ویرایشگر گنجور رومیزی

تعدادی از دوستان گاه و بیگاه درخواست اضافه شدن آثار شاعران مورد نظر خود را به گنجور می‌کنند. در جواب این دسته از دوستان معمولاً متذکر می‌شوم که امکانات در اختیار گنجور بسیار محدود است، حجم فعلی اشعار عمدتاً از منابع از پیش دیجیتالی شده به گنجور منتقل شده‌اند و راه‌حلهایی که در حال حاضر برای گسترش دامنهٔ داده‌های گنجور در پیش گرفته‌ام در کوتاه‌مدت برای اضافه کردن شاعران مورد علاقهٔ آنها کارایی ندارند. در هر حال به نظرم، برخی از دوستان در صورتی که علاقمند باشند ممکن است بخواهند خودشان (در کنار دوستانی که خروجیهای OCR را بازبینی می‌کنند) به گنجور برای گسترش دامنهٔ داده‌های سایت کمک کنند. یکی از راه‌حلهای ممکن استفاده از ویرایشگر نرم‌افزار گنجور رومیزی است. در این نوشته تلاش می‌کنم راهنمای اولیه‌ای برای استفاده از این قابلیت گنجور رومیزی در اختیار بگذارم.

«ویرایشگر شعر» یکی از امکانات جانبی گنجور رومیزی است که به کاربران امکان گسترش داده‌های این برنامه (و سایت گنجور) را می‌دهد. برای دسترسی به این قابلیت لازم است ابتدا با باز کردن پنجرهٔ «تنظیمات» در ردیف «دکمه‌های اختیاری» گزینهٔ «ویرایشگر» را فعال کنید و دکمهٔ «تأیید» را بزنید تا به دکمهٔ «ویرایشگر» در سمت چپ نوار ابزار گنجور رومیزی دسترسی پیدا کنید. با کلیک بر روی این دکمه پنجرهٔ «ویرایشگر شعر» باز می‌شود.

فعال کردن نمایش دکمه ویرایشگر
دکمهٔ ویرایشگر شعر

در قسمت میانی پنجرهٔ ویرایشگر، همانند پنجرهٔ اصلی گنجور رومیزی، سلسله‌مراتب «خانه -> نام شاعر -> بخش …» را مشاهده می‌کنید، همانند پنجرهٔ اصلی عنوان شعر در میانهٔ پنجره نوشته می‌شود اما مصرعها در قالب جعبه‌های متنی با متن قابل ویرایش نمایش داده می‌شوند. در صورتی که یکی از جعبه‌های متنی فوکوس داشته باشد با استفاده از کلیدهای جهتی بالا و پایین می‌توانید به مصرع بالا و پایین بروید و با استفاده از کلیدهای Tab و Shift+Tab به مصرع قبلی و بعدی. در صورتی که متن جعبهٔ متنی را تغییر دهید رنگ آن از سفید به زرد کمرنگ تغییر پیدا می‌کند. با جابجایی به جعبهٔ متنی دیگر یا رفتن به شعر دیگر یا بستن پنجره؛ تغییرات انجام شده به طور خودکار ذخیره می‌شود و رنگ زمینهٔ جعبهٔ متنی زرد به سفید تغییر پیدا می‌کند. زدن کلید Enter در حالتی که مصرعهای فرد (اول) فعال هستند باعث می‌شود مصرع زوج روبرو فعال شود ولی زدن Enter در حالتی که مصرعهای زوج فعال هستند باعث درج یک بیت جدید زیر بیت فعلی می‌شود. با استفاده از کلید ترکیبی Shift+Delete می‌توانید بیت جاری را حذف کنید (توجه داشته باشید که ویرایشهای انجام شده غیرقابل برگشت هستند و بلافاصله ذخیره می‌شوند بنابراین بهتر است برای آزمایش این دکمه‌ها روی شاعر جدید و شعر جدید فرضی آزمایش کنید نه روی داده‌های اصلی). در صورتی که در حال وارد کردن شعر نیمایی (مصرعهای تکی) هستید در منوی دکمهٔ «شعر جدید» گزینهٔ «شعری که درج می‌شود نیمایی یا آزاد است» را علامت بزنید. در این حالت زدن کلید Enter باعث درج یک تک‌مصراع نیمایی زیر مصراع جاری می‌شود.

پنجرهٔ ویرایشگر
ویرایش متن باعث تغییر رنگ زمینهٔ جعبهٔ حاوی آن می‌شود

برای اضافه کردن شاعران جدید به برنامه باید ابتدا ساختار داده‌ها در گنجور رومیزی را بشناسید: در گنجور رومیزی دسته‌بندی شعرها در بالاترین رده بر اساس نام شاعر صورت می‌گیرد. آثار هر شاعر در قالب بخشهای مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند که هر یک از این بخشها می‌توانند زیربخشهای خاص خود را داشته باشند و این روند (زیربخشهای مختلف برای هر بخش) در سطح زیربخشها ادامه پیدا می‌کند.

بنابراین در صورتی که تمایل دارید آثار یک شاعر جدید را به برنامه اضافه کنید اولین گام اضافه کردن «شاعر جدید» است. برای این کار روی دکمهٔ متناظر کلیک کنید و نام شاعر را وارد کنید. از طریق منوی این دکمه می‌توانید نام شاعر فعلی (شاعری که نامش در پنجرهٔ میانی درج شده) را ویرایش کنید یا آن را (به همراه کلیهٔ آثار او) حذف کنید.

در صورتی که می‌خواهید اشعار شاعر جدید را در قالب بخشهای مختلف دسته‌بندی کنید می‌توانید با استفاده از دکمهٔ «بخش جدید» بخش جدیدی به عنوان زیربخش شاعر یا بخشی که در حال حاضر در آن قرار دارید ایجاد کنید. دکمهٔ «شعر جدید» همیشه باعث می‌شود که شعر به بخش جاری اضافه شود. عنوانهای «تغییر ترتیب زیربخشها» و «تغییر ترتیب اشعار بخش» امکانات لازم برای سازماندهی مجدد اشعار وارد شده را در اختیارتان می‌گذارند.

گنجور رومیزی در حال حاضر از چهار نوع شکلبندی برای شعرها پشتیبانی می‌کند. شکلبندی پیش‌فرض بیتهای دومصرعی است. با زدن کلید F1 دو مصرع یک بیت معمولی در اختیارتان قرار می‌گیرد. اشعار ترکیبی را با شکلبندیهای «بیت بند» (F2) و «مصرع بند» (F3) می‌توانید وارد کنید و تک‌مصرعهای نیمایی را با با شکلبندی «مصرع تنها» (F4). همچنان که پیشتر اشاره شد زدن کلید Enter روی بیت یا مصرع جاری معادل زدن کلید F1 یا F4 است.

ویرایشگر گنجور رومیزی علاوه بر تایپ راههای دیگری را برای ورود شعر در اختیارتان می‌گذارد. با استفاده از زیرمنوهای دکمهٔ «شعر جدید» می‌توانید شعر را از کلیپ‌بورد یا فایل متنی وارد کنید، علاوه بر آن امکان درج اشعار چند بندی نیز از کلیپ‌بورد وجود دارد.

برخی از منابع در دسترس (همانند کتابخانهٔ سایت تصوف ایرانی) اشعار را در قالب فایلهای Word و با قالب‌بندی جدولی در اختیار گذاشته‌اند. مشکلی که در کپی اشعار از این منابع ممکن است به آن بربخورید آن است که به دلیل نوع قالب‌بندی این فایلها تمام مصرعهای اول یک شعر در یک سلول و تمام مصرعهای دوم در سلول دیگر قرار دارند و کپی محتویات یک شعر و درج آن درست انجام نمی‌شوند. برای حل این مشکل از منوی دکمهٔ «ابزارها» فرمان «یک در میان چیدن خطوط دو ستون متنی» را انتخاب کنید. مصاریع اول را در ستون اول و مصاریع دوم را ستون دوم کپی کنید و نتیجه را با کلیک بر روی دکمهٔ «درج نتیجه در ویرایشگر» به ویرایشگر وارد کنید.

پس از تایپ اشعار مرحلهٔ آخر تهیهٔ فایل خروجی به منظور پشتیبان‌گیری، انتقال به کامپیوترهای دیگر یا ارسال برای سایت گنجور است (فایل خروجی را با اجرای فرمان «اضافه کردن مجموعه اشعار جدید» از منوی «ابزارها»ی گنجور رومیزی می‌توانید به گنجور رومیزی نصب شده روی کامپیوترهای دیگر اضافه کنید). برای انجام این کار با استفاده از منوهای دکمه‌های «شاعر جدید» یا «بخش جدید» (گزینه‌های «تولید خروجی») می‌توانید فایل خروجی مورد نظر خود را بسازید و در صورت تمایل برای اضافه شدن به گنجور آن را به نشانی ganjoor@ganjoor.net ارسال کنید (توجه داشته باشید که اضافه شدن آثار ارسالی به سایت یا اضافه شدن آن به گنجور رومیزی به دلیل زحمت و مشکلاتی که برای رفع تداخل‌های مجموعه‌ها وجود دارد منوط به تصمیم اداره‌کنندهٔ سایت است و در حال حاضر آثار شاعران ناشناس یا جوان معاصر و همینطور فایلهای حاوی حجم اندک از شعرهای یک شاعر یا شامل اشعار حاوی محتوای نامناسب از جمله مواردی هستند که پذیرفته نخواهند شد).

53 فکر می‌کنند “ویرایشگر گنجور رومیزی

  1. فرشته

    با عرض سلام
    سوالی داشتم در ارتباط با توضیح و تشریح هایی که در زیر اشعار و نثرها آمده که کنار آن نوشته شده هوش مصنوعی. آیا این تشریح ها و معانی توسط هوش مصنوعی تولید شده است؟ اگر بله از چه هوش مصنوعی ای استفاده شده است؟ و سوال اصلی اینکه آیا بعد از تولید معنی توسط هوش مصنوعی بازبینی انسانی انجام شده تا از صحت معنی و شرح آمده بتوان مطمین بود؟

  2. حمیدرضا نویسنده

    در مورد اطمینان از درستی قطعاً درصد قابل توجهی از متون ایجاد شده توسط هوش مصنوعی نادرستند. اینها پیشتر پیش‌نویسی برای علاقمندانی هستند که می‌خواهند آنها را تصحیح کنند.
    در مورد ابزارهای استفاده شده برای ایجاد آنها این نشانی را ببینید:
    https://blog.ganjoor.net/2024/12/16/ai-summaries

  3. آتنا آرسن

    با عرض سلام و خسته نباشید
    گاهی به تکرار پیش آمده است که قابلیت تشخیص وزن در سایت گنجور از دسترس خارج می شود. یا این ارور را میدهد : HTTP Error 503. The service is unavailable.
    لطفا مشکل را بررسی کنید.
    سایت گنجور در بخش تشخیص وزن اشعار، چند ویژگی منحصر به فرد دارد هرچند برخی از این ویژگی ها در سایر سایت ها یا نرم افزارهای مشابه موجود است اما دقت و سهولت استفاده از آن در سایت گنجور بسیار بهتر است.
    ویژگی اول : در گنجور می‌توان یک مصرع یا یک بیت یا چند بیت شعر را پس از انتخاب کردن مورد سنجش وزن قرار داد و نیازی نیست که ابیات توسط شخص تایپ شود و یا ابیات کپی شود و در محل دیگری الصاق شود و با این قابلیت همین طور که در حال مطالعه‌ی شعری خاص هستیم بلافاصله می‌‌توانیم به وزن شعر یا بیت مورد نظر دسترسی داشته باشیم.
    ویژگی دوم : در گنجور می‌توان متن سروده را بعد از انتخاب، دستکاری کرد و بعد به صورت مجدد درخواستِ تشخیص وزن داد و این قابلیت بسیار کاربردی هست که من به شخصه بارها از آن بهره گرفته‌ام. با این شیوه به راحتی می‌توان بسیاری از سروده‌های شاعران یا حتی سروده‌های شخصی را از لحاظ وزنی اصلاح کرد.
    ویژگی سوم : گنجور در صورتی که مصرع یا بیت انتخاب شده یا دستکاری شده ایراد وزنی داشته باشد پس از تقطیع، جلوی آن مصرع عبارت (ناجور) را می نویسد و در صورت صحیح بودن وزن شعر عبارت (برازنده) را جلوی آن نمایش می‌دهد و این در حالی هست که اکثر نرم افزارها و سایت‌هایی که ویژگی تشخیص وزن اشعار را دارند از این قابلیت برخوردار نیستند . به عنوان مثال در نرم افزار همیار شاعر که در کافه باز اندروید موجود هست حتی اگر شما به جای یک مصرع شعر، یک جمله‌ی طولانی و بدون وزن و قافیه و … را هم بنویسید هیچ توضیحی در مورد برازنده بودن وزن شعر یا ایراد وزن یا ناجور بودن آن نمیدهد و صرفا یکی از وزن‌های شعری را زیر آن نمایش میدهد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.