهای قدیمی دیوان خواجو به نشانیهای جدید راهبری میشوند و اَبَردادههای افزوده شدهٔ پیشین مثل آهنگهای مرتبط، اوزان عروضی، حاشیهها، خوانشها و … به شعرهای متناظر شعرهای قدیمی انتقال داده شدهاند.
متأسفانه حاصل زحمت دوستانی که متن قدیمی را تصحیح کرده یا بهبود داده بودند قابل انتقال نبود و ضمن عذرخواهی از این عزیزان این قسمت از اطلاعات از دست رفته است.
علاوه بر آن متن چاپی سهیلی خوانساری به طور کامل بر اساس دیوان خواجوی گنجور فهرستگذاری است و از آن به عنوان منبع کاغذی جهت تطبیق ویرایشهای پیشنهادی استفاده میشود.
نسخههای قابل دریافت برای گنجور رومیزی و برنامههای سازگار و همچنین کتابخانهٔ گنجور نیز جایگزین شده است.
نکتهٔ مهم: اگر دوستان علاقمند به خوانش اشعار خواجو هستند میبایست حتماً روی نسخهٔ جدید این کار را انجام دهند (با «دریافت مجموعهها» در گنجور رومیزی اشعار خواجو را مجدداً دریافت کنند).
گنجور رومیزی ۲.۹۶ با تغییرات کوچکی در بخش ویرایشگر و سایر بخشها در دسترس قرار گرفته است.
نشانی وبسرویس دریافت و ارسال خوانشها در این نسخه به api.ganjoor.net تغییر داده شده است. از توسعهدهندگانی که از نشانی قدیمی (ganjgah.ir) استفاده میکنند تقاضامندیم از این پس از این نشانی استفاده کنند.
در ویرایشگر امکانات جدیدی برای ورود از فایل متنی (امکان شروع شعر بعد با یکی از متنهای وارد شدهٔ جدا شده با جداکنندهٔ پیشفرض):
،اشکالیاب قافیه (پیدا کردن اولین مصرعی که باعث میشود قافیهٔ شعر خالی شود):
و امکان شکستن ابیات یک شعر به چند شعر تکبیتی («تبدیل به مفردات» در منوی «ابزارها») اضافه شده است.
تعداد شاعران پیشفرض برنامه در نصب اولیه کم شده تا حجم برنامهٔ نصب کاهش پیدا کند. علاقمندان میتوانند آثار مد نظر خود را با استفاده از دکمهٔ «دریافت مجموعهها» به برنامه اضافه کنند. یک پشتیبان کامل از کلیهٔ شاعران در قالب فایل پایگاه دادهها روی گیتهاب گنجور در دسترس است.
برای دستیابی به آخرین بهروزرسانی از منوی «راهنما» فرمان «پرس و جو برای ویرایش جدیدتر» را اجرا کنید.
به همت گروهی از ادبدوستان و با پیگیری و سرپرستی آقای مصطفی علیزاده، بخش دیگری از آثار حکیم نزاری قهستانی در گنجور در دسترس قرار گرفته است.
مثنوی «ادبنامه» از حکیم نزاری که به تلاش این دوستان در گنجور در دسترس قرار گرفته، منظومهای است هموزن بوستان سعدی در دوازده باب و یک دیباچه شامل بیش از دوهزار و دویست بیت، و محتوای آن دربردارندهٔ توصیفاتی از چگونگی رفتار وزیران، منشیان و دیگر درباریان است و «نخستین حرفش این است که از خدمتگزاری در دربار پادشاهان برحذر باشید چون عاقبت خوبی ندارد و نزاری در این کتاب میگوید که نتیجه حاصل از تجربههای زندگی نشان دهنده اخلاق مثبت و منفی است و همچنین در این کتاب آمده که هدف غایی، رعایت اخلاق، رسیدن انسان به سعادت و نیکبختی است».
«ادبنامه» را نزاری در یک مقدمه و دوازده باب به قصد رفع سوءظن علیشاه از خود و جلب عنایت او سروده است. در این منظومه شاعر به توضیح آداب و رفتار درباری در جوامع فئودالی آن زمان میپردازد ولی باز هم از بیان عقاید پیشرو خویش که در تضاد با آن آداب و قواعد است غافل نمیماند. ادبنامه نیز همچون سفرنامه سرشار از لطایف بسیار، تمثیلات و حکایات منظوم است. روش هنری نزاری در این اثر همانند دیگر آثارش وجوه مشترک بسیار با سعدی است. نزاری از سرودن ادبنامه به نتیجهٔ دلخواه خویش که احیاء موقعیت خود در دربار بود دست نیافت.
فهرست همراهان تایپ ادبنامه به این شرح است:
?جناب آقای علیرضا از ابتدای صفحه 19 تا پایان صفحه 23
? سرکار خانم نیکبخت از ابتدای صفحه 24 تا پایان صفحه 28
? جناب آقای نقی زاده از ابتدای صفحه 29 تا پایان 39
?سرکار خانم عذرا از ابتدای صفحه 40 تا پایان صفحه 46
? سرکار خانم مینا از ابتدای صفحه 47 تا پایان صفحه 56
? سرکار خانم سحر از ابتدای صفحه 56 تا پایان صفحه 60
? سرکار خانم نیکبخت از ابتدای صفحه 61 تا پایان صفحه 70
?جناب آقای یعقوبی از ابتدای صفحه 71 تا پایان صفحه 75
? جناب آقای شهیم از ابتدای صفحه 76 تا پایان صفحه 100
? سرکار خانم مریم از ابتدای صفحه 101 تا پایان صفحه 105
? جناب آقای سجاد نقی زاده از ص 105 تا 117
همراهان این تلاش ثمرهٔ کار خود را به روح بلند شاعر فقید بیرجندی شادروان «فهیم بخشی» که در سال گذشته از میان ما رفتند و همواره حامی این گروه و تایپ اشعار حکیم نزاری بودند تقدیم کردهاند.
علاقمندان میتوانند با دریافت مجدد مجموعهٔ حاوی اشعار حکیم نزاری در گنجور رومیزی، ساغر، دریای سخن و سایر برنامههای سازگار به «ادبنامه» نیز دسترسی داشته باشند.
آینۀ جان برنامهای در زمینهٔ شعر و ادب پارسی است که توسط محمدحسن آرام برای سیستم عامل اندروید توسعه داده شده است. در این مجموعه، اشعار بیش از ۱۲۰ شاعر کهن و معاصر پارسی زبان گنجانده شده است که کاربر میتواند بر اساس نیاز خود آثار هر یک از شعرا را به صورت رایگان دریافت کند.
تاکنون برنامههای مشابهی در فروشگاههای اندرویدی ارائه شده است اما این برنامه ویژگیهایی دارد که کاربران آن را به سایر برنامههای مشابه ترجیح خواهند داد. از جمله این ویژگیها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
علاوه بر اینها این برنامه کاملاً رایگان و فاقد هر گونه تبلیغات است. میتوانید این برنامه را از بازار و گوگل پلی دریافت کنید.
با توجه به آن که دوستان پیشنهادهای ویرایشی زیادی برای پنج گنج نظامی و همینطور اشعار مولانا در دیوان شمس ارائه میکنند و لازم بود متن کاغذی منبع این اشعار در دسترس قرار بگیرد، منابع کاغذی آثار مذکور به ترتیب برای خمسه بر اساس تصحیح حسن وحید دستگردی و برای کلیات دیوان شمس بر اساس تصحیح بدیعالزمان فروزانفر اضافه شده و کتابهای چاپی یاد شده بر اساس متن گنجور فهرستگذاری شدهاند. نسخهٔ اسکن شده از چاپ مذکور افتادگیهای قابل توجهی داشت که با استفاده از چاپ دیگری بر اساس همان نسخه تصاویر افتادگیها به انتهای نسخهٔ گنجینهٔ گنجور اضافه شد و آن موارد نیز فهرستگذاری شدند.
البته متن رباعیات دیوان شمس مطابق تصحیح فروزانفر نیست و ترتیب و مفاد آن مطابق چاپ دیگری (احتمالاً بر اساس چاپهای سنگی منتشر شده در هندوستان) میباشد. برای این قسمت از چاپ دیگری از دیوان شمس استفاده شده است. این چاپ در قسمت غزلیات تا غزل ۳۱۰۶ با تصحیح فروزانفر همخوانی دارد، اما استاد از غزل ۳۱۰۷ به بعد رویهٔ متفاوتی با این چاپ در پیش گرفته و بسیاری از غزلیات منتسب به مولانا را که اتفاقاً بعضی از آنها بسیار هم مشهورند از آن او ندانسته و آنها را حذف کرده است. البته متن چاپ متفاوت یاد شده نیز پیشتر به اشتباه و به ظن مطابقت آن با تصحیح فروزانفر بر اساس گنجور فهرستگذاری شده بود. نظر به اهمیت این اشعار حذف شده، شاید در آینده و پس از پیادهسازی پیشنیازهای فنی، فراخوانی برای شرکت در پروژهٔ جمعسپاری تایپ این دسته از غزلیات منسوب به مولانا داده شود.
غیر از این دو کار، نظر به اهمیت اشعار گلستان سعدی و احتمالاً توجه زیاد شاعران به آن و اشارهٔ مکرر به این اشعار در قالب تضمین و اقتفا و استقبال -که میبایست از طریق قابلیت مشابهیابی در دسترس قرار میگرفت- این اشعار قطعهبندی و وزنیابی شدند و میبایست در فهرست شعرهای همآهنگ ظاهر شوند.
در متون مخلوط نظم و نثر عمدتاً اشعار مجزایی به صورت متوالی آمدهاند که جهت تعیین وزن و قالب و قافیه و سایر مشخصات میبایست ابتدا از هم تفکیک شوند تا مشابهیابی برای ابیات آنها قابل استفاده باشد. مثلاً در تصویر زیر شعر ۱ و ۲ میبایست از هم جدا شوند (نکتهٔ مهم: در حال حاضر و حتی با طی مراحل ذیل، از لحاظ نمایشی تغییری در نحوهٔ نمایش قطعات مجزا ایجاد نمیشود و جداسازی فقط در ساختار دادههای گنجور صورت میگیرد):
برای این منظور دکمهای در ویرایشگر برای درج پیشنهاد شکستن شعر به قطعات مجزا اضافه شده است:
از طریق این ابزار میتوان یک قطعه را در هر مرحله حداکثر به ده قطعهٔ مجزا شکست:
در ویرایشگر فهرست قطعات تأیید شدهٔ شعر نمایش داده میشود و امکان تعیین وزن یا شکستن مجدد آنها به قطعات کوچکتر مجزا وجود دارد.
نتیجهٔ بررسی پیشنهادهای شکستن قطعات و وزنهای پیشنهادی برای آنها همانند ویرایشهای عادی از طریق «اعلانها» اطلاعرسانی میشود و در پیشخان کاربری در بخش «ویرایشهای قطعات من» قابل مشاهده است.
جستجوی دقیق عبارت که پیشتر هم با قرار دادن عبارت داخل دو دابلکوئوت (“) در دسترس بوده، از طریق دکمهٔ میانبری در صفحهٔ نتایج جستجوی گنجور به شکل در دسترستر و آسانتری در دسترس قرار گرفته است.
در صفحهٔ نتایج جستجوی دقیق عبارت نیز امکان برگشت جستجوی عادی کلمات عبارت بدون در نظر گرفتن ترتیب آنها پیشبینی شده است.
بخوانید به نقل از آقای ابوطالب روشن، برنامهنویس نرمافزار بازمتن غزل:
غزل نرمافزاری جهت نمایش آثار سخنوران پارسی، و مبتنی بر پایگاه داده گنجور است. نوشتن غزل در سال ۱۳۹۱ آغاز شد و در همان سال نیز به پایان رسید؛ و با تغییراتی در سال ۱۴۰۱ منتشر شد. سیستمعاملِ هدفِ غزل، لینوکس است، اما با توجه به کاربران زیاد ویندوز، نسخهای از آن نیز برای ویندوز تهیه شده است. به صورت پیشفرض ۱۱۰ سخنور در پایگاه داده قرار داده شده است. از امکانات آن میتوان به:
۱. جستوجوی قوی، دقیق و ترکیبی (نمونههایی از آن در نرمافزار ذکر شده است)
۲. قابلیت جستوجو در متنها، عنوانها و فهرستها
۳. قابلیت جستوجو بدون در نظر گرفتن حرکتهای حروف (فتحه، کسره و…)
۴. قابلیت جستوجو بدون در نظر گرفتن حالتهای مختلف یک حرف (مانند ک و ك)
۵. نشانهگذاری کلی و جزئی
۶. پوسته تاریک جهت مطالعه در شب
۷. محاسبهگر ابجد (هم به صورت ساده و هم پیشرفته)
۸. هایلایت متن مورد نظر در شعر (متن) جاری
۹. خروجی از پایگاه داده
۱۰. خروجی از نشانهها
۱۱. و خروجی از نتیجه جستوجو
اشاره کرد.
نکات:
۱. با نگهداشتن کلید شیفت و راست کلیک بر روی متن مورد نظر و سپس با انتخاب «کپی آدرس»، میتوانید آدرس دقیق آن را در پایگاه داده گنجور به دست آوردید (جهت خطایابی).
۲. با زدن کلید F3 و تایپ :: و سپس نوشتن id مورد نظر، میتوانید به محتویات آن دسترسی داشته باشید. مثلا ::24، فهرست غزلیات حافظ است؛ و یا ::2143 غزل شمارهٔ ۱۴ حافظ است (جهت خطایابی).
علاقمندان برای دریافت این نرمافزار فوقالعاده به صفحهٔ آن در گیتهاب مراجعه فرمایند و از قسمت Releases آخرین نسخهٔ متناظر با سیستم عامل دستگاهشان (لینوکس یا ویندوز) را دریافت کنند (لینک نسخهٔ جاری).
در زیر حاشیههای هر شعر دکمهای برای نشان کردن حاشیه اضافه شده است:
حاشیههای نشان شده در بخش «نشانشدههای من» با پیوند به صفحهٔ شعر و متن یادداشت کپی شده از متن حاشیه ظاهر میشوند.
علاوه بر آن در صفحهٔ حاشیهها امکان جستجو در حاشیهها (به همراه امکان جستجو در حاشیههای کاربر خاص) اضافه شده است: