گنجور رومیزی ۲.۹۶ با تغییرات کوچکی در بخش ویرایشگر و سایر بخش‌ها در دسترس قرار گرفته است.

نشانی وب‌سرویس دریافت و ارسال خوانش‌ها در این نسخه به api.ganjoor.net تغییر داده شده است. از توسعه‌دهندگانی که از نشانی قدیمی (ganjgah.ir) استفاده می‌کنند تقاضامندیم از این پس از این نشانی استفاده کنند.

در ویرایشگر امکانات جدیدی برای ورود از فایل متنی (امکان شروع شعر بعد با یکی از متن‌های وارد شدهٔ جدا شده با جداکنندهٔ پیش‌فرض):

،اشکالیاب قافیه (پیدا کردن اولین مصرعی که باعث می‌شود قافیهٔ شعر خالی شود):

و امکان شکستن ابیات یک شعر به چند شعر تک‌بیتی («تبدیل به مفردات» در منوی «ابزارها») اضافه شده است.

تعداد شاعران پیش‌فرض برنامه در نصب اولیه کم شده تا حجم برنامهٔ نصب کاهش پیدا کند. علاقمندان می‌توانند آثار مد نظر خود را با استفاده از دکمهٔ «دریافت مجموعه‌ها» به برنامه اضافه کنند. یک پشتیبان کامل از کلیهٔ شاعران در قالب فایل پایگاه داده‌ها روی گیت‌هاب گنجور در دسترس است.

برای دستیابی به آخرین به‌روزرسانی از منوی «راهنما» فرمان «پرس و جو برای ویرایش جدیدتر» را اجرا کنید.

به همت گروهی از ادب‌دوستان و با پیگیری و سرپرستی آقای مصطفی علیزاده، بخش دیگری از آثار حکیم نزاری قهستانی در گنجور در دسترس قرار گرفته است.

مثنوی «ادب‌نامه» از حکیم نزاری که به تلاش این دوستان در گنجور در دسترس قرار گرفته، منظومه‌ای است هموزن بوستان سعدی در دوازده باب و یک دیباچه شامل بیش از دوهزار و دویست بیت، و محتوای آن دربردارندهٔ توصیفاتی از چگونگی رفتار وزیران، منشیان و دیگر درباریان است و «نخستین حرفش این است که از خدمتگزاری در دربار پادشاهان برحذر باشید چون عاقبت خوبی ندارد و نزاری در این کتاب می‌گوید که نتیجه حاصل از تجربه‌های زندگی نشان دهنده اخلاق مثبت و منفی است و همچنین در این کتاب آمده که هدف غایی، رعایت اخلاق، رسیدن انسان به سعادت و نیکبختی است».

«ادب‌نامه» را نزاری در یک مقدمه و دوازده باب به قصد رفع سوءظن علی‌شاه از خود و جلب عنایت او سروده است. در این منظومه شاعر به توضیح آداب و رفتار درباری در جوامع فئودالی آن زمان می‌پردازد ولی باز هم از بیان عقاید پیشرو خویش که در تضاد با آن آداب و قواعد است غافل نمی‌ماند. ادب‌نامه نیز همچون سفرنامه سرشار از لطایف بسیار، تمثیلات و حکایات منظوم است. روش هنری نزاری در این اثر همانند دیگر آثارش وجوه مشترک بسیار با سعدی است. نزاری از سرودن ادب‌نامه به نتیجهٔ دلخواه خویش که احیاء موقعیت خود در دربار بود دست نیافت.

فهرست همراهان تایپ ادب‌نامه به این شرح است:

🔺جناب آقای علیرضا از ابتدای صفحه ۱۹ تا پایان صفحه ۲۳
🔺 سرکار خانم نیکبخت از ابتدای صفحه ۲۴ تا پایان صفحه ۲۸
🔺 جناب آقای نقی زاده از ابتدای صفحه ۲۹ تا پایان ۳۹

🔺سرکار خانم عذرا از ابتدای صفحه ۴۰ تا پایان صفحه ۴۶

🔺 سرکار خانم مینا از ابتدای صفحه ۴۷ تا پایان صفحه ۵۶
🔺 سرکار خانم سحر از ابتدای صفحه ۵۶ تا پایان صفحه ۶۰
🔺 سرکار خانم نیکبخت از ابتدای صفحه ۶۱ تا پایان صفحه ۷۰
🔺جناب آقای یعقوبی از ابتدای صفحه ۷۱ تا پایان صفحه ۷۵
🔺 جناب آقای شهیم از ابتدای صفحه ۷۶ تا پایان صفحه ۱۰۰
🔺 سرکار خانم مریم از ابتدای صفحه ۱۰۱ تا پایان صفحه ۱۰۵
🔺 جناب آقای سجاد نقی زاده از ص ۱۰۵ تا ۱۱۷

همراهان این تلاش ثمرهٔ کار خود را به روح بلند شاعر فقید بیرجندی شادروان «فهیم بخشی» که در سال گذشته از میان ما رفتند و همواره حامی این گروه و تایپ اشعار حکیم نزاری بودند تقدیم کرده‌اند.

علاقمندان می‌توانند با دریافت مجدد مجموعهٔ حاوی اشعار حکیم نزاری در گنجور رومیزی، ساغر، دریای سخن و سایر برنامه‌های سازگار به «ادب‌نامه» نیز دسترسی داشته باشند.

آینۀ جان برنامه‌ای در زمینهٔ شعر و ادب پارسی است که توسط محمدحسن آرام برای سیستم عامل اندروید توسعه داده شده است. در این مجموعه، اشعار بیش از ۱۲۰ شاعر کهن و معاصر پارسی زبان گنجانده شده است که کاربر می‌تواند بر اساس نیاز خود آثار هر یک از شعرا را به صورت رایگان دریافت کند.

تاکنون برنامه‌های مشابهی در فروشگاه‌های اندرویدی ارائه شده است اما این برنامه ویژگی‌هایی دارد که کاربران آن را به سایر برنامه‌های مشابه ترجیح خواهند داد. از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رابط کاربری زیبا و کاربر پسند: در این برنامه سعی شده است تا حد امکان از انیمیشن و حرکت (موجود در کتابخانه متریال اندروید) جهت درک بهتر جابجایی بین صفحات مختلف برنامه استفاده شود.

• جستجوی هوشمند و هدفمند: نتایج جستجو در این برنامه به صورت هوشمند و بر اساس مرتبط‌ترین بیت و یا بند مرتب می‌شود. علاوه بر این در این برنامه امکان محدود کردن جستجو به آثار یک شاعر و یا یک کتاب خاص وجود دارد. ضمن آنکه امکان جستجو در متن یک شعر نیز پیش‌بینی شده است.
• تنظیمات متعدد: در این برنامه می‌توان شکل و اندازه فونت متن کتاب، رنگ کاغذ کتاب و شدت نور کاغذ کتاب را تنظیم کرد. همچنین می‌توان برنامه را در مود شب و یا روز قرار داد.

• ایجاد لیست علاقه‌مندی‌ها و نشان‌گذاری‌ها:  کاربر می‌تواند هر صفحه از یک کتاب را برای مراجعهٔ بعدی نشانه گذاری کند. همچنین می‌تواند ابیات و بندهای مورد نظر خود را به سادگی به لیست علاقه‌مندی‌ها اضافه کند.
• هایلایت کردن: سه رنگ هایلایت در برنامه پیش‌بینی شده است تا کاربر بتواند هر قسمتی از یک مصرع و یا بند را هایلایت کند.

• دریافت خروجی: این برنامه امکان دریافت فایل خروجی به صورت pdf ،jpg و txt را به کاربر می‌دهد. سه حاشیهٔ زیبا برای خروجی‌های pdf و jpg قابل انتخاب است. همچنین کاربر می‌تواند عرض فایل jpg را تنظیم کند.
• اشتراک گذاری: امکان اشتراک گذاری شعر به صورت فایل و متن در این برنامه وجود دارد.

• یادداشت‌گذاری: در این برنامه کاربر می‌تواند زیر هر یک از ابیات و یا بندها به صورت جداگانه یادداشت بگذارد.

• کپی متن: امکان کپی یک یا چند بیت و بند در این برنامه وجود دارد.
• مشاهدهٔ معنی لغات در لغتنامه: کاربر می‌تواند با انتخاب یک لغت از داخل متن، معنی آنرا در فرهنگ معین و لغتنامه دهخدا که به صورت آنلاین در اختیار کاربر قرار داده شده است، مشاهده کند.

علاوه بر اینها این برنامه کاملاً رایگان و فاقد هر گونه تبلیغات است. می‌توانید این برنامه را از بازار و گوگل پلی دریافت کنید.

با توجه به آن که دوستان پیشنهادهای ویرایشی زیادی برای پنج گنج نظامی و همینطور اشعار مولانا در دیوان شمس ارائه می‌کنند و لازم بود متن کاغذی منبع این اشعار در دسترس قرار بگیرد، منابع کاغذی آثار مذکور به ترتیب برای خمسه بر اساس تصحیح حسن وحید دستگردی و برای کلیات دیوان شمس بر اساس تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر اضافه شده و کتابهای چاپی یاد شده بر اساس متن گنجور فهرست‌گذاری شده‌اند. نسخهٔ اسکن شده از چاپ مذکور افتادگی‌های قابل توجهی داشت که با استفاده از چاپ دیگری بر اساس همان نسخه تصاویر افتادگی‌ها به انتهای نسخهٔ گنجینهٔ گنجور اضافه شد و آن موارد نیز فهرست‌گذاری شدند.

البته متن رباعیات دیوان شمس مطابق تصحیح فروزانفر نیست و ترتیب و مفاد آن مطابق چاپ دیگری (احتمالاً بر اساس چاپ‌های سنگی منتشر شده در هندوستان) می‌باشد. برای این قسمت از چاپ دیگری از دیوان شمس استفاده شده است. این چاپ در قسمت غزلیات تا غزل ۳۱۰۶ با تصحیح فروزانفر همخوانی دارد، اما استاد از غزل ۳۱۰۷ به بعد رویهٔ متفاوتی با این چاپ در پیش گرفته و بسیاری از غزلیات منتسب به مولانا را که اتفاقاً بعضی از آنها بسیار هم مشهورند از آن او ندانسته و آنها را حذف کرده است. البته متن چاپ متفاوت یاد شده نیز پیشتر به اشتباه و به ظن مطابقت آن با تصحیح فروزانفر بر اساس گنجور فهرست‌گذاری شده بود. نظر به اهمیت این اشعار حذف شده، شاید در آینده و پس از پیاده‌سازی پیش‌نیازهای فنی، فراخوانی برای شرکت در پروژهٔ جمع‌سپاری تایپ این دسته از غزلیات منسوب به مولانا داده شود.

غیر از این دو کار، نظر به اهمیت اشعار گلستان سعدی و احتمالاً توجه زیاد شاعران به آن و اشارهٔ مکرر به این اشعار در قالب تضمین و اقتفا و استقبال -که می‌بایست از طریق قابلیت مشابه‌یابی در دسترس قرار می‌گرفت- این اشعار قطعه‌بندی و وزن‌یابی شدند و می‌بایست در فهرست شعرهای هم‌آهنگ ظاهر شوند.

در متون مخلوط نظم و نثر عمدتاً اشعار مجزایی به صورت متوالی آمده‌اند که جهت تعیین وزن و قالب و قافیه و سایر مشخصات می‌بایست ابتدا از هم تفکیک شوند تا مشابه‌یابی برای ابیات آنها قابل استفاده باشد. مثلاً در تصویر زیر شعر ۱ و ۲ می‌بایست از هم جدا شوند (نکتهٔ مهم: در حال حاضر و حتی با طی مراحل ذیل، از لحاظ نمایشی تغییری در نحوهٔ نمایش قطعات مجزا ایجاد نمی‌شود و جداسازی فقط در ساختار داده‌های گنجور صورت می‌گیرد):

برای این منظور دکمه‌ای در ویرایشگر برای درج پیشنهاد شکستن شعر به قطعات مجزا اضافه شده است:

از طریق این ابزار می‌توان یک قطعه را در هر مرحله حداکثر به ده قطعهٔ مجزا شکست:

در ویرایشگر فهرست قطعات تأیید شدهٔ شعر نمایش داده می‌شود و امکان تعیین وزن یا شکستن مجدد آنها به قطعات کوچکتر مجزا وجود دارد.

نتیجهٔ بررسی پیشنهادهای شکستن قطعات و وزنهای پیشنهادی برای آنها همانند ویرایش‌های عادی از طریق «اعلان‌ها» اطلاع‌رسانی می‌شود و در پیشخان کاربری در بخش «ویرایش‌های قطعات من» قابل مشاهده است.

جستجوی دقیق عبارت که پیش‌تر هم با قرار دادن عبارت داخل دو دابل‌کوئوت (“) در دسترس بوده، از طریق دکمهٔ میانبری در صفحهٔ نتایج جستجوی گنجور به شکل در دسترس‌تر و آسان‌تری در دسترس قرار گرفته است.

در صفحهٔ نتایج جستجوی دقیق عبارت نیز امکان برگشت جستجوی عادی کلمات عبارت بدون در نظر گرفتن ترتیب آنها پیش‌بینی شده است.

بخوانید به نقل از آقای ابوطالب روشن، برنامه‌نویس نرم‌افزار بازمتن غزل:

غزل نرم‌افزاری جهت نمایش آثار سخنوران پارسی، و مبتنی بر پایگاه داده گنجور است. نوشتن غزل در سال ۱۳۹۱ آغاز شد و در همان سال نیز به پایان رسید؛ و با تغییراتی در سال ۱۴۰۱ منتشر شد. سیستم‌عاملِ هدفِ غزل، لینوکس است، اما با توجه به کاربران زیاد ویندوز، نسخه‌ای از آن نیز برای ویندوز تهیه شده است. به صورت پیش‌فرض ۱۱۰ سخنور در پایگاه داده قرار داده شده است. از امکانات آن می‌توان به:

۱. جست‌وجوی قوی، دقیق و ترکیبی (نمونه‌هایی از آن در نرم‌افزار ذکر شده است)

۲. قابلیت جست‌وجو در متن‌ها، عنوان‌ها و فهرست‌ها

۳. قابلیت جست‌وجو بدون در نظر گرفتن حرکت‌های حروف (فتحه، کسره و…)

۴. قابلیت جست‌وجو بدون در نظر گرفتن حالت‌های مختلف یک حرف (مانند ک و ک)

۵. نشانه‌گذاری کلی و جزئی

۶. پوسته تاریک جهت مطالعه در شب

۷. محاسبه‌گر ابجد (هم به صورت ساده و هم پیشرفته)

۸. هایلایت متن مورد نظر در شعر (متن) جاری

۹. خروجی از پایگاه داده

۱۰. خروجی از نشانه‌ها

۱۱. و خروجی از نتیجه جست‌وجو

اشاره کرد.

نکات:

۱. با نگه‌داشتن کلید شیفت و راست کلیک بر روی متن مورد نظر و سپس با انتخاب «کپی آدرس»، می‌توانید آدرس دقیق آن را در پایگاه داده گنجور به دست آوردید (جهت خطایابی).

۲. با زدن کلید F3 و تایپ :: و سپس نوشتن id مورد نظر، می‌توانید به محتویات آن دسترسی داشته باشید. مثلا ::۲۴، فهرست غزلیات حافظ است؛ و یا ::۲۱۴۳ غزل شمارهٔ ۱۴ حافظ است (جهت خطایابی).

علاقمندان برای دریافت این نرم‌افزار فوق‌العاده به صفحهٔ آن در گیتهاب مراجعه فرمایند و از قسمت Releases آخرین نسخهٔ‌ متناظر با سیستم عامل دستگاهشان (لینوکس یا ویندوز) را دریافت کنند (لینک نسخهٔ جاری).

در زیر حاشیه‌های هر شعر دکمه‌ای برای نشان کردن حاشیه اضافه شده است:

حاشیه‌های نشان شده در بخش «نشان‌شده‌های من» با پیوند به صفحهٔ شعر و متن یادداشت کپی شده از متن حاشیه ظاهر می‌شوند.

علاوه بر آن در صفحهٔ حاشیه‌ها امکان جستجو در حاشیه‌ها (به همراه امکان جستجو در حاشیه‌های کاربر خاص) اضافه شده است:

صفحهٔ مشابه‌یابی (جستجو بر اساس وزن یا قافیه یا هر دو به صورت همزمان) به صورت مستقل از طریق پیوندهای پایین صفحات گنجور در دسترس قرار گرفته است و دیگر لازم نیست برای جستجو از طریق آن از قسمت «موارد هم‌آهنگ» یک شعر خاص شروع کنید.

یکی از امکانات جدید این صفحه نیز امکان یافتن شعرهای وزنیابی نشدهٔ شاعران است که برای دوستانی که تمایل دارند از طریق ویرایشگر متن گنجور به تکمیل این اطلاعات کمک کنند مفید است (بخشی از این دسته از اشعار متعلق به متون ترکیبی شعر و نثر مثل گلستان سعدی هستند که هنوز راهکاری که کاربران بتوانند وزن این اشعار را پیشنهاد دهند آماده و ارائه نشده است).

در کادری که با زدن روی شمارهٔ ابیات شعرها باز می‌شود برای مثنوی‌هایی که وزن آنها مشخص شده و قافیهٔ بیت به درستی پیدا شده است دکمهٔ جدیدی برای یافتن موارد هم‌آهنگ با بیت اضافه شده است:

برای اشعار چندوزنی در کادر «ابزارها» وزن‌های مختلف آنها نمایش داده می‌شود و برای آنها در صورتی که «موارد هم‌آهنگ» معنی داشته باشند چند دسته «موارد هم‌آهنگ» متناسب با وزنهای مختلف آنها نشان داده می‌شود (در حال حاضر در گنجور شعر چند وزنی که دارای حروف قافیهٔ یکتا باشد -مثنوی نباشد- نداریم یا پیدا نکرده‌ایم از این جهت قابلیت توضیح داده شدهٔ اخیر به صورت نظری کار می‌کند و به صورت عملی نمونهٔ قابل نمایش نداریم).

برای ابیات مثنوی‌های چندوزنی نیز چند دکمهٔ «موارد هم‌آهنگ» متناسب با تعداد وزنهای آنها نمایش داده می‌شود.

آمار اشعار چندوزنی در صفحهٔ آمار شعرها و صفحات اوزان اشعار شاعران نیز انعکاس داده شده‌ و نکات و اعداد متناسب با آنها گوشزد و افزوده شده است. ضمناً امکان فهرست کردن اشعار وزنیابی نشده نیز از طریق این صفحات با اضافه شدن پیوند متناظر به صفحهٔ مشابه‌یابی اضافه شده است.

پیشتر صفحه‌ای که با انتخاب گزینهٔ «موارد هماهنگ» در کادر «ابزارها»ی شعرهایی که با وزن عروضی و حروف قافیه برچسب‌گذاری شده‌اند باز می‌شد با صفحه‌ای که از با انتخاب هر ردیف وزن در صفحهٔ «اوزان عروضی شاعر» باز می‌شود دو صفحهٔ متفاوت با کارکرد مشابه بودند. این دو صفحه یکی شده‌اند و امکان انتخاب وزن و ورود حروف قافیه به آن اضافه شده است.

به این ترتیب از این صفحه می‌توانید برای مشابه‌یابی همزمان بر اساس وزن و قافیه یا مشابه‌یابی فقط بر اساس وزن یا فقط بر اساس قافیه به همراه امکان جستجو در میان آثار سخنور انتخاب شده یا همهٔ سخنوران استفاده کنید.

نحوهٔ مرتب‌سازی اشعار یا ابیات در این صفحه و همینطور در صفحهٔ جستجوی گنجور در سطح شاعر بر اساس دورهٔ زندگی شاعر تغییر کرده است (قبلاً منطق مشخصی برای مرتب‌سازی نتایج این صفحات اعمال نشده بود).

در هنگام جستجو بر اساس قافیه و یا «وزن و قافیه» ابیات مجزای مثنوی‌ها در صفحهٔ موارد هم‌قافیه ظاهر می‌شوند. اما در هنگام جستجو فقط بر اساس وزن، ابیات مجزای مثنوی‌ها فقط یک بار در قالب شعری که جزء آن هستند ظاهر می‌شوند.

در صفحات آماری گنجور علاوه بر نمایش آمار کلی و آمار تفکیکی وزنها، آمار ابیات به تفکیک زبان غالب نیز اضافه شده است. این آمار مشخصاً شامل ابیات غیرفارسی ملمعات فارسی نمی‌شود و همانگونه که عنوان شد آمار ابیات شعرها را بر اساس زبان اصلی شعر نمایش می‌دهد. از آنجا که وزن‌یابی فقط روی اشعار فارسی صورت می‌گیرد این آمار به روشن‌تر شدن نسبت اشعار وزنیابی شده کمک می‌کند. برای نمونه علاوه بر شعرای بزرگی چون سعدی و خاقانی که اشعار عربی آنها در گنجور آمده (۱ و ۲) ، گزیده‌ای از اشعار ترکی شهریار در گنجور در دسترس است و بخشی از اشعار مولانا خالد نقشبندی در گنجور نیز کردی است.