پیشنهادهای طراحی رابط و تجربهٔ کاربری آقای حسین مرتضوی‌فر برای گنجور

2 فوریه 2024

رابط و تجربهٔ کاربری گنجور از دیرباز مورد انتقاد بوده. انتخاب رنگ‌ها، ناهماهنگی‌های متعدد در صفحات و در دو سه سال اخیر شلوغ شدن آن با افزوده شدن تعداد زیادی دکمه و منو و عناصر دیگر رابط کاربری که به نظر می‌رسد همینطوری روی صفحات ریخته شده‌اند.

گنجور از لحاظ رابط کاربری همیشه نیاز به کمک و همیاری داشته. عموم تحولات مهم رابط کاربری گنجور از بهینه‌سازی آن برای موبایل (به کمک آقای حسام بهرامی) گرفته تا تغییرات لوگوی آن (از لوگوی قدیمی تا لوگوی فعلی طراحی شده توسط آقای مجید نجاتی) و موارد دیگری که هست و اکنون در خاطرم نیست با کمک دوستان طراح صورت گرفته.

این که ناهماهنگی‌های رابط کاربری (رنگ و طرح) و پیچیدگی‌های تجربهٔ کاربری (چینش و نحوهٔ دسترسی به ابزارها) در گنجور چطور می‌تواند از این وضعیت دربیاید دغدغه‌ای بوده که باز برای حل آن نیاز به یاری دوستان متخصص داریم.

آقای حسین مرتضوی‌فر داوطلبانه برای حل این مسئله پیشگام شده‌اند و تا به حال دو سری طراحی جایگزین برای رابط کاربری گنجور ارائه کرده‌اند. از آنجا که تا پیاده‌سازی این پیشنهادها در گنجور طول خواهد کشید بهتر دیدیم پیشنهادهای جالب و امیدوارکنندهٔ ایشان را با همراهان گنجور به اشتراک بگذاریم.

پیشنهاد طراحی صفحهٔ اول
پیشنهاد طراحی برای صفحهٔ اول: در پیشنهاد آقای مرتضوی‌فر صفحهٔ اول تنها کارکرد دسترسی به فهرست شاعران را ندارد و در آن کارکردهایی مثل نمایش آخرین خوانش‌های اضافه شده، فال و شعر روز، آخرین اشیاء اضافه شده به گنجینهٔ گنجور، دسترسی به دریافت فایل‌های کتابخانهٔ گنجور، نمایش نقشهٔ خاستگاه سخنوران و همینطور مناسبت‌های ادبی نیز پیش‌بینی شده (که این مورد آخری در گنجور وجود ندارد). عموم این موارد به نظر می‌رسد راهکارهایی برای خلاصه کردن پانویس شلوغ صفحات گنجور را فراهم کرده‌اند. البته تغییر کارکرد صفحهٔ اول از یک به اصطلاح هاب دسترسی ساده و اختصاصی با امکانات گروه‌بندی و جستجو برای شاعران به صفحه‌ای با کارکردهای متعدد احتمالاً به ساده کردن پیچیدگی‌های گنجور کمک زیادی نمی‌کند. با این حال پیشنهادهای طراحی برای خلاصه کردن صفحهٔ اول در بخش «سخنوران» قابل تأمل به نظر می‌رسد.
پیشنهاد طراحی صفحهٔ سخنوران
از صفحهٔ اول و با دنبال کردن لینک «همه» در بخش «سخنوران» به این صفحه می‌رسیم که به نوعی عموم کارکردهای صفحهٔ اول فعلی در آن در دسترس است.
پیشنهاد طراحی صفحات اختصاصی شاعران
پیشنهاد طراحی صفحات اختصاصی شاعران (نمونه صفحه در گنجور)
پیشنهاد طراحی صفحات فهرست‌های اشعار
پیشنهاد طراحی صفحات فهرست‌های اشعار (نمونه صفحه در گنجور)
پیشنهاد طراحی صفحات شعرها
پیشنهاد طراحی صفحات شعرها (نمونه صفحه در گنجور)، پیشنهادهای جالبی برای کاهش پیچیدگی این صفحات در این طراحی دیده می‌شود.
پیشنهاد طراحی صفحات شعرها
پیشنهاد طراحی صفحات شعرها: زبانهٔ خوانش‌ها
پیشنهاد طراحی برای صفحات پیشنهاد تصویر برای شاعر
پیشنهاد طراحی برای صفحات پیشنهاد تصویر برای شاعر (نمونه صفحه در گنجور)
پیشنهاد طراحی صفحهٔ بیت تصادفی گنجور
پیشنهاد طراحی برای صفحهٔ بیت تصادفی گنجور
پیشنهاد طراحی برای تازه‌های گنجور
پیشنهاد طراحی برای تازه‌های گنجور

بخش دیگری از پیشنهادهای آقای مرتضوی‌فر عزیز بخش‌های پروفایل کاربران را پوشش می‌دهد که در حال حاضر بسیار ابتدایی و البته ناهماهنگ با طراحی صفحات عمومی (بدون نیاز به ورود کاربر) در گنجور است.

پیشنهاد طراحی پروفایل کاربر
پروفایل کاربر (در پیشنهاد ایشان موارد جالبی برای ارتقای کاربران به نسخهٔ پیشرفته پیشبینی شده که در این صفحه هم قابل مشاهده است که به لحاظ فلسفهٔ شکل‌گیری و نوع تفکر گردانندهٔ گنجور مبنی بر عدم سوگیری به سمت یک استارتاپ درآمدزا امکان ظهور و استفاده در گنجور را نخواهد داشت، این نکته را برای زدودن نگرانی احتمالی کاربران گرامی عنوان کردیم)
پیشنهاد طراحی پروفایل کاربر
پیشنهاد طراحی برای کارنامهٔ عمومی کاربر
پیشنهاد طراحی پروفایل کاربر
پیشنهاد طراحی برای تنظیمات کاربر
پیشنهاد طراحی صفحات تنظیمات کاربر
پیشنهاد طراحی برای تنظیمات اعلان‌های کاربر
پیشنهاد طراحی صفحات تنظیمات کاربر
پیشنهاد طراحی برای ویرایش نمایهٔ کاربر
پیشنهاد طراحی صفحات تنظیمات کاربر
پیشنهاد طراحی برای کارنامهٔ ویرایش‌های قطعات کاربر

در پیشنهادهای ایشان مورد مبدعانهٔ متعددی وجود دارد که می‌تواند به بهبود رابط کاربری گنجور کمک کند. بعضی پیشنهادها با تغییر چینش صفحات قابل پیاده‌سازی است اما مواردی هم هستند که تنها پیشنهاد طراحی نیستند و پیشنهاد قابلیت‌های جدیدی در گنجور هستند که پیش‌نیاز ظهور آنها هنوز در آن پیاده‌سازی نشده.

مورد دیگری که باید به آن توجه شود آن است که این پیشنهادها روی صفحات موبایل چه شکلی به خودشان می‌گیرند.

کار بزرگی که آقای مرتضوی‌فر عزیز انجام داده‌اند آن بوده که پیشنهادهای عملی برای بهبود رابط و تجربهٔ کاربری گنجور ارائه کرده‌اند که امیدواریم در آینده اثر مثبت آن را در کاهش پیچیدگی‌ها و بهبود رابط کاربری سایت شاهد باشیم.

دوستان علاقمند و متخصص می‌توانند با مراجعه به وب‌سایت ایشان نمونه‌کارهای حرفه‌ای ایشان را مشاهده کنند. ضمناً از پیشنهادهای تخصصی این دسته از دوستان استقبال می‌کنیم.

۴ نظر برای “پیشنهادهای طراحی رابط و تجربهٔ کاربری آقای حسین مرتضوی‌فر برای گنجور”

  1. مهدی گفته:

    با سلام
    واقعاً چه کار خوب و بجایی.
    رابط کاربری گنجور اصلا بهینه نیست بخصوص روی نسخه موبایل، مثلاً در بخشهایی که نثر و نظم با هم آمده اند(مثل گلستان سعدی) اندازه فونت ها یکی نیست و بسیاری مشکلات دیگر.
    من از پیشنهادات ایشان بسیار استقبال میکنم ولی فکر میکنم بهتر است بجای کار داوطلبانه کار حرفه‌ای روی سایت انجام شود. اینطور که با حمایت استفاده‌کنندگان سایت مبلغ مناسب و درخوری جمع شود و از طراحان حرفه‌ای پیشنهاد گرفته شود و نهایتاً طرح نهایی با نظر کارشناسان انتخاب و پروژه به پیشنهاد دهنده واگذار شود.
    این کار برای سایر بخش‌های گنجور نیز الزامی است. گنجور از یک سایت و پروژه شخصی به پایگاه با اهمیتی برای دوستداران ادبیات فارسی تبدیل شده است و به نظرم باید در نحوه اداره آن بازنگری شود. یعنی اینکه همه بار و زحمت کار بر دوش آقای محمدی باشد و تنها برای هزینه‌های هاستینگ از کاربران کمک مالی دریافت شود دیگر جوابگوی رفع مشکلات سایت و بهبود و پیشرفت آن نیست.
    من از اینکه کار را به پروژه بزرگی مثل تبدیل کردن گنجور به یک سازمان مردم‌نهاد صحبت نمی‌کنم فقط حرفم این است که باید از افراد حرفه‌ای و در ازای پرداخت حق‌الزحمه برای پیشرفت کار استفاده کرد. مشخصاً تمام این کارها هم باید تحت نظر خود آقای محمدی انجام شود ولی کارهای اجرایی را به افراد یا تیمهای حرفه‌ای و در ازای پرداخت حق‌الزحمه بسپارند.
    مسأله فقط بحثهای فنی نگهداری سایت یا رابط و تجربه کاربری نیست. مثلاً افزودن اشعاری که در گنجور وجود ندارند یک اولویت است. به طور مثال خمسه خواجوی کرمانی در گنجور وجود ندارد، افزودن این حجم شعر به گنجور به تنهایی از یک نفر بر نمی‌آید یا دستکم بسیار سخت است. حال اینکه می‌توان با جمع کردن کمکهای مالی و سپردن کار به تایپیستها و نسخه خوان‌های حرفه‌ای یا استفاده از خدمات برنامه‌نویسی حرفه‌ای برای ocr این آثار به راحتی چنین پروژه‌ای را انجام داد.
    همچنین برنامه‌نویسی های زیادی برای بهبود کارایی گنجور و افزودن امکاناتی مثل بحث یا گروههای تبادل نظر نیاز است. یا به طور مثال افراد خاصی که از نظر دانش ادبیات صلاحیت لازم را دارند به روش مناسبی انتخاب شوند و بطور مثال تایید یا رد ویرایش‌های کاربران را انجام دهند و سطح دسترسی بیشتری از کاربران عادی داشته باشند. اینها دیگر با چند ده ساعت کار داوطلبانه قابل انجام نیست بلکه باید از کمک مالی دوست‌داران گنجور استفاده کرد و کار را به صورت حرفه‌ای پیش برد.
    خلاصه کلام اینکه به نظرم ادامه موفقیت گنجور در تغییر نحوه مدیریت از زحمات شخصی آقای محمدی به یک کار اصولی با پرداخت پول به تیم‌های حرفه‌ای ولی زیر نظر آقای محمدی یا جمعی از صاحبنظران است.

  2. احمدرضا گفته:

    بسیار عالی
    لطفا چیدمان‌شعر ها هم در نظر بگیرید که در دو ستون به صورت تراز باشد، این تراز هم از شروع مصرع و هم از پایان مصرع باشد.

  3. حمیدرضا گفته:

    در پاسخ به احمدرضای عزیز:
    با سپاس، این تراز بودن را الان در گنجور از منوی کناری با انتخاب عنوان «نمای چاپی مانند» می‌توانید در دسترس داشته باشید.
    نمونه:
    https://ganjoor.net/t6e?p=2130
    منتهی برای نمایشگرهای موبایل با توجه به این که طول مصرع‌ها از خیلی کم تا خیلی زیاد متغیر است جواب درستی نمی‌دهد. در کل هم این نمای تراز شده گویا برای درصد قابل توجهی از خوانندگان که مشکلاتی از قبیل dyslexia دارند مشکلزاست. در اینترنت dyslexia و justified text را جستجو کنید.

  4. حمیدرضا گفته:

    در پاسخ به مهدی عزیز:

    با سپاس از نظرات جنابعالی، به نظرم می‌بایست راجع به بعضی مواردی که عنوان فرمودید نظرات خودم را بیان کنم.
    ۱. در مورد اندازهٔ فونت متفاوت در متون نثر و شعر من به چشم قابلیت به آن نگاه می‌کنم و خودم را روی نمایشگرهای موبایل کمک می‌کند!
    ۲. کار داوطلبانه به معنای کار غیرحرفه‌ای نیست. اگر وبسایت آقای مرتضوی‌فر را بررسی بفرمایید متوجه می‌شوید که ایشان در زمینهٔ طراحی UI/UX از متخصصین زبده محسوب می‌شوند.
    ۳. در پیشنهادهایتان برای ادارهٔ ایده‌آل گنجور چند مورد اساسی را در نظر نگرفته‌اید: اولین و مهمترینش این است که اگر قرار باشد گنجور به این صورت اداره شود دیگر نمی‌تواند با اوقات فراغت گردانندهٔ آن پیش برود. این یعنی غیر از آن که هزینه‌های دریافت خدمات حرفه‌ای را می‌بایست پرداخت کند می‌بایست درآمد حرفه‌ای حداقل یک نفر را به طور کامل تأمین کند. ورودی کمکهای مالی گنجور قطعاً در این حجم نخواهد بود (ضمن آن که به فرض تأمین مقطعی مبلغی قابل توجه در قالب پویش‌ها، مدیریت مالی چنین مبالغی توسط یک یا چند فرد بدون نظارت سازمانی نمی‌تواند صحیح باشد چون حداقلش با از دسترس خارج شدن آن افراد در اثر فوت یا … دسترسی به مبالغ تأمین مالی شده هم از دست خواهد رفت). علاوه بر آن که آن یک نفر هم باید خودش بخواهد که تمام‌وقت مشغول این کار باشد که تا آنجا که من خبر دارم نمی‌خواهد (مدیریت افراد و ارتباطات و پیگیری پیشرفت کارها از نظر من کار فوق‌العاده انرژی‌بر و زمان‌بری است و من چنین تواناییی با توجه به تجربهٔ گذشته در خودم نمی‌بینم و به آن علاقمند هم نیستم). چه زمانی چنین تغییراتی امکانپذیر خواهد بود؟ زمانی که یک سازمان غیردولتی و مردم‌نهاد فرهنگی با ورودی تضمین‌شدهٔ جریان مالی بخواهد کنترل گنجور را به دست بگیرد (چرا غیردولتی؟ چون سازمانهای دولتی با تغییر افراد تغییر رویه می‌دهند و اصولاً در تعاریف وظایف سازمانیشان چنین پروژه‌هایی جایی ندارد و از جانب دیگر می‌توانند سلایق مخربی را با تغییر آدمها در چنین پروژه‌هایی دخالت دهند). راه حل این نیست که یک نفر بدون تأمین مالی تضمین شده بخواهد چنین تغییرات بزرگی را ایجاد کند. راه حل آن است که اول تأمین مالی چنین فرایندی در قالب یک نهاد خوشنام با سابقه که عزم جدی در زنده نگه داشتن و رشد دادن آن دارد تضمین شود بعد مدیریت گنجور به آن نهاد واگذار شود و گردانندهٔ پروژه با آن نهاد همکاری کند. این البته فکر خام و اولیهٔ من است و لحن صحبتم نباید باعث این برداشت شود که منظورم این است که این تنها راه حل ممکن است.

نظرتان را بنویسید (نکتهٔ مهم: اگر برای نوشتن حاشیه در مورد شعرها اینجا آمده‌اید اشتباه آمده‌اید و باید در خود سایت گنجور حاشیه بگذارید. نظرات بی‌ربط به این نوشته پاک می‌شوند.)