بایگانی ماه جولای، 2024

دَه نامهٔ ابن عماد خراسانی

جمعه، جولای 26th، 2024

به همت آقای سیدمحمدرضا شهیم منظومهٔ روضة‌المحبین یا ده‌نامهٔ ابن عماد خراسانی شاعر قرن هشتم هجری در گنجور در دسترس قرار گرفته است.

توضیحاتی پیرامون کتاب به نقل از آقای شهیم:

این کتاب موسوم به «روضة المحبین» یا «ده نامه» است. این کتاب مانند «‌ده نامه»‌های دیگری که از عهد مغول به بعد رایج شد، منظومه‌ای است عاشقانه در بیان حالات عشق و نامه‌هایی که میان عاشق و معشوق مبادله شده است.
با توجه به آنچه شاعر در خاتمۀ کتاب سروده، زمان پایان کتاب «ربیع الاول ۷۹۴ق» معادل «بهمن ۷۷۰ش» می‌باشد و مشتمل بر ۷۶۰ بیت است؛ اما با توجه به اختلاف نسخه‌ها در تعداد ابیات و جمع‌آوری همۀ ابیات در این اثر، تعداد ابیات به ۷۶۸ بیت رسیده است.
این کتاب مانند سایر ده نامه‌ها به شکل «مثنوی-غزل» سروده شده و از زمان تألیف در میان اهل ادب از اشتهار ویژه‌ای برخوردار بوده است، چنانکه دولتشاه، از شهرت این کتاب در زمان خود سخن می‌گوید و کثرت نسخه‌های خطی آن در کتابخانه‌های جهان این گفته را تأیید می‌کند.

ده نامهٔ ابن عماد، نامهٔ پنجم

علاوه بر این صفحات متناظر نسخهٔ چاپی این کتاب به تصحیح سعید نفیسی نیز پایین صفحات قابل مشاهده است. در این کتاب ابن عماد به لحاظ سابقهٔ طولانی سکونت در شیراز به جای خراسانی، شیرازی خوانده شده است. متن این چاپ در مقایسه با کار نهایی آقای شهیم چند بیت کوتاه‌تر است.

ده‌نامهٔ ابن عماد نیز مطابق روال سایر مجموعه‌های جدید از طریق گنجور رومیزی، دریای سخن و ساغر و همینطور کتابخانهٔ گنجور قابل دریافت است.

گنجور تاجیکی، نسخهٔ آزمایشی

دوشنبه، جولای 22nd، 2024

تاجیکستان علی‌رغم مردم فارسی‌زبانش مخاطبان زیادی در گنجور ندارد و این البته به نظر می‌رسد ناشی از تفاوتی است که خط سیریلیک ایجاد کرده باشد.

سالها پیش در گنجور قابلیتی ایجاد کردم که برای مخاطبان با زبان مرورگر تاجیکی نسخهٔ ترجمهٔ گوگل از فارسی به خط تاجیکی را نمایش بدهیم. این قابلیت تأثیر قابل مشاهده‌ای روی وضعیت مخاطبان تاجیکستانی گنجور نگذاشت و بعدتر به دلیل مسائل فنی ناخواسته‌ای که ایجاد کرد آن قابلیت را حذف کردم.

چندی پیش در مصاحبه‌های مربوط به کتاب گنجور: قدرت بی‌نهایت کوچک‌ها و در بحث مخاطبان گنجور در مناطق مختلف جهان مهدی سلیمانیهٔ عزیز در این مورد پرسید و من را دوباره به یاد این مسئله انداخت.

علت آن که نسخهٔ ترجمهٔ گوگل گنجور مخاطب پیدا نمی‌کند می‌تواند آن باشد که عمدهٔ ورودی‌ها و آشنایی اولیهٔ مخاطبان از راه خود گوگل و موتورهای جستجوست و چون نسخهٔ ترجمهٔ گوگل در نتایج جستجو ظاهر نمی‌شود مخاطب، گنجور را نمی‌یابد.

از این جهت به نظرم رسید با ایجاد یک سایت مستقل برای مخاطبان خط تاجیکی می‌توانیم مسئلهٔ کشف‌پذیر بودن گنجور را حل کنیم.

با این اوصاف به کمک کار بزرگی که سالهاست به همت آقای جلال حجتی فهیم و در قالب پروژهٔ پرشین تاجیک انجام شده نسخهٔ اولیه‌ای از برگردان اشعار گنجور به خط تاجیکی را برای چهار شاعر (حافظ، خیام، فردوسی و مولانا) در دسترس گذاشته‌ایم.

از آنجا که در خط تاجیکی کسرهٔ اضافه بر خلاف خط فارسی همه جا نوشته می‌شود لزوماً خروجی فعلی ایده‌آل نیست. اما شروعی است برای بهبودهای آینده. امیدواریم به زودی به اضافه کردن امکاناتی چون جستجو، خوانش اشعار و نهایتاً ویرایشگر برای تصحیح اشکالات خط تاجیکی راه را برای استفادهٔ بیشتر و بهتر همزبانان تاجیک فراهم کنیم.

نسخهٔ فعلی امکان مرور سلسله‌مراتبی آثار (نوار ناوبری بالا)، مشاهدهٔ شعر یا بخش بعد و مشاهدهٔ برگردان گوگل از نسخهٔ کامل صفحهٔ متناظر در گنجور را فراهم می‌آورد.

با وجود آن که سرویس ترجمهٔ گوگل کاری بیش از نویسه‌گردانی می‌کند و کلمات را با معادلهای آنها جایگزین می‌کند می‌تواند ابزار کمکی خوبی جهت دسترسی مخاطبان تاجیکی به منابع بیشتر باشد. از این جهت روی قسمتی از اشکالاتی که در نسخهٔ ترجمهٔ گوگل گنجور دیده می‌شد کار شده و اکنون در این نسخه بیشتر آیکون‌ها و نمادهای تصویری به درستی نمایش داده می‌شوند.

ترجمهٔ گوگل از فارسی به تاجیکی

لطفاً به دوستان تاجیک خود نسخهٔ تاجیکی گنجور را به نشانی tj.ganjoor.net معرفی کنید و اگر بازخورد و پیشنهادی در این زمینه داشتند آنها را ذیل همین نوشته منعکس بفرمایید.

امیدواریم به زودی همهٔ گنجور را در این نسخه پوشش دهیم و امکانات لازم برای ویرایش و بهبود توسط خود تاجیک‌ها را ارائه کنیم.

شمار و بسیاری واژگان یک شعر

پنج‌شنبه، جولای 18th، 2024

در کنار آمارهای بسامد واژگان برای کل گنجور و هر سخنور و بخش امکان شمارش تعداد و فراوانی کلمات یک شعر نیز به بخش اطلاعات آن افزوده شده است که ممکن است به طور موردی به کار پژوهشگران بیاید. تصاویر زیر گویای روش دسترسی به و نحوهٔ استفاده از این قابلیت هستند.

بخش اطلاعات شعر
برای مشاهدهٔ بسامد واژگان اینجا کلیک کنید.
بسامد واژگان شعر

پیوند به جستجو در محاسبه‌گر ابجد

یکشنبه، جولای 14th، 2024

امکان کوچکی به محاسبه‌گر ابجد افزوده شده که با استفاده از آن می‌توان لینک به جستجوی جاری را مشاهده و در صورت نیاز از طریق نوار نشانیِ مرورگر کپی و ارسال کرد.

پیوند به جستجو در محاسبه‌گر ابجد

پایان سرشماری بسامد واژه‌های گنجور

جمعه، جولای 12th، 2024

کار سرشماری بسامد واژگان گنجور پایان یافته و دستاورد پایانی در پایین این برگه در دسترس است:

بسامد واژگان در آمار شعرهای گنجور

از آنجا که بیشترین بسامد از آن حروف ربط و واژگان کم‌تأثیر است برای کاهش نویز و واضح‌تر شدن اطلاعات معنی‌دار امکان حذف واژگان «کم‌هوادار» از آمار صد واژهٔ ابتدایی کلی یا همهٔ بخش‌ها اضافه شده است. این واژگان را از میان دویست واژهٔ پربسامد کلی انتخاب کرده‌ایم.