دوست گرامی، آقای نعیم اکرامی مدتها پیش طرح پوستری را برای گنجور ارسال کرده بودند که شامل فهرست شاعران گنجور (رومیزی) و شمه‌ای از زندگینامه‌های آنهاست. از آنجا که اندازهٔ فایل ارسالی -که به منظور چاپ با بهترین کیفیت تهیه شده- بزرگ بود، امکان میزبانی آن در سایت وجود نداشت. در هر حال، به جهت آن که کار ارزندهٔ ایشان احتمالاً مورد توجه دوستان زیادی قرار می‌گیرد و دوستان زیادی دوست دارند پوستری از شاعران پارسی‌گو در خانه یا محل کار داشته باشند، بریده‌هایی از آن را در فیس‌بوک گنجور و در این نشانی در دسترس گذاشتیم.

علاوه بر آن، دوستانی که علاقمند باشند می‌توانند پوستر را با اندازهٔ نیم‌سایز و در قالب JPEG با اندازهٔ ۲۷۵۶ در ۲۵۴۴ پیکسل (۲۵ در ۴۵ سانتیمتر با دقت ۲۰۰ نقطه بر اینچ) از این نشانی (اندازهٔ فایل حدود ۴.۶ مگابایت) و با اندازهٔ اصلی -ولی در قالب JPEG- با اندازهٔ ۵۵۱۲ در ۷۰۸۷ پیکسل (۷۰ در ۹۰ سانتیمتر با دقت ۲۰۰ نقطه بر اینچ) از این نشانی (اندازهٔ فایل حدود ۱۵ مگابایت) دریافت کنند.

در ادامه بریده‌هایی از همین پوستر را می‌توانید مشاهده کنید.

با تشکر از همهٔ دوستانی که نسخهٔ ابتدایی را دریافت و آزمایش کردند، در فرصتی که پیش آمد، تعدادی از ایرادات نسخهٔ قبلی را رفع کردم و قابلیتهای جدیدی به آن اضافه کردم.

ایراد حفظ نابجای محل اسکرولبار در این ویرایش رفع شده است. یک منوی اولیه اضافه شده که با دکمهٔ منوی اندروید کار می‌کند و بعضی دکمه‌های نوار عنوان ویرایش قبلی به این منو منتقل شده‌اند. دکمه‌های شعر بعدی و قبلی حذف شده‌اند و جای آنها می‌توانید با حرکات لمسی (gesture) افقی چپ به راست و راست به چپ بین عناوین به طور کلی‌تر (علاوه بر شعرها، در بخشها و شاعران هم) جابجا شوید. قابلیت برجسته‌سازی (جستجو در صفحهٔ جاری) هم اضافه شده که در فهرستهای عناوین اشعار می‌تواند مفید باشد.

ویرایش ۰.۶ گنجور اندروید را با حجم کمتر از ۱۲۰ کیلوبایت از اینجا می‌توانید دریافت کنید.

نسخهٔ ابتدایی گنجور اندروید، جهت بررسی ایرادات احتمالی و دریافت نظرات و پیشنهادهای دوستان در این نشانی در دسترس قرار گرفته است (جهت راه‌اندازی اولیه باید ادامهٔ نوشته را مطالعه کنید). بعد از رفع اشکالات احتمالی اولیه، نسخهٔ پایدار آن از طریق بازارهای اندروید (به شکل رایگان) در دسترس قرار خواهد گرفت. این برنامه همانند گنجور رومیزی و ساغر بازمتن خواهد بود.

در برنامه‌نویسی اولیهٔ این برنامه از تبلت گلکسی سامسونگ (نسخهٔ ۸.۹ اینچی مدل GT-P7300 با اندروید ۳.۲) استفاده شده و تصاویر ذیل روی این دستگاه تهیه شده است.

تذکر: دستگاه اندرویدی شما باید امکان نمایش پیوستهٔ متون فارسی را داشته باشد، فکر می‌کنم دستگاههای با اندروید بالاتر از ۳ مستقل از مدل دستگاه چنین امکانی دارند، گو این که عموم دستگاههایی که برای توزیع در بازار ایران تولید شده‌اند حتی با اندرویدهای قدیمی‌تر حائز امکان نمایش صحیح متون فارسی هستند.

اولین اجرا: در اولین اجرای برنامه -پس از نصب- با چنین صفحه‌ای مواجه خواهید شد:

مشکل احتمالی در اولین اجرا : اندازهٔ بزرگ قلم، اگر اندازهٔ فونت متون روی دستگاه شما زیادی بزرگ است در نوار ِ عنوان برنامه روی دکمهٔ پیکربندی کلیک کنید:

می‌توانید از چهار اندازهٔ پیش‌فرض یکی را فعال کنید:

منتظر پیشنهادهای شما روی اندازهٔ پیش‌فرض قلم هستم، البته توجه فرمایید که در نگارش پایدار، کلیک بر روی دکمهٔ یاد شده باعث نمایش پنجرهٔ متفاوتی خواهد شد. در اینجا لازم است به سهم خودم از دوستانی که قلم Iranian Sans را طراحی و به شکل آزاد منتشر کرده‌اند تشکر کنم، قلم پیش‌فرض استفاده شده همین فونت است.

گام بعدی : کپی فایل پایگاه داده‌ها فایل پایگاه داده‌های گنجور رومیزی یا ساغر را روی دستگاه خود کپی کنید (نام این فایل ganjoor.s3db است). در ساغر، محل این فایل را می‌توانید از طریق پنجرهٔ «تنظیمات» پیدا کنید:

در گنجور رومیزی ویرایش ۲.۵۳ نیز نشانی این فایل از طریق پنجرهٔ «پیکربندی» نمایش داده می‌شود و شما می‌توانید با کلیک بر روی دکمهٔ «مرور» پوشهٔ مسیر فایل را باز کنید.

تذکر: اگر از ویرایشهای قدیمی گنجور رومیزی استفاده می‌کنید (مثلاً پیش از ۲.۲)، حتماً قبل از کپی فایل، آخرین نصاب به‌روزسانی برنامه را دریافت و نصب کرده، برنامه را یک بار اجرا کنید تا تغییرات پایگاه داده‌ها روی فایل اعمال شود. گنجور اندروید با فایلهایِ خیلی قدیمی ِ پایگاه داده‌های گنجور رومیزی مشکل خواهد داشت.

اگر به هر دلیلی نخواستید ساغر یا گنجور رومیزی را برای دسترسی به فایل پایگاه داده‌های مورد نیاز نصب کنید می‌توانید این فایل را از اینجا دریافت کنید.

پس از کپی فایل، مسیر فایل را روی دستگاه خودتان در کادر متنی «مسیر فعلی» وارد کرده، دکمهٔ «ذخیره و تلاش مجدد» را بزنید.

بعدنوشت: از آنجا که حدس می‌زدم با تنظیم مسیر فایل مشکل جدی خواهیم داشت در نسخهٔ اولیه دکمه‌ای با عنوان «جستجوی خودکار» اضافه کردم که کلیک روی آن باعث می‌شود خود برنامه مسیر فایل را تنظیم کند. دو سه پاراگراف بعدی را «فقط جهت اطلاع» بخوانید.

تذکر: مسیر احتمالی فایل در دستگاه با مسیری که از طریق کامپیوتر مشاهده می‌کنید متفاوت است. برای نمونه من در دستگاه مورد استفاده، روی کامپیوتر، فایل را در این مسیر کپی کرده‌ام:

اما برنامهٔ مرورگر ِ فایل ِ خود ِ دستگاه آن را در این مسیر به من نشان می‌دهد:

اما من باید نشانی آن را در برنامه به این شکل وارد کنم (در وارد کردن مسیر اسلَش ِ (/) قبل از اسم فایل پایگاه داده‌ها را وارد نکنید):

با توجه به مثالی که زده شده، سعی کنید مسألهٔ مسیر فایل را برای خودتان حل کنید!

در صورتی که همه چیز به خوبی پیش رفته باشد، کلیک بر روی دکمهٔ «ذخیره و تلاش مجدد» باید باعث نمایش فهرست شاعران شود:

با کلیک بر روی نام هر شاعر، همانند گنجور رومیزی، مختصری از زندگینامه و فهرست آثار او را مشاهده می‌کنید و می‌توانید آثار او را مطالعه کنید.

اشعار مصرّع به شکل وسط‌چین نمایش داده می‌شوند، با کلیک بر روی سلسله‌مراتبِ بخشها روی نوار عنوان می‌توانید در آثار شاعر حرکت کنید و با دکمه‌های «بعدی» و «قبلی» روی نوار عنوان می‌توانید شعرهای بعدی یا قبلی شعر در بخش جاری را مشاهده کنید. دکمهٔ «برگشت»ِ اندروید همانند دکمهٔ «برگشت» گنجور رومیزی یا دکمهٔ «خنثی‌سازی» ساغر عمل می‌کند. اگر عنوانی برای برگشت وجود نداشته باشد از برنامه خارج خواهید شد. امکان خروج همیشه از طریق دکمهٔ «خروج» روی نوار عنوان وجود دارد. در اجرای مجدد، برنامه آخرین صفحه‌ای را که در هنگام خروج داشتید مشاهده می‌کردید به شما نشان می‌دهد.

پرسش: روی دستگاههای با صفحهٔ نمایش کوچک، نوار عنوان را چطور مشاهده می‌کنید؟ آیا قابل استفاده است، مخصوصاً زمانی که شعرهایی در بخشهای داخلی‌تر آثار شاعر مشاهده می‌کنید؟

امکان نمایش متون نثر، خطوط شعر اشعار نیمایی و آزاد و نمایش متفاوت مصرعهای بندهای اشعار ترکیبی نیز در این برنامه وجود دارد. در ادامه تصاویر دیگری از اجرای برنامه را مشاهده می‌کنید:

امکانات جستجو و برجسته‌سازی، نشانه‌گذاری، شماره‌گذاری ابیات، فال و دریافت مجموعه‌های جدید از اینترنت در این نسخه هنوز وجود ندارند و اگر فرصت فراهم شود به مرور پس از رفع ایرادات گزارش شده در نسخه‌های پایدار برنامه اضافه خواهند شد.

در پایان، از شرکت پردازش موازی سامان و شخص آقای مقصودی مدیر عامل شرکت، به دلیل در اختیار گذاشتن دستگاه مورد استفاده جهت برنامه‌نویسی اولیه تشکر می‌کنم.

دوستان! لطفاً تصاویر اجرای برنامه روی گوشیهایتان را روی صفحهٔ فیس‌بوک گنجور به نشانی www.facebook.com/ganjoor به اشتراک بگذارید.

قابل توجه علاقمندان استاد بهرام سالکی آن که مجموعهٔ بهنگامسازی شده -به همراه افزوده‌های جدید- اشعار ایشان (قابل استفاده در گنجور رومیزی و ساغر) از طریق این نشانی جهت دریافت در دسترس قرار گرفته است. ضمناً ویرایش ۲.۵۳ نگارش سبک گنجور رومیزی فقط شامل آثار ایشان است و دوستانی که با دریافت نصاب کامل گنجور رومیزی مشکل دارند و علاقه دارند آثار ایشان را مطالعه کنند می‌توانند آن را از این نشانی دریافت و از این نگارش استفاده کنند (توجه فرمایید که در ویرایشهای آیندهٔ نگارش سبک ممکن است آثار شاعران دیگری گنجانده شود).

خرده ویرایش ۲.۵۳ گنجور رومیزی -علاوه بر رفع ایرادات کوچک- دو امکان جدید دارد. اولی امکان «حذف شاعر» از طریق منوی «مجموعه‌ها» در پنجرهٔ اصلی است:

البته این فرمان قبلاً از طریق پنجرهٔ «ویرایشگر گنجور» در دسترس قرار داشت، با این حال دوستان زیادی سراغ آن را می‌گرفتند که با انتقال آن به پنجرهٔ اصلی احتمالاً پیدا کردن آن آسان‌تر می‌شود.

امکان دیگر، امکان مشاهدهٔ مسیر پایگاه داده‌های برنامه از طریق پنجرهٔ «پیکربندی» است:

البته جهت تغییر این مسیر، هنوز باید فرایندی که در این نوشته شرح داده شده دنبال شود، اما پیدا کردن فایل پایگاه داده‌ها با این روش آسان‌تر خواهد بود.

نصاب به‌روزرسان را با اندازهٔ حدود ۲۴۰ کیلوبایت از این نشانی (جهت استفادهٔ دوستانی که یک نسخه از گنجور رومیزی را نصب دارند)، نصاب نگارش سبک را با اندازهٔ حدود یک مگابایت از این نشانی (توضیح دربارهٔ این نگارش را اینجا بخوانید، ضمناً تک شاعر گنجانده شده در این ویرایش از نگارش سبک آثار استاد بهرام سالکی است تا دوستداران آثار ایشان راحت‌تر بتوانند به اشعار ایشان دست پیدا کنند) و نصاب کامل را با اندازهٔ حدود ۲۳ مگابایت از این نشانی می‌توانید دریافت کنید. دوستانی که با دریافت فایلها مشکل دارند نظری به این نوشته بیندازند.

درود بر حمیدرضای عزیز

مجموعهٔ «گرشاسب‌نامهٔ اسدی توسی» که حروفچینی و غلطگیری آن به وسیلهٔ دوست عزیز آقای «سیاوش جعفری» صورت گرفته است را در پیوست برایت می‌فرستم.

شاد و موفق باشی،

رضی

از زبان دوست گرامی، آقای سیاوش جعفری:

ابونصر علی بن احمد اسدی توسی شاعر ایرانی قرن پنجم هجری و سرایندهٔ اثر حماسی گرشاسپ‌نامه است. وی به نقل مجمع الفصحاء در سال ۴۶۵ هجری درگذشت. آرامگاه وی در تبریز است. اسدی نظم گرشاسپ‌نامه را در سال ۴۵۸ هجری قمری به پایان رساند. گرشاسپ‌نامه در میان آثاری که به پیروی از شاهنامهٔ فردوسی نوشته شده‌اند، یکی از متنهای بسیار موفق به شمار می‌رود.

اسدی توسی از چند جهت دیگر هم در تاریخ ادبیات ایران دارای اهمیت است: کهن‌ترین دستنویس فارسی که تاکنون به دست آمده ‌(الابنیه عن حقائق الادویه) به خط اسدی توسی است. افزون بر این وی نخستین واژه‌نامهٔ پارسی را (بنا بر آنچه تا امروز به دست ما رسیده‌است) به نام لغت فرس تدوین نموده است.

متن این کتاب از روی تصحیح زنده‌یاد حبیب یغمایی واژه‌نگاری شده و برای نخستین بار در فضای اینترنت قرار می‌گیرد.

این کار به پاسِ کوششهای دوست گرامیمان «رضی علوی زاده» که برنامهٔ بسیار گرانبهای «ساغر» را برای دوستداران فرهنگ ایرانی فراهم آورده و با آرزوی برقرار ماندن سایت گنجور و گردانندهٔ گرامی آن، به ایشان تقدیم می‌گردد.

با آرزوی سرافرازی همهٔ ایرانیان

سیاوش جعفری

با تشکر از لطف و زحمت آقای جعفری، حاصل زحمات ایشان -شامل ۸۸۰۸ بیت شعر- از طریق این نشانی در سایت گنجور در دسترس قرار گرفته است. علاوه بر آن کاربران گنجور رومیزی و ساغر می‌توانند مجموعهٔ یاد شده را از این نشانی (حدود ۵۶۰ کیلوبایت) دریافت نمایند (امکان دریافت و نصب خودکار مجموعه با استفاده از دکمهٔ «دریافت مجموعه‌ها» در گنجور رومیزی نیز وجود دارد).

جناب رسته که گنجور و گنجوریان همواره مشمول لطف دائم ایشان بوده‌اند قسمت دوم منظومهٔ حیدربابای استاد شهریار را -البته مدتهاست- که برای ما ارسال کرده‌اند. فرصتی شد تا حاصل را در سایت گنجور در دسترس بگذاریم (اینجا).

از زبان خود ایشان بخوانید:

… فایلی که به پیوست خدمت شما ارسال می‌گردد قسمت دوم منظومهٔ حیدربابای شهریار است که به زبان ترکی آذری است. ترجمهٔ فارسی برای آن به دست نیاوردم.

شهریار قسمت دوم را سالها بعد از قسمت اول سروده است. با این فایل منظومهٔ حیدربابا کامل می‌شود …

دوستانی که از گنجور رومیزی/ساغر استفاده می‌کنند می‌توانند با دریافت و نصب مجدد مجموعهٔ شهریار (از اینجا) این تکه را هم در نرم‌افزار خود داشته باشند (راه بهتر از دریافت مستقیم در گنجور رومیزی، استفاده از دکمهٔ «دریافت مجموعه‌ها» و انتخاب و دریافت خودکار مجموعهٔ «شهریار» از فهرست «شاعران سایت گنجور» است).

به لطف دوستان اداره‌کنندهٔ سایت واژه‌یاب و با توجه به مشکلاتی که در دسترسی به سایت لغتنامه نقطه کام در ایران وجود دارد، جستجو در لغتنامهٔ دهخدا در گنجور مدتی است با کمک سایت واژه‌یاب نقطه کام صورت می‌گیرد.

علاقمندان می‌توانند با مراجعه به این صفحه راههای موجود جهت شناساندن این سایت به دوستان دیگر و همینطور ارائهٔ نظرات و پیشنهادهای خود به اداره‌کنندگان این سایت را مشاهده کنند.