کاربران گنجور از این پس می‌توانند با لمس شماره‌های ابیات/خطوط، موارد مورد علاقهٔ خود را برای مراجعهٔ بعدی «نشانه‌گذاری» کنند. خطوط نشانه‌گذاری شده جزء اطلاعات خصوصی کاربران است و «نشانه‌»های یک کاربر به کسی جز خود او نشان داده نمی‌شود.

فهرست موارد نشانه‌گذاری شده در پیشخان کاربری و از قسمت «نشانه‌های من» به ترتیب نزولی زمان نشانه‌گذاری در دسترس قرار دارد.

امکان قدیمی شماره‌گذاری ابیات به‌روزرسانی شده است و به جای شماره‌های متنی، شماره‌ها به صورت گرافیکی (تصویری) نمایش داده می‌شوند تا مزاحمتی برای کپی متن ایجاد نکنند. علاوه بر این به طور پیش‌فرض با مشاهدهٔ متن صفحات اشعار، خطوط متن شماره‌گذاری می‌شوند (بالای کادر حاشیه‌ها امکان «حذف شماره‌ها» وجود دارد).

شماره‌های خطوط قابل کلیک و لمس هستند و با کلیک روی آنها برای اشعار دارای خوانش امکان خوانش متن با انتخاب گوینده از خط جاری به بعد پیشبینی شده است (برای خوانش‌هایی که حجم بالایی دارند زمان انتظار برای شروع خوانش بالاتر است و ممکن است زمان قابل توجهی را منتظر بمانید تا خوانش شروع شود).

در صورتی که کاربر وارد سیستم شده باشد امکان درج حاشیه برای خط جاری را دارد. حاشیهٔ ایجاد شده قسمتی از ابتدای متن خط متناظر را همراه دارد و با کلیک روی عبارت «دربارهٔ » در آن کاربر می‌تواند بیت متناظر را ببیند. ضمناً کاربر وارد شده می‌تواند ویرایش متن را از خط انتخاب شده شروع کند.

در پیشخان کاربر گنجور امکان «حذف حساب کاربری» اضافه شده است که برای کاربرانی که تمایل دارند اطلاعات آنها (حاشیه‌ها، خوانش‌ها و …) از گنجور به طور کامل حذف شود این امکان را فراهم می‌کند.

برای «حذف حساب کاربری» (به جهت جلوگیری از حذف تصادفی حساب و اطمینان از عزم کاربر برای حذف حساب)، نیاز به کلمهٔ عبور و دسترسی به ایمیلی که با آن ثبت نام کرده‌اید دارید. اگر کلمهٔ عبور خود را به یاد نمی‌آورید می‌توانید از حساب کاربری خود خارج شوید و فرایند فراموشی کلمهٔ عبور را دنبال کنید. فرایند کار به این صورت است که ابتدا کلمهٔ عبور شما درخواست می‌شود و سپس به ایمیلی که با آن ثبت نام کرده‌اید یک رمز ارسال می‌شود. با ورود آن رمز حساب کاربری شما پاک خواهد شد.

ضمناً فرایندهای ثبت‌نام و فراموشی کلمهٔ عبور که پیشتر از طریق گنجینهٔ گنجور انجام می‌شد از این پس بدون خارج شدن از گنجور انجام می‌شود. البته همچنان نام کاربری ایجاد شده در هر یک از سامانه‌های گنجور، گنجینهٔ گنجور و پیشخان خوانشگران گنجور بین آنها مشترک است و با حساب کاربری ایجاد شده در یکی از این سامانه‌ها می‌توانید در بقیهٔ آنها وارد شوید.

علاوه بر آن صفحه‌ای برای مستندسازی شرایط استفاده و حریم خصوصی کاربران گنجور ایجاد شده است که در پیوندهای پایین صفحات و همچنین در صفحهٔ ثبت نام در دسترس است.

قابلیت جدیدی که به گنجور اضافه شده به کاربران ثبت نام شده امکان آن را می‌دهد که تصحیحات مد نظر خود برای غلطهای تایپی متن را به صورت سیستمی پیشنهاد دهند و از نتیجهٔ رسیدگی به این پیشنهادها مطلع شوند. ضمناً سوابق تغییرات اعمال شده نگهداری می‌شود و ویرایش‌های تأیید شده در صفحهٔ ویرایش در دسترس است.

خواهشمند است کاربران علاقمند در ویرایش متن به نکات زیر توجه کنند:

۱. در بررسی تصحیحات پیشنهادی سندیت ملاک است و نه زیبایی یا شهرت ضبط خاصی از بیت یا حتی منطق. همچنان که بسیاری از دوستان آگاهی دارند عموم آثار ادبی قدیمی ما به خط شاعر به دست ما نرسیده و آنچه به دست ما رسیده نسخه‌های رونویسی شده از این آثار است که آنها هم مشکلات خاص خود را دارند (این نسخه‌ها به نوبهٔ خود از روی نسخه‌های دیگر نوشته شده‌اند و در این بازنویسی‌ها به دلایل مختلف از جمله ناخوانایی دستخط نسخهٔ مرجع، ناآشنایی کاتب با واژه‌های از رواج افتاده، بعضاً دستبرد ذوقی کاتب برای زیباتر کردن اشعار یا دستبرد ناامانت‌دارانه جهت همراستا کردن آنها با عقاید کاتبان و … متن تغییر کرده است) و با هم همخوانی ندارند. راهکار حل این مشکلات استفاده از حاصل پژوهشهای ادیبان و دانشمندان معاصر در ترتیب دادن متون تصحیح شده است. در مواردی که مأخذ گنجور مشخص است مثلاً در مورد دیوان حافظ که از روی تصحیح قروینی-غنی تایپ شده یا شاهنامه که مطابق شاهنامهٔ چاپ مسکو است در بررسی تصحیحات به همین منابع نگاه می‌کنیم (حتی اگر تصحیحات دیگر به طور واضح کیفیت بهتری داشته باشند چون ما نمی‌توانیم کل متن را تغییر دهیم اگر به فرض چند بیت را تغییر بدهیم کل متن از سندیت و مطابقت با نسخهٔ مرجع خارج می‌شود). دوستان عزیز توجه داشته باشند که «قول معروف» اشعار یعنی آن نقلی که در دهانها می‌چرخد و معروف است نیز لزوماً صورت صحیح شعر نیست و اتفاقاً به لحاظ آن که با ذوق زبان معاصر ما تراش خورده و بهبود پیدا کرده معمولاً در آن دست برده شده است. علاوه بر این بدیهی است که ویرایشهای ذوقی که حاصل تراوشات ذهنی شخصی دوستان باشند نیز هیچگاه تأیید نخواهند شد. محاسبات منطقی نیز هیچگاه بر آنچه در نسخه‌های معتبر درج شده ارجحیت ندارد چرا که بسیاری از این محاسبات مطابق طرز تفکر و زبان امروزی ما به نتیجه می‌رسند و لزوماً نحوهٔ کاربرد زبان و نحوهٔ بیان مفاهیم در روزگار شاعر با صورت امروزی آن مطابقت ندارد.

۲. امکان اضافه و حذف کردن ابیات و مصاریع در حال حاضر وجود ندارد. لذا لطفاً تلاش نکنید با جابجایی متن مصاریع این مسأله را حل کنید چون در صورتی که کلاً متن یک مصرع تغییر کرده باشد امکان تأیید ویرایش وجود ندارد.

۳. در استفاده از علائم سجاوندی (علامت سؤال و نقطه و …) به خصوص در مورد اشعار حد اعتدال را رعایت کنید. ممکن است یک بیت به صورتهای مختلف (سؤالی یا خبری و …) قابل خواندن باشد و اتفاقاً شاعر عمدی در این نحوهٔ سرودن شعر و چندخوان کردن آن داشته باشد اما ما با علامتگذاری خواننده را فقط به یک روش خواندن محدود می‌کنیم. در متون نثر استفاده از این علائم در حد متعادل به روخوانی صحیح متن کمک می‌کند.

۴. در دستور خط از به کار بردن رویکردهای نامتداول و کمتر شناخته و پذیرفته شده -علی رغم برتریهای احتمالی- خودداری کنید و مطابق آنچه بیشتر به کار می‌رود و مورد پذیرش است متن را ویرایش کنید. های مکسور مثل ه در «خانهٔ من» را حتی‌الامکان مانند نمونه (خانهٔ) تایپ کنید. نوشتن یای تلفظ شده در این وضعیت به صورت «خانه‌ی من» مزایایی دارد اما به لحاظ آن که گنجور در جستجوی متن، نیم فاصلهٔ بین «ه» و «ی» را به فاصله تبدیل می‌کند نتایج نامطلوبی ایجاد می‌شود. گنجور در جستجو همزه‌های روی های مکسور را حذف می‌کند و آنها نادیده می‌گیرد.

۵. کلمات فارسی را حتی الامکان و در صورتی که ضرورتی وجود ندارد حرکت‌گذاری نکنید. کاربران می‌توانند با انتخاب واژه‌ها و جستجو در لغتنامه نحوهٔ تلفظ صحیح آنها را بیابند یا از خوانش‌های صوتی استفاده کنند. حرکت‌گذاری غیر ضروری کلمات هم خواندن شعر را سخت می‌کند و هم روی جستجوپذیری متن تأثیر منفی دارد. حرکت‌گذاری متون عربی و غیرفارسی توصیه می‌شود چرا که امکان یافتن تلفظ صحیح آنها از روی واژه‌نامه وجود ندارد.

با تغییری که در پخش‌کنندهٔ خوانش‌های اشعار سایت ایجاد شده، از این پس اسکرول خودکار به محل مصرع/پاراگراف جاری غیرفعال شده است. برای دوستانی که به عملکرد قبلی علاقمندند یک دکمه برای فعال کردن آن در نظر گرفته شده که می‌تواند به تناوب فعال و غیرفعال شود.

ضمناً به لحاظ آن که اخیراً دسترسی آی پی های ایران به اسپاتیفای توسط این سرویس محدود شده است فعلاً پیشنهاد موسیقی از طریق اسپاتیفای امکانپذیر نیست (سرور گنجور در حال حاضر در ایران قرار دارد). احتمالاً طی ماههای آینده با انتقال سرور گنجور به خارج از ایران این مشکل حل خواهد شد.

با توجه به اشارات و نقل قولهای فراوان متون کهن از قرآن به کمک سایت خوب پارس قرآن امکان جستجوی عبارت انتخاب شده در قرآن فراهم شده است.

همراهان گرامی گنجور در طول چند روز گذشته (و پس از چند روز ناپایداری در سایت گنجور) احتمالاً متوجه تغییراتی در سایت شده‌اند. از جملهٔ این تغییرات اضافه شدن امکان «ثبت نام کاربران» است. ثبت نام کاربران در حال حاضر از طریق سیستم ثبت نام گنجینهٔ گنجور صورت می‌گیرد. کاربرانی که پیشتر در گنجینه یا پیشخان خوانشگران گنجور ثبت نام کرده‌اند می‌توانند با همان نام کاربری وارد گنجور شوند و در صورت فراموشی کلمهٔ عبور از طریق همان سیستمها اقدام به بازنشانی گذرواژهٔ خود کنند.

ثبت نام کاربران به آنها اجازه می‌دهد که روی حاشیه‌های خود کنترل کامل داشته باشند و بتوانند متن آنها را ویرایش و یا حذف کنند.

علاوه بر آن امکان پاسخگویی به حاشیه‌های دیگر کاربران فراهم شده است.

کنترل حاشیه‌های قدیمی کاربران با ثبت نام آنها با ایمیلی که پیشتر برای حاشیه گذاشتن استفاده کرده‌اند به آنها منتقل می‌شود. کاربرانی که پیشتر در گنجینه یا پیشخان خوانشگران ثبت نام کرده‌اند هم‌اکنون کنترل حاشیه‌های قدیمی خود را در دست دارند.

روشهای دیگر مشارکت کاربران در سایت مانند پیشنهاد آهنگها و تصاویر مرتبط و همینطور گزارش حاشیه‌های نامناسب نیز منوط به ورود کاربر شده است و در عوض دریافت تصویر امنیتی (کپچا) از این فرایندها حذف شده است.

کاربرانی که حاشیه‌های آنها بر اساس گزارش دیگر کاربران و یا فرایند دیگری توسط کاربری غیر از خودشان حذف می‌شود اعلانی در مورد علت این رویداد دریافت می‌کنند. در آینده تلاش خواهد شد فرایندهای مدیریتی سایت به کاربران علاقمند و دارای سابقهٔ قابل قبول واگذار شود.

کاربران ثبت نام شده هر کدام دارای صفحهٔ حاشیه‌های جداگانه هستند. کاربران می‌توانند نام مستعار نمایش داده شده ذیل حاشیه‌هایشان را تعیین کنند و همینطور وبگاه و توضیحی مختصر دربارهٔ خودشان را وارد نمایند.

گنجور در طول بیش از ۱۴ سال گذشته با نیروی نرم‌افزار وردپرس کار می‌کرده است. وردپرس از نسخه‌های بعد از 2.3.3 (ارائه شده در سال ۲۰۰۸ حدود ۱۳ سال پیش) امکان تعیین نشانی‌های تکراری برای نوشته‌ها را حذف کرد و از این جهت گنجور روی همین نسخهٔ قدیمی وردپرس باقی ماند تا نشانی‌های صفحات سایت تغییر نکند و شکسته نشود.

در وردپرس برای پیاده‌سازی امکانات مورد نیاز گنجور مثل مدیریت شاعران و نویسندگان از امکان مدیریت کاربران آن استفاده شده بود و با طراحی یک پوستهٔ اختصاصی در طول این سالها، این نرم‌افزار همه‌منظوره، نیازهای گنجور را پاسخگو بود. البته مدیریت سایت عموماً متکی بر برنامه‌ای اختصاصی بود که با اعمال مستقیم تغییرات به پایگاه داده‌های سایت امکانات گوناگون مورد نیاز را فراهم می‌آورد.

با این حال بعضی امکانات مورد نیاز کاربران همچون امکان ویرایش یا حذف حاشیه‌ها و مانند آن به لحاظ عدم وجود امکان ثبت نام کاربران در آن وجود نداشت. علاوه بر آن با وجود آن که داده‌های گنجور در قالب گنجور رومیزی به شکل آزاد و بازمتن منتشر می‌شد امکان انتشار آزادانهٔ کد سایت وجود نداشت و گنجور نمی‌توانست وب‌سرویسی برای علاقمندان به توسعهٔ امکانات مرتبط با ادبیات ارائه کند.

مشکل بزرگ دیگری که در سیستم قدیمی وجود داشت عدم امکان مشارکت کاربران در فرایندهای ادارهٔ سایت (تصحیح غلطهای تایپی اشعار، بازبینی حاشیه‌ها، آهنگهای مرتبط پیشنهادی و …) بود.

در طول چند سال گذشته و در فرایند توسعهٔ سیستمهای گنجینهٔ گنجور و همینطور پیشخان خوانشگران گنجور زیرساختهای لازم برای ثبت نام و مدیریت کاربران در قالب پروژهٔ وب‌سرویس گنجور فراهم شد.

به این ترتیب و با آماده شدن این زیرساخت، از حدود شش ماه پیش پروژهٔ مهاجرت گنجور از زیرساخت قدیمی به زیرساخت جدیدی که با حفظ ساختار سایت قدیمی امکانات بیشتری را ارائه کند آغاز شد و نسخهٔ اولیهٔ خروجی این پروژه در طول چند روز گذشته در دسترس قرار گرفته است.

زیرساخت جدید گنجور با استفاده از ‎.NET 5.0‏ تولید شده است (نشانی سورس برنامه) و به این ترتیب گنجور هم‌اکنون از سیستم قدیمی مبتنی بر لینوکس/مای‌اس‌کیو‌ال/پی‌اچ‌پی به ویندوز/مایکروسافت اس‌کیو‌ال سرور/سی‌شارپ مهاجرت کرده است.

در فرایند مهاجرت اولیه تلاش بر آن بوده که ساختار قدیمی سایت حفظ شود و برای به نتیجه رسیدن آن در زمان معقول وقتی روی بهینه‌سازی ساختارهای زیرساخت یا بهبود رابط کاربری صرف نشده است.

خروجی فعلی تنها در لایهٔ نمایش اطلاعات امکانات سیستم قبلی را داراست و در لایهٔ مدیریت فاقد بسیاری از ابزارهای کاربردی مورد نیاز برای مدیریت سایت است که تلاش می‌شود در آینده و به مرور زمان این امکانات نیز به آن اضافه شود.

مشارکت برنامه‌نویسان علاقمند به گسترش زیرساخت هنوز منوط به پاکسازی داده‌های سایت از اطلاعات خصوصی کاربران است که تلاش می‌شود در آیندهٔ نزدیک انجام و راجع به آن اطلاع‌رسانی شود. ضمناً APIهای ارائه شده ممکن است در آینده و بدون اطلاع قبلی تغییر کند. از این جهت توسعهٔ نرم‌افزارهای مستقل مبتنی بر آن فعلاً توصیه نمی‌شود.

ضمناً یک کپی فقط خواندنی (بدون امکان ارسال حاشیه و بدون به‌روزرسانی) از سایت قدیمی در نشانی old.ganjoor.net در دسترس است.

به همت و زحمت خانم کیانا زرکوب که پیشتر قابوس‌نامه را به علاقمندان ادبیات فارسی هدیه داده بودند کتاب ارزشمند مجمع‌النوادر معروف به چهارمقالهٔ‌ نظامی عروضی از روی تصحیح علامه قزوینی در گنجور در دسترس قرار گرفته است.

این کتاب که دربردارندهٔ بعضی اطلاعات دست اول راجع به شعرای مقدم پارسی‌گو همچون رودکی و دیگران است در مباحث ادبی مکرراً مورد ارجاع قرار می‌گیرد، هر چند به تحقیق دکتر معین -که در دیباچهٔ کتاب منعکس شده است- از لحاظ تاریخی چندان قابل اعتماد نیست و اشتباهات فاحش زیادی دارد.

نسخهٔ چاپ شدهٔ این تصحیح که به کوشش دکتر محمد معین منتشر شده است نیز مطابق متن فهرست‌گذاری شده است (نسخهٔ چاپی مورد استفادهٔ سرکار خانم زرکوب -که با دقت فوق‌العاده‌ای توسط ایشان تایپ شده است- جدیدتر است و شامل بعضی تصحیحات اغلاط چاپی است که در این تصاویر قابل مشاهده است).

آثار نظامی عروضی نیز مطابق روال سایر مجموعه‌های جدید از طریق گنجور رومیزی، دریای سخن و ساغر و همینطور کتابخانهٔ گنجور قابل دریافت است.

حمید رضا جان محمدی عزیز

بسیار شادمان ام که بگویم که همه‌یِ اجراهای فریدون فرح اندوز از غزل های حافظ، در گنجور دسترس است.

زیباترین صدایی که تا کنون شنیده‌ام.

و نگویم برایت که چه‌قدر به خودم می‌بالم که توانستم این کار را به پایان برسانم. و چه خوشحالم که من این کار را کردم. و رساننده‌یِ سلام ِ گرم فریدون فرح‌اندوز به هم‌وطنان ام.

بجز این، باز بسیار شادمان ام که بگویم که همه‌یِ اجراهای قدیمی خودم از غزل های حافظ را، با اجراهای جدید خودم جای‌گزین کردم.

از تو خیلی ممنون ام. شاید پنج شش سال پیش که به این صرافت افتادم که حافظ ها را از ابتدا تا انتها بخوانم، هرگز فکر نمی‌کردم که این تصمیم ِ دلی، تا چه حد زندگی و سرنوشت ِ من را تحت ِ تاثیر ِ خودش قرار دهد. بار ِ اول، غزل ها را در منزل و با امکانات ِ ضبط ِ خانگی ضبط کرده بودم؛ و پس از آن، استقبال ِ دوستان و مخاطبان ِ گرامی (که بیش‌تر از طریق ِ وبسایت خوب ِ گنجور ایشان را یافتم) به حدی شد که تصمیم گرفتم کاری جدی‌تر و با کیفیت‌تر انجام دهم.

مدیون ِ محبت ِ تو و گنجور و علاقه‌مندان ِ شعر و ادبیات ِ فارسی ام.

نسخه‌یِ بی‌موسیقی ِ اجرای استودیویی ِ خودم را در وب‌سایت ِ گنجور و کانال ِ تلگرامی ِ کتاب گویا پیش‌کش ِ علاقه‌مندان کردم. و مشغول ِ تدوین ِ مجموعه‌ئی ام (که دوست دارم نام اش «حافظ ِ شاعر» باشد) که تمامی ِ این غزل‌ها، تلفیق شده با موسیقی و با آرایش و کیفیتی آبرومند و در خور ِ نام ِ حافظ ِ شاعر، به صورت ِ اثری یادگار و ماندگار در دست‌رس ِ دوستان ِ هنردوست قرار گیرد.

با درود و مهر

سهیل قاسمی