کد گنجور اندرویید در این نشانی در دسترس قرار گرفته است: https://github.com/ganjoor/ganjooroid

آخرین بستهٔ قابل نصب (نسخهٔ ۰.۷۳) -بدون تغییر قابل توجه نسبت به نسخه‌های قبل غیر از تغییر آیکون– از این نشانی قابل دریافت است.

دوستانی که گنجور را در فیس‌بوک دنبال می‌کنند (در این نشانی: https://www.facebook.com/ganjoor) مدتی است لوگوی جدیدی را بر سردر این صفحه مشاهده می‌کنند:

این آیکون که حاصل زحمت دوست عزیز، نویسندهٔ وبلاگ سترون است که لطف ایشان به گنجور مسبوق به سابقه است و نوشتهٔ ایشان دربارهٔ گنجور رومیزی (در این نشانی) هنوز یکی از بهترین مراجع برای آشنایی با این نرم‌افزار است.

از این آیکون زیبا، از این پس در نرم‌افزارهای مرتبط با گنجور بیشتر استفاده خواهیم کرد. در حال حاضر از این آیکون در گنجور اندرویید (نسخهٔ ۰.۷۳ قابل دریافت از این نشانی) استفاده شده است.

از لطف و هنر این دوست گرامی از طرف تمامی همراهان گنجور تشکر می‌کنم.

خلاصهٔ کلام آن که کتابهای گنجور در قالب epub از نشانی http://epub.ganjoor.net در دسترس قرار گرفته است و دوستان علاقمند می‌توانند آنها را از آنجا دریافت و با نرم‌فزار کتابخوان مورد نظر خودشان مطالعه کنند:

مفصل‌تر آن که مدتها پیش همراه گرامی گنجور آقای امیرحسین روانبخش قسمتی از شاهنامه را به قالب epub درآورده و برای من فرستاده بودند. پیش یا پس از آن نیز یکی از دوستان وبلاگی -در دوره‌ای که گنجور فیلتر شده بود– پیشنهاد کرده بودند که محتوای گنجور در این قالب در دسترس قرار گیرد. بعد از ارائهٔ نسخهٔ ابتدایی آندوریید گنجور و همینطور معرفی شکرستان برای آی‌فون؛ دوستانی سراغ نسخهٔ سیمبین گنجور را می‌گرفتند. از اوایل هفتهٔ گذشته با تکیه بر این پیشنهادها و درخواستها کتابخانهٔ گنجور شامل نسخه‌های epub کتابهای گنجور در دسترس قرار گرفته است (در این نشانی)، این کتابها با تبدیل خودکار محتوای گنجور رومیزی به epub تولید شده‌اند که ممکن است در آیندهٔ نزدیک بعد از سر و شکل دادن به رابط کاربری برنامهٔ تهیه شده، آن برنامه را به شکل مستقل یا افزونه‌ای برای گنجور رومیزی در دسترس بگذارم. فونت پیش‌فرض که در داخل کتابها تعبیه شده Iranian Sans است که البته بیشتر نرم‌افزارهای کتابخوان از آن تبعیت نمی‌کنند. کتابها دارای فهرست محتویات هم در قالب مورد انتظار در کتابهای epub و هم در قالب فهرستهای کامل ابتدای بخشهاست و کلیک بر روی عنوان شعرها کاربر را به نشانی شعر در سایت گنجور (در صورت وجود) رهنمون می‌شود تا در صورت نیاز بتواند غلطهای تایپی و نظرات خود را آنجا به صورت حاشیه ثبت کند.

سیمبین: دوستانی که تمایل دارند روی نسخه‌های اخیر سیمبین این کتابها را مطالعه کنند می‌توانند با دریافت و نصب نرم‌افزار dorian از این نشانی و اضافه کردن کتابهای epub گنجور؛ آنها را روی این گوشیها مطالعه کنند (برای اضافه کردن کتاب، آن را روی گوشی کپی کنید، سپس از منوی Options برنامه عنوان Library را انتخاب کنید و با انتخاب دکمهٔ + کتاب را از مسیر کپی شده انتخاب و آن را اضافه کنید). دوستان توجه داشته باشند که پیش‌نیاز نصب dorian بستهٔ qt است که از این نشانی قابل دریافت است (هشدار: برنامهٔ dorian مستقل از محل نصبش از حافظهٔ تلفن برای ذخیرهٔ فایلهای موقت جهت نمایش کتابها استفاده می‌کند و این می‌تواند در گوشیهایی که حافظهٔ تلفن آنها کم است به سرعت باعث پر شدن فضای حافظه و از کار افتادن گوشی شود لطفاً به این مسئله توجه داشته باشید و در صورتی که اندازهٔ حافظهٔ اصلی گوشی تلفنتان کم است از باز کردن کتب پرحجم مثل آثار مولانا، سنایی، عطار، بیدل و شاهنامه در آن خودداری کنید). در تصاویر زیر نحوهٔ نمایش کتابهای گنجور را روی یک گوشی نوکیا ۵۸۰۰ (با قابلیت تایپ فارسی) مشاهده می‌کنید:

آندرویید: طبق آزمایش من روی گوشی آندروییدی LG Optimux 4X HD با آندرویید ساندویچ بستنی بهترین نمایش epubهای گنجور روی نرم‌افزار Moon+ Reader دیده می‌شود.

آی‌فون: روی آی‌فون نرم‌افزار iBook کتابها را تقریباً بدون اشکال نمایش می‌دهد.

ویندوز:: روی ویندوز نمایشگر کتاب calibre کتابها را به خوبی نمایش می‌دهد، فقط جهت نمایش ترتیب صحیح صفحات در ویرایش جاری (۰.۹.۱۸) باید نحوهٔ نمایش را از page mode به flow mode تغییر دهید (دکمهٔ بالا سمت راست نمایشگر کتابها) (بعدنوشت: مشکل اشاره شده را گزارش کردم و آن طور که گفته شده در ویرایش بعدی کالیبر حل شده است).

گنجور اندروید ویرایش ۰.۷ امکان دریافت و نصب مجموعه‌های شعر را از طریق اینترنت فراهم می‌آورد (همانند امکان مشابهی که در گنجور رومیزی در دسترس قرار دارد.) برای این منظور عنوان جدید «دریافت مجموعه‌ها» به منوی برنامه اضافه شده که با کلیک بر روی آن (در صورت اتصال به اینترنت) فهرست مجموعه‌های قابل دریافتی که روی گنجور اندروید شما وجود ندارند نشان داده می‌شود و کاربر می‌تواند با انتخاب هر مجموعه آن را دریافت و نصب کند. انتخاب منوی دستگاه در حالت نمایش پنجرهٔ «دریافت مجموعه‌ها» امکان این که کاربر از سرویس «مدیر دریافت اندروید» استفاده نکند را نیز فراهم می‌آورد (این سرویس روی دستگاههای با اندروید قدیمی در دسترس نیست و برنامه روی این دستگاهها از روش دیگری برای دریافت از اینترنت استفاده می‌کند).

با توجه به امکان افزودن مجموعه‌های جدید امکان حذف شاعران موجود نیز به برنامه اضافه شده است. برای این کار کافی است شاعر مورد نظر را فعال کنید و از منو دکمهٔ «حذف شاعر» را انتخاب کنید. برنامه پس از دریافت تأییدیه آثار شاعر جاری را پاک می‌کند.

برای دوستانی که برای اولین بار برنامه را نصب می‌کنند به دکمه‌های پیکربندی ابتدایی دکمهٔ «ذخیره و ایجاد بانک خالی» اضافه شده است که مخصوص دوستانی است که تمایل دارند برنامه را بدون انتقال فایل از کامپیوتر روی دستگاهشان اجرا کنند.

نظرات دوستانی که این قابلیتها را آزمایش می‌کنند در ادامهٔ کار خیلی مؤثر خواهد بود چرا که حدس می‌زنم روی دستگاههای متفاوت مشکلات زیادی روی این قابلیت داشته باشیم.

گنجور اندروید نسخهٔ ۰.۷ را از این نشانی می‌توانید دریافت کنید.

با تشکر از همهٔ دوستانی که نسخهٔ ابتدایی را دریافت و آزمایش کردند، در فرصتی که پیش آمد، تعدادی از ایرادات نسخهٔ قبلی را رفع کردم و قابلیتهای جدیدی به آن اضافه کردم.

ایراد حفظ نابجای محل اسکرولبار در این ویرایش رفع شده است. یک منوی اولیه اضافه شده که با دکمهٔ منوی اندروید کار می‌کند و بعضی دکمه‌های نوار عنوان ویرایش قبلی به این منو منتقل شده‌اند. دکمه‌های شعر بعدی و قبلی حذف شده‌اند و جای آنها می‌توانید با حرکات لمسی (gesture) افقی چپ به راست و راست به چپ بین عناوین به طور کلی‌تر (علاوه بر شعرها، در بخشها و شاعران هم) جابجا شوید. قابلیت برجسته‌سازی (جستجو در صفحهٔ جاری) هم اضافه شده که در فهرستهای عناوین اشعار می‌تواند مفید باشد.

ویرایش ۰.۶ گنجور اندروید را با حجم کمتر از ۱۲۰ کیلوبایت از اینجا می‌توانید دریافت کنید.

نسخهٔ ابتدایی گنجور اندروید، جهت بررسی ایرادات احتمالی و دریافت نظرات و پیشنهادهای دوستان در این نشانی در دسترس قرار گرفته است (جهت راه‌اندازی اولیه باید ادامهٔ نوشته را مطالعه کنید). بعد از رفع اشکالات احتمالی اولیه، نسخهٔ پایدار آن از طریق بازارهای اندروید (به شکل رایگان) در دسترس قرار خواهد گرفت. این برنامه همانند گنجور رومیزی و ساغر بازمتن خواهد بود.

در برنامه‌نویسی اولیهٔ این برنامه از تبلت گلکسی سامسونگ (نسخهٔ ۸.۹ اینچی مدل GT-P7300 با اندروید ۳.۲) استفاده شده و تصاویر ذیل روی این دستگاه تهیه شده است.

تذکر: دستگاه اندرویدی شما باید امکان نمایش پیوستهٔ متون فارسی را داشته باشد، فکر می‌کنم دستگاههای با اندروید بالاتر از ۳ مستقل از مدل دستگاه چنین امکانی دارند، گو این که عموم دستگاههایی که برای توزیع در بازار ایران تولید شده‌اند حتی با اندرویدهای قدیمی‌تر حائز امکان نمایش صحیح متون فارسی هستند.

اولین اجرا: در اولین اجرای برنامه -پس از نصب- با چنین صفحه‌ای مواجه خواهید شد:

مشکل احتمالی در اولین اجرا : اندازهٔ بزرگ قلم، اگر اندازهٔ فونت متون روی دستگاه شما زیادی بزرگ است در نوار ِ عنوان برنامه روی دکمهٔ پیکربندی کلیک کنید:

می‌توانید از چهار اندازهٔ پیش‌فرض یکی را فعال کنید:

منتظر پیشنهادهای شما روی اندازهٔ پیش‌فرض قلم هستم، البته توجه فرمایید که در نگارش پایدار، کلیک بر روی دکمهٔ یاد شده باعث نمایش پنجرهٔ متفاوتی خواهد شد. در اینجا لازم است به سهم خودم از دوستانی که قلم Iranian Sans را طراحی و به شکل آزاد منتشر کرده‌اند تشکر کنم، قلم پیش‌فرض استفاده شده همین فونت است.

گام بعدی : کپی فایل پایگاه داده‌ها فایل پایگاه داده‌های گنجور رومیزی یا ساغر را روی دستگاه خود کپی کنید (نام این فایل ganjoor.s3db است). در ساغر، محل این فایل را می‌توانید از طریق پنجرهٔ «تنظیمات» پیدا کنید:

در گنجور رومیزی ویرایش ۲.۵۳ نیز نشانی این فایل از طریق پنجرهٔ «پیکربندی» نمایش داده می‌شود و شما می‌توانید با کلیک بر روی دکمهٔ «مرور» پوشهٔ مسیر فایل را باز کنید.

تذکر: اگر از ویرایشهای قدیمی گنجور رومیزی استفاده می‌کنید (مثلاً پیش از ۲.۲)، حتماً قبل از کپی فایل، آخرین نصاب به‌روزسانی برنامه را دریافت و نصب کرده، برنامه را یک بار اجرا کنید تا تغییرات پایگاه داده‌ها روی فایل اعمال شود. گنجور اندروید با فایلهایِ خیلی قدیمی ِ پایگاه داده‌های گنجور رومیزی مشکل خواهد داشت.

اگر به هر دلیلی نخواستید ساغر یا گنجور رومیزی را برای دسترسی به فایل پایگاه داده‌های مورد نیاز نصب کنید می‌توانید این فایل را از اینجا دریافت کنید.

پس از کپی فایل، مسیر فایل را روی دستگاه خودتان در کادر متنی «مسیر فعلی» وارد کرده، دکمهٔ «ذخیره و تلاش مجدد» را بزنید.

بعدنوشت: از آنجا که حدس می‌زدم با تنظیم مسیر فایل مشکل جدی خواهیم داشت در نسخهٔ اولیه دکمه‌ای با عنوان «جستجوی خودکار» اضافه کردم که کلیک روی آن باعث می‌شود خود برنامه مسیر فایل را تنظیم کند. دو سه پاراگراف بعدی را «فقط جهت اطلاع» بخوانید.

تذکر: مسیر احتمالی فایل در دستگاه با مسیری که از طریق کامپیوتر مشاهده می‌کنید متفاوت است. برای نمونه من در دستگاه مورد استفاده، روی کامپیوتر، فایل را در این مسیر کپی کرده‌ام:

اما برنامهٔ مرورگر ِ فایل ِ خود ِ دستگاه آن را در این مسیر به من نشان می‌دهد:

اما من باید نشانی آن را در برنامه به این شکل وارد کنم (در وارد کردن مسیر اسلَش ِ (/) قبل از اسم فایل پایگاه داده‌ها را وارد نکنید):

با توجه به مثالی که زده شده، سعی کنید مسألهٔ مسیر فایل را برای خودتان حل کنید!

در صورتی که همه چیز به خوبی پیش رفته باشد، کلیک بر روی دکمهٔ «ذخیره و تلاش مجدد» باید باعث نمایش فهرست شاعران شود:

با کلیک بر روی نام هر شاعر، همانند گنجور رومیزی، مختصری از زندگینامه و فهرست آثار او را مشاهده می‌کنید و می‌توانید آثار او را مطالعه کنید.

اشعار مصرّع به شکل وسط‌چین نمایش داده می‌شوند، با کلیک بر روی سلسله‌مراتبِ بخشها روی نوار عنوان می‌توانید در آثار شاعر حرکت کنید و با دکمه‌های «بعدی» و «قبلی» روی نوار عنوان می‌توانید شعرهای بعدی یا قبلی شعر در بخش جاری را مشاهده کنید. دکمهٔ «برگشت»ِ اندروید همانند دکمهٔ «برگشت» گنجور رومیزی یا دکمهٔ «خنثی‌سازی» ساغر عمل می‌کند. اگر عنوانی برای برگشت وجود نداشته باشد از برنامه خارج خواهید شد. امکان خروج همیشه از طریق دکمهٔ «خروج» روی نوار عنوان وجود دارد. در اجرای مجدد، برنامه آخرین صفحه‌ای را که در هنگام خروج داشتید مشاهده می‌کردید به شما نشان می‌دهد.

پرسش: روی دستگاههای با صفحهٔ نمایش کوچک، نوار عنوان را چطور مشاهده می‌کنید؟ آیا قابل استفاده است، مخصوصاً زمانی که شعرهایی در بخشهای داخلی‌تر آثار شاعر مشاهده می‌کنید؟

امکان نمایش متون نثر، خطوط شعر اشعار نیمایی و آزاد و نمایش متفاوت مصرعهای بندهای اشعار ترکیبی نیز در این برنامه وجود دارد. در ادامه تصاویر دیگری از اجرای برنامه را مشاهده می‌کنید:

امکانات جستجو و برجسته‌سازی، نشانه‌گذاری، شماره‌گذاری ابیات، فال و دریافت مجموعه‌های جدید از اینترنت در این نسخه هنوز وجود ندارند و اگر فرصت فراهم شود به مرور پس از رفع ایرادات گزارش شده در نسخه‌های پایدار برنامه اضافه خواهند شد.

در پایان، از شرکت پردازش موازی سامان و شخص آقای مقصودی مدیر عامل شرکت، به دلیل در اختیار گذاشتن دستگاه مورد استفاده جهت برنامه‌نویسی اولیه تشکر می‌کنم.

دوستان! لطفاً تصاویر اجرای برنامه روی گوشیهایتان را روی صفحهٔ فیس‌بوک گنجور به نشانی www.facebook.com/ganjoor به اشتراک بگذارید.