آقای محمدی عزیز!
عید نوروز بر شما مبارک باد.
به پیوست دو فایل به خدمت شما ارسال می‌گردد:
۱- باقیماندهٔ غزلهای عرفی از ردیف ن تا ی
۲- رباعیهای عرفی از ردیف الف تا دال
چند نکته را در این رابطه خدمت شما عرض می‌کنم:
همان‌طور که اوایل این پروژه توضیح دادم شعرهای عرفی که برای گنجور تهیه گردیده است بر اساس کتاب چاپ سنگی کانپور است که در سال ۱۸۸۰ میلادی در هندوستان نشر یافته است، همان نسخه در سایت کتابخانهٔ تصوف در دسترس است. در تصحیح آن از نسخه‌ای از چاپ ایران که در سال ۱۳۳۷ شمسی در تهران نشر یافته کمک گرفتم ( نسخهٔ جواهری). بنده نسخهٔ کانپور را اساس قرار دادم و هر جایی که افتادگی وجود داشت و یا خوانا نبود و یا غلط فاحشی وجود داشت از روی نسخهٔ جواهری تصحیح کردم. خوانندگانی که به غیر از دو نسخهٔ فوق، نسخه و یا نسخه‌های دیگری در دست دارند خوب می‌شود که مراتب اختلاف را در حاشیه درج کنند.
از طریق حاشیه‌های گنجور اطلاع یافتم که در همین چند سال پیش چاپ جدیدی از دیوان عرفی توسط آقای ولی‌الحق انصاری تصحیح شده و در تهران نشر یافته است که جامع‌تر و بهتر است. گویا ایشان دیوان را از روی ۳۷ نسخهٔ خطی معتبر مقابله کرده‌اند و سالها روی آن کار کرده‌اند. بنده هنوز به آن دست نیافته‌ام. من دیتابیسی برای کار شخصی خودم تهیه کرده‌ام که اگر فرصتی دست داد در آینده نسخه‌های مختلف را مقابله خواهم کرد.
چاپ کانپور پر از غلط است و با سلیقه و ذوق هندی تصحیح شده است. چاپ جواهری با سلیقه و ذوق ایرانی تصحیح شده است و با کمال تأسف پر از غلطهای بدتر است . بنده چاره‌ای نداشتم که در هر جا امکان فهم درستی از عبارت و یا کلمه‌ای وجود نداشت آن را به همان صورت در متن نگه دارم.
بنده در این کار به دنبال تصحیح دیوان نبوده‌ام، چون اولاً چنین دانشی را ندارم و در ثانی چنین امکاناتی را ندارم. بلکه گام اول در آغاز کردن راهی است به امید آنکه دیگران آن را ادامه بدهند و نسخه‌های متفاوت دیوان عرفی را به میان بیاورند تا در آینده منبعی برای تصحیح دیوان عرفی گردد. به امید آنکه ده‌ها نسخه از گوشه و کنار دنیا (مخصوصاً از کتابخانه‌های هند و ترکیه) بیرون بیاید و افقی در شناخت عرفی شیرازی آغاز گردد.
نسخهٔ حاضر گنجور بر اساس چاپ کانپور باقی خواهد ماند، هر چند پر از غلط است. ولی باید در نظر داشت که غزلهای عرفی آمیختگی عجیب و غریبی دارد. گفته شده است که عرفی در هنگام مرگ همهٔ چرکنویسهایش را به بزرگمردی که پشتیبان او بود به نام خان خانان داد.
گفتنی است که دو نفر در هندوستان همت بزرگی در ترویج شعر فارسی گذاشته بودند، یکی حکیم ابوالفتخ خان گیلانی بود که در سال ۹۹۷ در گذشت. بعد از او کسی به نام عبدالرحیم خان «خان خانان» بود که پس از فوت ابوالفتح خان پشتیبان عرفی شد. هر دوی آنها مقامهای دولتی بالایی داشتند و شاعران و ادیبان فراوانی که از ایران مهاجرت می‌کردند به آنان پناه می‌بردند. عرفی در سال ۹۹۹ هجری قمری مطابق ۱۵۹۰ میلادی در گذشت . عرفی در زمان فوت دستنوشته هایش را به خان خانان سپرد. این نوشته‌ها ۲۵ سال مسکوت می‌ماند. خود عرفی چند سال پیش از مرگ اش تعدادی از اشعارش را منتشر کرده بوده است و تعدادی هم از اشعارش (به گفتهٔ خودش شش هزار بیت آن) در زمان حیات خودش گم شده بوده است.
گفته شده است که خان خانان دست نوشته‌های عرفی را به شخصی به نام سراجا همدانی داد تا آنها را تصحیح و منتشر کند.. آنچه ۲۵ سال بعد از مرگ عرفی نشر یافت گویا خود منبع غلط ها و آمیخته گی هاست. بیشترین این آمیخته گی ها در غزل هاست. احتمالاً آمیخته گی هایی بعد از نشر سراجا هم به آن راه یافته است. در هر حال چون اشعار عرفی طرف دار زیادی داشت و خریدار داشت، نشرهای زیادی از آن در بازار بود.
قصیده‌های عرفی در دورهٔ حیات خود شاعر کاملاً جا افتاده و مشهور بود و کسی را یارای آن نبود که با آن برابری کند و یا در آنها دست ببرد و کسی هم قصیدهٔ تقلبی را خریدار نبوده است ولی حوزهٔ غزل متفاوت بوده است. غزل در هر زمان خریدار دارد. با مروری کوتاه می‌توان دریافت که غزلها یک دست نیستند و بسیاری از آنها سبک و سیاق عرفی را ندارند. به هر حال این میدانی برای کاوش است و چالش‌انگیز است.
در مقدمهٔ گنجور که در شرح حال عرفی نوشته‌اید، اشاره‌ای به رسالهٔ نثری از عرفی به نام « نفیسه» شده است. لطفاً توجه کنید که این کتاب و رساله نیست بلکه در واقع مقالهٔ کوتاهی است به نام « نفسیه». آن نوشته در خطاب به نفس است، و به همان خاطر «نفسیه» نامیده شده است که اکثراً آن را به غلط نفیسه می نویسند. لطفاً آن اسم را اصلاح بکنید.
با ارادت فراوان
رسته
آنچه خواندید متن پیام جناب رسته بود که مدتی پیش به همراه آن بخش پایانی غزلیات عرفی شیرازی را برای من ارسال کرده بودند که به دلیل تعطیلات نوروز تأخیری طولانی در انتشار آنها پیش آمد که بدین وسیله از ایشان و تمام دوستداران عرفی شیرازی عذرخواهی می‌کنم. فرستاده‌های جناب رسته هم‌اکنون روی سایت در بخش آثار عرفی شیرازی در دسترس قرار گرفته، اشتباهی که اشاره فرموده‌اند تصحیح شده و کاربران گنجور رومیزی (و ساغر) نیز می‌توانند با استفاده از گزینهٔ «دریافت فهرست مجموعه‌های اشعار …» از منوی «مجموعه‌ها» و یا از طریق این نشانی نسخهٔ بهروز اشعار عرفی را دریافت و جایگزین نسخهٔ قدیمی کنند.
