بایگانی سالیانه: ۱۴۰۰

بیت تصادفی گنجور در مدیر پنجرهٔ i3

آقای امیررضا ریاحی با استفاده از یک اسکریپت پایتون در مدیر پنجرهٔ i3 امکان نمایش بیت تصادفی را فراهم کرده است.

بیت تصادفی در مدیر پنجرهٔ i3
بیت تصادفی در مدیر پنجرهٔ i3
بیت تصادفی در مدیر پنجرهٔ i3

علاقمندان می‌توانند اسکریپت مورد نیاز و فایل تنظیمات را از این نشانی دریافت کنند:

پیشتر دوستان دیگر افزونه‌هایی برای نمایش بیت تصادفی در مرورگر کروم و همینطور رابط کاربری سینمن لینوکس مینت تهیه کرده بودند.

امکان ثبت نام و ورود کاربران در گنجور

همراهان گرامی گنجور در طول چند روز گذشته (و پس از چند روز ناپایداری در سایت گنجور) احتمالاً متوجه تغییراتی در سایت شده‌اند. از جملهٔ این تغییرات اضافه شدن امکان «ثبت نام کاربران» است. ثبت نام کاربران در حال حاضر از طریق سیستم ثبت نام گنجینهٔ گنجور صورت می‌گیرد. کاربرانی که پیشتر در گنجینه یا پیشخان خوانشگران گنجور ثبت نام کرده‌اند می‌توانند با همان نام کاربری وارد گنجور شوند و در صورت فراموشی کلمهٔ عبور از طریق همان سیستمها اقدام به بازنشانی گذرواژهٔ خود کنند.

ثبت نام در گنجور
با کلیک یا زدن روی دکمه‌ای که در سمت چپ/پایین صفحات تعبیه شده می‌توانید به گنجور وارد شوید.

ثبت نام کاربران به آنها اجازه می‌دهد که روی حاشیه‌های خود کنترل کامل داشته باشند و بتوانند متن آنها را ویرایش و یا حذف کنند.

ورود به گنجور
ورود به گنجور و دسترسی به حاشیه‌ها

علاوه بر آن امکان پاسخگویی به حاشیه‌های دیگر کاربران فراهم شده است.

امکان پاسخ‌گویی به حاشیه‌ها

کنترل حاشیه‌های قدیمی کاربران با ثبت نام آنها با ایمیلی که پیشتر برای حاشیه گذاشتن استفاده کرده‌اند به آنها منتقل می‌شود. کاربرانی که پیشتر در گنجینه یا پیشخان خوانشگران ثبت نام کرده‌اند هم‌اکنون کنترل حاشیه‌های قدیمی خود را در دست دارند.

روشهای دیگر مشارکت کاربران در سایت مانند پیشنهاد آهنگها و تصاویر مرتبط و همینطور گزارش حاشیه‌های نامناسب نیز منوط به ورود کاربر شده است و در عوض دریافت تصویر امنیتی (کپچا) از این فرایندها حذف شده است.

کاربرانی که حاشیه‌های آنها بر اساس گزارش دیگر کاربران و یا فرایند دیگری توسط کاربری غیر از خودشان حذف می‌شود اعلانی در مورد علت این رویداد دریافت می‌کنند. در آینده تلاش خواهد شد فرایندهای مدیریتی سایت به کاربران علاقمند و دارای سابقهٔ قابل قبول واگذار شود.

کاربران ثبت نام شده هر کدام دارای صفحهٔ حاشیه‌های جداگانه هستند. کاربران می‌توانند نام مستعار نمایش داده شده ذیل حاشیه‌هایشان را تعیین کنند و همینطور وبگاه و توضیحی مختصر دربارهٔ خودشان را وارد نمایند.

پیشخان کاربر
‌حاشیه‌های کاربران

زیرساخت تازهٔ گنجور

گنجور در طول بیش از ۱۴ سال گذشته با نیروی نرم‌افزار وردپرس کار می‌کرده است. وردپرس از نسخه‌های بعد از 2.3.3 (ارائه شده در سال ۲۰۰۸ حدود ۱۳ سال پیش) امکان تعیین نشانی‌های تکراری برای نوشته‌ها را حذف کرد و از این جهت گنجور روی همین نسخهٔ قدیمی وردپرس باقی ماند تا نشانی‌های صفحات سایت تغییر نکند و شکسته نشود.

در وردپرس برای پیاده‌سازی امکانات مورد نیاز گنجور مثل مدیریت شاعران و نویسندگان از امکان مدیریت کاربران آن استفاده شده بود و با طراحی یک پوستهٔ اختصاصی در طول این سالها، این نرم‌افزار همه‌منظوره، نیازهای گنجور را پاسخگو بود. البته مدیریت سایت عموماً متکی بر برنامه‌ای اختصاصی بود که با اعمال مستقیم تغییرات به پایگاه داده‌های سایت امکانات گوناگون مورد نیاز را فراهم می‌آورد.

با این حال بعضی امکانات مورد نیاز کاربران همچون امکان ویرایش یا حذف حاشیه‌ها و مانند آن به لحاظ عدم وجود امکان ثبت نام کاربران در آن وجود نداشت. علاوه بر آن با وجود آن که داده‌های گنجور در قالب گنجور رومیزی به شکل آزاد و بازمتن منتشر می‌شد امکان انتشار آزادانهٔ کد سایت وجود نداشت و گنجور نمی‌توانست وب‌سرویسی برای علاقمندان به توسعهٔ امکانات مرتبط با ادبیات ارائه کند.

مشکل بزرگ دیگری که در سیستم قدیمی وجود داشت عدم امکان مشارکت کاربران در فرایندهای ادارهٔ سایت (تصحیح غلطهای تایپی اشعار، بازبینی حاشیه‌ها، آهنگهای مرتبط پیشنهادی و …) بود.

در طول چند سال گذشته و در فرایند توسعهٔ سیستمهای گنجینهٔ گنجور و همینطور پیشخان خوانشگران گنجور زیرساختهای لازم برای ثبت نام و مدیریت کاربران در قالب پروژهٔ وب‌سرویس گنجور فراهم شد.

به این ترتیب و با آماده شدن این زیرساخت، از حدود شش ماه پیش پروژهٔ مهاجرت گنجور از زیرساخت قدیمی به زیرساخت جدیدی که با حفظ ساختار سایت قدیمی امکانات بیشتری را ارائه کند آغاز شد و نسخهٔ اولیهٔ خروجی این پروژه در طول چند روز گذشته در دسترس قرار گرفته است.

زیرساخت جدید گنجور با استفاده از ‎.NET 5.0‏ تولید شده است (نشانی سورس برنامه) و به این ترتیب گنجور هم‌اکنون از سیستم قدیمی مبتنی بر لینوکس/مای‌اس‌کیو‌ال/پی‌اچ‌پی به ویندوز/مایکروسافت اس‌کیو‌ال سرور/سی‌شارپ مهاجرت کرده است.

در فرایند مهاجرت اولیه تلاش بر آن بوده که ساختار قدیمی سایت حفظ شود و برای به نتیجه رسیدن آن در زمان معقول وقتی روی بهینه‌سازی ساختارهای زیرساخت یا بهبود رابط کاربری صرف نشده است.

خروجی فعلی تنها در لایهٔ نمایش اطلاعات امکانات سیستم قبلی را داراست و در لایهٔ مدیریت فاقد بسیاری از ابزارهای کاربردی مورد نیاز برای مدیریت سایت است که تلاش می‌شود در آینده و به مرور زمان این امکانات نیز به آن اضافه شود.

مشارکت برنامه‌نویسان علاقمند به گسترش زیرساخت هنوز منوط به پاکسازی داده‌های سایت از اطلاعات خصوصی کاربران است که تلاش می‌شود در آیندهٔ نزدیک انجام و راجع به آن اطلاع‌رسانی شود. ضمناً APIهای ارائه شده ممکن است در آینده و بدون اطلاع قبلی تغییر کند. از این جهت توسعهٔ نرم‌افزارهای مستقل مبتنی بر آن فعلاً توصیه نمی‌شود.

ضمناً یک کپی فقط خواندنی (بدون امکان ارسال حاشیه و بدون به‌روزرسانی) از سایت قدیمی در نشانی old.ganjoor.net در دسترس است.

چهارمقالهٔ نظامی عروضی

به همت و زحمت خانم کیانا زرکوب که پیشتر قابوس‌نامه را به علاقمندان ادبیات فارسی هدیه داده بودند کتاب ارزشمند مجمع‌النوادر معروف به چهارمقالهٔ‌ نظامی عروضی از روی تصحیح علامه قزوینی در گنجور در دسترس قرار گرفته است.

این کتاب که دربردارندهٔ بعضی اطلاعات دست اول راجع به شعرای مقدم پارسی‌گو همچون رودکی و دیگران است در مباحث ادبی مکرراً مورد ارجاع قرار می‌گیرد، هر چند به تحقیق دکتر معین -که در دیباچهٔ کتاب منعکس شده است- از لحاظ تاریخی چندان قابل اعتماد نیست و اشتباهات فاحش زیادی دارد.

نسخهٔ چاپ شدهٔ این تصحیح که به کوشش دکتر محمد معین منتشر شده است نیز مطابق متن فهرست‌گذاری شده است (نسخهٔ چاپی مورد استفادهٔ سرکار خانم زرکوب -که با دقت فوق‌العاده‌ای توسط ایشان تایپ شده است- جدیدتر است و شامل بعضی تصحیحات اغلاط چاپی است که در این تصاویر قابل مشاهده است).

چهارمقالهٔ نظامی عروضی

آثار نظامی عروضی نیز مطابق روال سایر مجموعه‌های جدید از طریق گنجور رومیزی، دریای سخن و ساغر و همینطور کتابخانهٔ گنجور قابل دریافت است.

ابراهیم شاهدی دده

دیوان اشعار فارسی ابراهیم شاهدی دده، ادیب و صوفی عثمانی به همت آقای سیدمحمدرضا شهیم و با استفاده از نسخهٔ تصحیح شده توسط دکتر محمدامین احمدپور در گنجور در دسترس قرار گرفته است (پایان‌نامهٔ کارشناسی ارشد دکتر احمدپور تصحیح این دیوان بوده است، جهت کسب اطلاعات بیشتر اینجا را ببینید).

دیوان ابراهیم شاهدی دده

دیوان شاهدی وزنیابی شده و برچسب‌های حروف قافیهٔ آن نیز در گنجور مشخص شده تا محققان بتوانند روی آن مشابه‌یابی کنند.

دیوان فارسی شاهدی نیز مطابق روال سایر مجموعه‌های جدید از طریق گنجور رومیزی، دریای سخن و ساغر و همینطور کتابخانهٔ گنجور قابل دریافت است.

نصیحت‌نامهٔ کیکاووس زیاری مشهور به قابوس‌نامه

به همت خانم کیانا زرکوب کتاب مشهور قابوس‌نامه از روی تصحیح شادروان سعید نفیسی تایپ شده و در گنجور در دسترس قرار گرفته است.

قابوس‌نامه

از أنجا که صفحاتی از کتاب دارای تصاویر ساده (باب سی و چهارم: اندر علم نجوم و هندسه ، تصاویر در صفحهٔ ۱۳۱ کتاب چاپی) و جدول (باب سی و پنجم: در رسم شاعری) است که در متن گنجور قابل نمایش نبود، منبع چاپی نیز مطابق متن در دسترس از طریق گنجور فهرست‌گذاری شده است.

آثار عنصرالمعالی نیز مطابق روال سایر مجموعه‌های جدید از طریق گنجور رومیزی، دریای سخن و ساغر و همینطور کتابخانهٔ گنجور قابل دریافت است.