بایگانی نویسنده: حمیدرضا

غزلیات همام تبریزی

همت والای آقای سید جابر موسوی گنجینهٔ ارزشمند دیگری را به مجموعهٔ گنجور اضافه کرده است. مجموعهٔ غزلیات همام تبریزی به انضمام رباعیات، مثنویات و مفردات دیوان این شاعر بزرگ همعصر سعدی مشتمل بر ۲۶۰۲ بیت شعر در گنجور در دسترس قرار گرفته است. ایشان این مجموعه را از روی دیوان همام تبریزی به تصحیح رشید عیوضی (تبریز مرداد ۱۳۵۱، انتشارات شماره ۱۸، سلسله متون فارسی شمارهٔ ۵، دانشکده ادبیات وعلوم انسانی تبریز، مؤسسهٔ تاریخ و فرهنگ ایران) تایپ کرده‌اند.

همام تبریزی در گنجور

وزن و قافیهٔ اشعار این مجموعه نیز در گنجور تعیین شده است (عمدتا به شکل کامپیوتری که درصدی خطا دارد) و امکان تحقیق روی استقبالهای همام از سعدی و توجهات او به شاعران دیگر و توجه شاعران دیگر به او نیز فراهم شده است.

ولی چه سود که بیچاره نیست شیرازی

آثار همام به روال سایر مجموعه‌های جدید از طریق گنجور رومیزی، دریای سخن و ساغر و همینطور کتابخانهٔ گنجور قابل دریافت است.

امکانات جدید و تغییرات گنجینهٔ گنجور

طی روزهای اخیر، با افزوده شدن نسخه‌های دیگری از کتابخانه‌های دیجیتال دانشگاههای هاروارد، میشیگان و پنسیلوانیا تعداد آثار در دسترس از طریق گنجینهٔ گنجور به بیش از ۴۰۰ عدد رسیده است.

غیر از آن امکانات جدیدی از جمله امکان چرخش تصاویر در زوایای ۹۰ درجه اضافه شده است:

امکان چرخش تصاویر در گنجینهٔ گنجور

در یادداشتهای شخصی یا عمومی نیز امکان ایجاد و درج برشهای تصاویر نیز اضافه شده است:

امکان برش تصاویر و درج آنها در یادداشت

امکان رفت و برگشت به نمای کتابخوان از روی تصاویر نسخه هم فراهم شده و به این ترتیب می‌توان علاوه بر صفحهٔ اصلی یک کتاب از روی تصاویر نیز به نمای کتابخوان در تصویر جاری مراجعه کرد و سپس از طریق پیوند بالا/سمت چپ این نما به نمای اصلی گنجینهٔ گنجور برگشت.

تکمیل غزلیات کمال خجندی

آقای سید جابر موسوی کار تایپ غزلیات کمال خجندی را کامل کرده‌اند و به همت بلند و زحمت ایشان و با اضافه شدن ۵۷۹ غزل باقیمانده، حجم آثار در دسترس این شاعر بزرگ و مهم همعصر حافظ و تأثیرگذار و تأثیر گرفته از او به روایت تاریخ و خود او در گنجور به ۸۱۱۰ بیت رسیده است.

مجموعهٔ غزلیات شاعر با استفاده از سرویس پایگاه سرود وزنیابی شده است و به این طریق یافتن غزلهای هموزن و قافیهٔ کمال با حافظ و دیگر شاعران به کمک قابلیت شعرهای مشابه امکانپذیر شده است.

اشعار مشابه غزل حافظ و کمال خجندی
نشد به طرز غزل هم عنان ما حافظ

مجموعه‌های مخصوص گنجور رومیزی، ساغر و دریای سخن به‌روز شده و لازم است آثار شاعر جهت دسترسی به این افزوده‌ها مجدداً دریافت شود. نسخهٔ epub نیز به‌روزرسانی شده است.

به خط عشق: در تکمیل اطلاعات نسخه‌های خطی مرتبط با اشعار مشارکت کنید

همراهان گرامی گنجور طی چند وقت اخیر ممکن است با تصاویر نسخه‌های دستنویس اشعار در کادر حاشیه‌ها مواجه شده باشند.

تصاویر مرتبط با شعر

همچنان که در معرفی گنجینهٔ گنجور عنوان شد اساساً علت وجودی گنجینهٔ گنجور آن است که بتوان تصاویر خوشنویسی شده و مینیاتورهای مرتبط با اشعار را همانند آهنگهای مرتبط با آنها در گنجور مشاهده کرد.

این فرایند نیز همچون پیشنهاد آهنگهای مرتبط متکی بر مشارکت علاقمندان است و می‌توانید با پیشنهاد تصاویر مرتبط با شعر در گنجینهٔ گنجور در غنی شدن اطلاعات در دسترس مشارکت کنید.

برای مشارکت در این طرح لازم است ابتدا در گنجینهٔ گنجور ثبت نام کنید.

ثبت نام در گنجینهٔ گنجور

پس از تکمیل ثبت نام و ورود به گنجینه، در صورت تمایل به پیشنهاد شعری مرتبط با یک تصویر روی علامت «پیشنهاد شعر مرتبط در گنجور» در کادر سمت راست تصاویر کلیک کنید.

پیشنهاد شعر مرتبط در گنحور

با کلیک روی این علامت، صفحه‌ای باز می‌شود که در سمت راست آن نمایی از سایت گنجور و در سمت چپ آن نمایی از گنجینهٔ گنجور نمایش داده می‌شود. در کادر سمت راست می‌توانید با مرور گنجور به شعر مد نظر برسید (عملگر جستجو در این کادر کار نمی‌کند و فقط می‌توانید گنجور را روی آن مرور کنید). پس از رسیدن به شعر مد نظر روی دکمهٔ «پیشنهاد» کلیک کنید. این صفحه به گونه‌ای طراحی شده که بتوانید بدون بستن آن پیشنهادهای بعدیتان را ثبت کنید. لذا می‌توانید در هر دو کادر صفحات را مرور کنید و پیشنهادهای بعدیتان را ثبت کنید.

پیشنهاد شعر مرتبط در گنجور

پیشنهادها بعد از بازبینی و تأیید علاوه بر کادر حاشیهٔ اشعار در گنجور در قالب پیوند به گنجور در ویژگیهای تصویر روی گنجینه و همینطور عنوان در فهرست نسخه ظاهر می‌شوند.

نشانی در گنجور
ابتدای اشعار مرتبط در فهرست

به این ترتیب و با پیشنهاد اشعار مرتبط به فهرست‌گذاری نسخه‌ها هم کمک می‌کنید و دسترسی به محتوای این گنجینه‌های نفیس را تسهیل می‌کنید.

معرفی گنجینهٔ گنجور

همراهان گرامی گنجور با پروژهٔ نمایهٔ موسیقی گنجور آشنایی دارند که در آن تلاش می‌کنیم آهنگهای مرتبط با اشعار گنجور را ذیل هر شعر مشخص کنیم. در همان راستا، ایدهٔ انجام کاری مشابه برای آثار هنری تجسمی مرتبط با اشعار مثل قطعات خوشنویسی، نسخه‌های خطی، آثار نقاشی و … از آن زمان جزء دغدغه‌های اداره کنندهٔ گنجور بوده است. ایده‌ای که توسط چند نفر از همراهان گنجور نیز به طور جداگانه پیشنهاد شده است.

مشکلی که در راه پیاده‌سازی این ایده وجود داشت آن بود که یک کاتالوگ متمرکز از آثار هنری قدیمی ایرانی وجود نداشت تا نقشی را که سایتهای عرضهٔ موسیقی در پروژهٔ قبلی به عهده داشتند عهده‌دار شود (هر چند در مورد سایتهای عرضهٔ موسیقی نیز عدم همکاری این سایتها با گنجور، تغییر ساختارهایشان، همینطور حذف مجموعه‌ای از آثار به دلایل احتمالی مثل پایان یا لغو قرارداد با ناشران و نهایتاً غیبت بخش بزرگی از مجموعهٔ موسیقی ایرانی روی آنها مشکلاتی را ایجاد می‌کند که شاید راه حل آن تنها بتواند ارائهٔ یک کاتالوگ مستقل و متمرکز برای موسیقی ایران و استفاده از آن در این پروژه باشد).

برای حل این مسئله پیشتر (با الهام از کار فوق‌العاده‌ای که توسط دکتر قلیچ‌خانی و دکتر قانع در سایت شاهکارهای خوشنویسی ایرانی انجام شده) تلاش کردم با استفاده از آثاری که به شکل دیجیتالی روی سایتهای موزه‌های مشهور جهان در دسترسند سایت متمرکز و کاتالوگ مورد نیاز را ایجاد کنم. شروع کار با سایت موزهٔ اسمیثسونین با طولانی شدن کار و تغییر اساسی ساختار این سایت و همینطور قدیمی شدن تکنولوژی برنامه‌نویسی مورد استفادهٔ من نیمه‌کاره ماند و رها شد.

سایت  شاهکارهای خوشنویسی ایرانی

تا آن که اخیراً با در دسترس قرار گرفتن مجموعه‌ای از نسخه‌های خطی ایرانی روی سایت کتابخانهٔ کنگرهٔ آمریکا تصمیم گرفتم این ایده را این بار با تکنولوژی و ابزار برنامه‌نویسی به‌روزتر و با استفاده از این مجموعه داده‌ها به ثمر برسانم.

گنجینهٔ گنجور به نشانی museum.ganjoor.net حاصل اولیهٔ این تلاش است.

گنجینهٔ گنجور

علاوه بر مجموعهٔ عرضه شده روی سایت کتابخانهٔ کنگره، به مدد فهرست فوق‌العاده‌ای که اداره‌کنندگان پایگاه خبری نسخ خطی در این صفحه فراهم کرده‌اند آثار دیگری از سایتهای دانشگاههای پرینستون (Princeton Digital Library of Islamic Manuscripts) و هاروارد (Islamic Heritage Project) وارد این مجموعه شده‌اند و در حال حاضر تعداد آثار در دسترس از طریق گنجینهٔ گنجور برابر ۲۶۴ نسخهٔ خطی و چاپی است.

گنجینهٔ گنجور امکان مرور آثار بر اساس ویژگیهای آنها (نام کتاب، پدیدآورنده و …) را فراهم می‌کند. کاربر می‌تواند با کلیک روی علامت «مشاهده در نمای کتابخوان» آن را در کتابخوان گنجینه (تهیه شده با استفاده از کتابخوان بازمتن سایت آرشیو نقطه ارگ) مشاهده کند.

مشاهده در نمای کتابخوان
کتابخوان گنجینهٔ گنجور

تلاش شده تا برچسبهای موجود در منابع مبدأ به طور کامل انتقال یابد و تصحیحاتی روی آنها صورت گرفته و بعضی از متون انگلیسی ترجمه شده است. پشتیبانی از فهرست برای نسخه‌ها و همینطور امکان ارتباط با اشعار گنجور (که در مطلب جداگانه‌ای در مورد آن توضیحات لازمه ارائه خواهد شد) از دیگر قابلیتهای گنجینهٔ گنجور است.

فهرست اثر در گنجینهٔ گنجور

امکان دسترسی به تصاویری از اثر که ویژگی خاصی مانند دارا بودن نقاشی یا تذهیب روی آنها مشخص شده نیز از دیگر امکانات گنجینهٔ گنجور است (نمونه).

تصاویر دارای نقاشی
تصاویر دارای نقاشی

کاربران گنجینهٔ گنجور می‌توانند با ثبت نام در آن به امکانات دیگری از جمله امکان «نشان کردن» آثار، درج یادداشت به صورت شخصی (خصوصی) و عمومی و همینطور پیشنهاد ارتباط با اشعار سایت گنجور بهرمند شوند. علاوه بر این، از طریق اعلانهای گنجینه در جریان پاسخگویی به یادداشتهای عمومیشان قرار می‌گیرند.

امکانات کاربری

در مطلب دیگری روش پیشنهاد ارتباط بین اشعار گنجور و تصاویر گنجینه توضیح داده خواهد شد.

بلبل‌زبان: ربات ناظم

با پیشرفت فناوریهای مرتبط با هوش ماشینی کم کم پای این فناوریها به کاربردهای مرتبط با زبان و ادبیات نیز باز شده است و هم‌اکنون شاهد ظهور رباتهای شاعر هستیم: رباتهایی که بعضاً می‌توانند درصد قابل توجهی از مخاطبین انسانی را متقاعد کنند که سروده‌هایشان کار یک انسان بوده است!

به همت آقای افشین خاشعی، کار جالبی برای زبان فارسی انجام شده است که می‌تواند با تکمیل و پیشنهاد جملات و جایگزینی کلمات کلام موزون تولید کند. خروجی این تلاش جالب رباتی به نام بلبل‌زبان است که با پیشنهاد کلمات می‌تواند شما را در سرودن شعر (با تعریف کلام موزون) کمک کند. این فرایند با تغذیهٔ موتور نرم‌افزاری ربات با اشعار حکیم توس انجام شده است و به همین دلیل مهارت تخصصی این ربات سرودن شعر به سبک شاهنامهٔ فردوسی است.

اگر جملات موزونی در ذهن دارید که نمی‌توانید آنها را تکمیل کنید کافی است آنها را به بلبل‌زبان بسپارید.

بلبل‌زبان

رسائل نثر شیخ سعدی

به همت همراه گرامی گنجور آقای امیرحسین شقاقی یکی از کاستی‌های بزرگ کلیات سعدی در گنجور جبران شده است و رسائل نثر شیخ (بر اساس تصحیح فروغی) در دسترس قرار گرفته است.

رسائل نثر شیخ سعدی

رسائل نثر، مجالس پنجگانه و مقدمهٔ بیستون بر غزلیات شیخ علاوه بر سایت گنجور، از طریق دریافت مجموعه‌ها در گنجور رومیزی و اینک دریای سخن و همینطور ساغر قابل دریافت است. نسخهٔ epub نیز به‌روزرسانی شده است.

دریافت به‌رورسانی سعدی در دریای سخن
مجالس پنجگانه در دریای سخن

دریای سخن – دریای شعر فارسی برای اندروید

دریافت دریای سخن از کافه بازار

همراهان ادبیات فارسی در عصر دیجیتال آقای جواد احشامیان -که در قالب وب‌سایت و برند هم‌صدا فعالیت می‌کنند- را می‌شناسند: معلم ادبیات فارسی و برنامه‌نویس خودساخته‌ای که پیش از این با تولید نرم‌افزارها و وب‌سایتهای مرتبط با ادبیات فارسی (به شکل رایگان و بی‌چشمداشت) منشأ خدمات فراوانی به فرهنگ و ادبیات ایران‌زمین بوده‌اند (نرم‌افزار دیوان حافظ شیرازی، نرم‌افزار اندرویدی شاهنامه فردوسی و قافیه‌یاب برخط هم‌صدا از آن جمله‌اند).

جواد احشامیان

این فرهیختهٔ بزرگوار، هدیهٔ ارزشمند دیگری را به رایگان و به شکل بازمتن تقدیم دوستداران ادبیات کرده‌اند: نرم‌افزار اندرویدی «دریای سخن» با امکانات متعدد و از آن جمله سازگاری بالا با خروجی‌های سایت گنجور شامل مجموعه‌ها و خوانشها که نوید یک جایگزین مطمئن و کامل را برای گنجور اندروید می‌دهد.

قابلیتهای فعلی برنامه به نقل از پایگاه وب هم‌صدا به شرح زیرند:

  • دارای 66 مجموعه شعر از 15 شاعر بزرگ به صورت پیشفرض
    فهرست شاعران پیش‌فرض دریای سخن
  • قابلیت دریافت و نصب خودکار صدها مجموعه شعر جدید از مخزن آنلاین نرم‌افزار به صورت رایگان
    دریافت مجموعه‌ها در دریای سخن
    خوانش اشعار در دریای سخن
  • امکان حذف مجموعه اشعار موردنظر
  • دارای جستجوگر پیشرفته: امکان جستجوی کلمه در تمام اشعار و یا یک اشعار یک شاعر خاص
    جستجوگر دریای سخن
  • امکان ارسال کلمه جهت جستجو در دریای سخن از محیط نرم افزارهای دیگر از طریق اشتراک‌گذاری
    امکانات مخصوص شعر دریای سخن
  • رابط کاربری زیبا، آسان و به روز
  • قابلیت برگزیدن اشعار دلخواه و دارای لیست گزیده‌ها
  • امکان خوانش (فایل صوتی) اشعار برخی از شاعران مانند حافظ و سعدی
    خوانش اشعار در دریای سخن
  • تفأل زدن در اشعار شاعران دلخواه
  • دسترسی به آخرین شعری که خوانده‌اید
  • جا به جایی آسان بین اشعار با کشیدن انگشت لمس به چپ یا راست
  • امکان کپی کردن متن شعر به صورت کامل یا قسمت انتخاب شعر آن
  • امکان اشتراک‌گذاری متن شعر مورد نظر برای دوستان و آشنایان
  • امکان درج امضا در انتهای اشعاری که به اشتراک می‌گذارید
  • دارای تنظیماتی نظیر شماره‌گذاری لیست شاعران، شماره‌گذاری مصراعهای شعر، تغییر زبان، تغییر اندازه متن، تغییر محدوده تفأل و افزودن امضا
  • قابلیت تماس با ما
  • دارای راهنما
  • کاملاً رایگان و کد باز

برای کسب اطلاعات بیشتر مورد دریای سخن به این صفحه، برای دریافت از گوگل‌پلی به این نشانی، برای دریافت از کافه‌بازار به این نشانی و برای دریافت از مایکت به این نشانی مراجعه کنید.

مجموعهٔ شعر «این زندگی پیامکی را دریاب» از داوود ملک‌زاده

داوود ملک‌زاده

داوود ملک‌زاده متولد ۲۹ مهر ۱۳۶۱ آستاراست. دوران ابتدایی را در مدرسه‌ی ظهیرنیا(۷۲-۱۳۶۷)، راه‌نمایی را در توحید و دوره‌ی متوسطه را در دبیرستان‌های آستارا سپری کرد. دیپلم ریاضی گرفت اما ادامه‌ی تحصیلاتش را در ادبیات دنبال کرد. علاوه بر شعر و شاعری، عمده‌ی فعالیت او روزنامه‌نگاری و تدریس بوده‌است. کار جدی مطبوعاتی‌ وی با انتشار ترلان در سال ۸۱ آغاز شد و بعد از آن در «بلم» (دانش‌گاه پیام نور) و «پیک آستارا» (خط آخر) و ویژه‌ی ادب و هنر «سیزده» تکمیل شد. وی از مهر ماه ۱۳۹۵ مدیرمسئول و سردبیر دوهفته‌نامه‌ی «آستارای فردا» می‌باشد. داوود ملک‌زاده هم‌پای شعرنو، در حوزه‌ی شعر کلاسیک هم فعالیت داشته و دارد، و تاکنون دو مجموعه رباعی‌ هم منتشر کرده است. مجموعه‌ی شعر «تهران برای شعر شدن شهر کوچکی‌ست» او به چاپ سوم رسید و در جشنواره‌ی شعر قیصر، نامزد دریافت بهترین کتاب سال شد.

مجموعهٔ شعر «این زندگی پیامکی را دریاب» آقای داوود ملک‌زاده که به همت آقای جواد احشامیان و با کسب اجازه از شاعر برای گنجور رومیزی آماده شده است، از طریق «دریافت مجموعه‌ها» در گنجور رومیزی و اندروید و از طریق «مخزن مجموعه‌ها» در ساغر قابل دریافت است. علاوه بر آن نسخهٔ epub نیز در کتابخانهٔ گنجور در دسترس قرار دارد.

مخزن مجموعه‌های ساغر

دیوان صامت بروجردی

به کمک همراه گرامی گنجور آقای سید صادق هاشمی و همزمان با ایام محرم، دیوان صامت بروجردی شاعر و نوحه‌سرای عهد قاجار، مشتمل بر بیش از ۹٬۰۰۰ بیت شعر در گنجور در دسترس قرار گرفته است:

دیوان صامت بروجردی در گنجور

علاوه بر آن، حجم قابل توجهی از دیوان صامت به شیوهٔ ماشینی (با استفاده از امکانات پایگاه سرود) وزنیابی شده و حروف قافیهٔ اشعار نیز مشخص شده است. به این ترتیب (با استفاده از قابلیت شعرهای مشابه) امکان یافتن اشعاری که صامت به آنها نظر داشته و آنها را تضمین کرده و جواب گفته فراهم شده است.

شعرهای مشابه

جدای از ارزش فرهنگی و مذهبی آن، دیوان صامت دارای نمونه‌هایی است که می‌تواند برای دوستان علاقمند به صنایع ادبی و زبانی جالب باشد. از آن جمله می‌توان به وجود انواع جدیدتر قالبهای شعری مثل بحر طویل، همینطور وجود اشعاری که به لحاظ کاربرد آنها در نوحه‌خوانی از قاعدهٔ تعهد به یک وزن یکتا یا قاعدهٔ تساوی ارکان پیروی نمی‌کنند (به عنوان نمونهٔ عدم تعهد به وزن یکتا: برخی از مصاریع این نوحهٔ معروف به وزن «مستفعلن فع لن مستفعلن فع لن» و برخی به وزن «مستفعلن مستفعلن مستفعلن فع لن» هستند)، و وجود اشعار ذوقافیتین در دیوان او اشاره کرد.

نوحهٔ معروف صامت

آثار صامت بروجردی به روال سایر مجموعه‌های جدید از طریق گنجور رومیزی، گنجور اندروید و ساغر و همینطور کتابخانهٔ گنجور قابل دریافت است.