گنج را به گنجور بسپارید!

جایی، در توضیح پیوندی که به سایت گنجور داده شده بود آمده بود که «گنجور مجموعه‌ی تقریباً کاملی از شعرهای فارسی است». این توصیف مسلماً درست نیست. به نظر شما گنجور پوشش دهنده‌ی چند درصد از ادبیات منظوم ایران است؟ عنصری، امیرمعزی، ابن‌یمین، کمال‌الدین اصفهانی، بیدل دهلوی، کلیم کاشانی، قاآنی و …! تا دلتان بخواهد می‌توان از شاعران بزرگی نام برد که حتی یک شعر کوچک از آنها در گنجور نیست. تازه به آنچه که هست -اگر نگاه کنید- بخش بزرگی از آثاری که در گنجور آمده گزیده‌های ناکامل و پرغلط از آثار شاعران است (غزلیات امیرخسرو دهلوی را محض نمونه ببینید). علت این امر هم مشخص است: تبدیل متن چاپی به متن قابل استفاده در سایتها و نرم‌افزارهای کامپیوتری نیازمند صرف وقت، هزینه و نیروی انسانی است و در مدلهای غیرتجاری و ناسودده فراهم آوردن چنین امکاناتی ممکن نیست. در نتیجه، گنجور و بسیاری از سایتهای مشابهی که این آثار را در دسترس قرار داده‌اند همگی صرفاً متکی به یک پایگاه‌داده‌های آزاد، محدود از لحاظ حجم و نسبتاً پرغلط بوده و هستند (یا احیاناً متکی هستند به پایگاه‌داده‌های نرم‌افزار درج ۷۸ از شرکت مهرارقام که از لحاظ متن –منهای دسته‌ای از غلطهای ایجاد شده توسط مشکلات سکوهای نرم‌افزاری– متن آن با ری‌را مشابهت کامل دارد).

چاره چیست؟! چرا نباید ادبیات منظوم و منثور ما، ارثیه‌ی ارزشمند ما در دسترس ما باشد؟ با توجه به عدم وجود یک مدل سودده و در عین حال آزاد برای انجام این کار، با توجه به هزینه‌های این کار چه می‌شود کرد؟

من فکری دارم. کسانی که نوشته‌های من را از طریق وبلاگ شخصیم دنبال می‌کنند این روزها مکرر راجع محصول او.سی.آر فارسی آراکس شنیده‌اند (اینجا، اینجا و اینجا را ببینید). من یک نسخه از این محصول را در اختیار دارم، به تواناییهای آن اعتقاد دارم و تصور می‌کنم این محصول می‌تواند در این زمینه کمک زیادی بکند. از لحاظ ابزارهای سخت‌افزاری کافی است اسکنری تهیه کنم و شروع به تبدیل آثار چاپی به متنهای قابل درج در گنجور کنم، این سهمی است که من می‌توانم در این کار به عهده داشته باشم: صرف وقت برای اسکن کردن آثار چاپی و درج آنها در گنجور. در حجمهای کوچک می‌توانم کار بازبینی و تصحیح غلطها را هم انجام دهم. اما ترجیح می‌دهم در صورتی که حجم ورودیها بالا باشد فکری برای شرکت دادن علاقمندان دیگر در تصحیح غلطها به صورت آنلاین به کمک تصویر نسخه‌های چاپی بکنم.

او.سی.آر شعر شهریار با آراکس

اما سهم شما: شما می‌توانید ورودیهای آن کار را تهیه کنید. اگر نسخه‌هایی از آثار شاعران فارسی‌گو را در اختیار دارید که حالت چاپی دارند (خطی نیستند، با خط نستعلیق هم نوشته نشده‌اند) و به آنها نیاز ندارید آنها را برای من بفرستید (با توجه به آن که من برای اسکن سریع این آثار نیاز دارم آنها را از هم باز کنم امیدی به برگشت آنها نداشته باشید! حتی اگر بازشان نکنم یا شرایط آنها مناسب تبدیل نباشد آنها را به عنوان هدیه از طرف شما برای خودم برمی‌دارم 😉 ). یا اگر اسکنر دارید و نمی‌خواهید اصل کتاب را از دست بدهید صفحات آن را اسکن کنید و برای من بفرستید، اگر خواستید به این شیوه عمل کنید حتماً قبل از شروع کار از طریق این صفحه با من تماس بگیرید تا در مورد حداقل دقت مورد نیاز و کیفیت اسکن راهنماییتان کنم. اگر هم آثاری را که در گنجور موجود نیست به صورت فایل متنی (و نه نرم‌افزار) در اختیار دارید آن را برای من ارسال کنید. برای اطلاع از نحوه‌ی ارسال فایل یا بسته‌ی فیزیکی کتابها از طریق این صفحه با من تماس بگیرید (در انتخاب آثار دقت کنید که آثار شاعران معاصر که تبدیل آنها به متن از مصادیق نقض حقوق مؤلفین است مناسب این کار نیستند، گزیده‌ها و گلچینها هم چندان به کار ما نمی‌آیند).

در صورت استقبال از این پیشنهاد صفحه‌ای برای ذکر نام و تشکر از کسانی که به این شیوه گنجور را یاری داده‌اند ایجاد خواهم کرد. منتظر تماس شما هستم!

35 فکر می‌کنند “گنج را به گنجور بسپارید!

  1. سعید ک

    پیشنهاد می‌کنم تمام آثار هر شأعر را در صفحه مربوط به آن شأعر درج نمایید و اثار موجود در پایگاه را از سایر اثار وی با استفاده از خط رنگی‌ متمایز کنید. موفق باشید.

  2. وحید

    با عرض سلام و خسته نباشید .
    مطالب سایت شما واقعا زیباست . ما ایرانیان نیاز به چنین سایتی داشتیم که بتونیم شاعرهامون رو به دنیا نشون بدیم . برای کمک به شما و معرفی بهتر سایت شما به مردم ، من در weblog شخصی خودم حتما اسم سایت شما رو درج میکنم

  3. وحید

    با عرض سلام و خسته نباشید .
    مطالب سایت شما واقعا زیباست . ما ایرانیان نیاز به چنین سایتی داشتیم که بتونیم شاعرهامون رو به دنیا نشون بدیم . برای کمک به شما و معرفی بهتر سایت شما به مردم ، من در weblog شخصی خودم حتما اسم سایت شما رو درج میکنم.
    درضمن از شما درخواست میکنم از http://www.flyelf2020.blogfa.com دیدن فرمایید

  4. سارا

    درود برشما.کار بسیار خوب و شایان قدردانی انمجام داده اید
    اما در پاسخ به دوست عزیزمون وحید باید بگم ما باید ابتدا شعر و ادب فارسی رو به خودم و جوانها و نوجوانهامون نشون بدیم و بعد به دنیا، اونقدر ما از ادب فارسی دوریم که هر کس و ناکسی به خودش اجازه می ده بگه مولوی مال ماست، رودکی مال ماست و…
    فکر می کنی چند درصد از ما جونها حداقل یک بیت از شاعران بزرگمون رو از حفظیم مطمئن باش خیلی کم.

  5. بیژن

    با درود بر شما
    چقدر کار سزاواریست که انینگونه آسان میتوان به سروده های سرایندگان بزرگ پارسی دسترسی داشت
    هزاران آفرین بر شما باد شادزی

  6. مهدی

    با عرض سلام و آرزوی توفيق اين سايت پر ارزش و تشکر از دست اندرکاران.

    متاسفانه چون پايه و اساس جمع آوری اين مجموعه از نسخهائی ميباشد که بعضی از اشعار دانسته و ندانسته حذف شده اند ؛ بسيار خوب خواهد بود چنانچه مراجعين محترم به اين مجموعه نفيس در صورت مشاهده چنين کم بودهائی ؛ بتوانند آنها را با درج مأخذ به مسؤلان نگهداری سايت اطلاع دهند تا در صورت امکان اين مجموعه کاملتر شود.

    شخصاّ از کتب موجود در موزه استامبل اشعاری را از مولوی سراغ دارم که در اين محموعه يافت نميشوند. چنانچه مسؤلان محترم مايل باشند ترتيب ارسال آن داده ميشود.

    با عرض احترام و تشکر مجدد.

    مهدی

  7. تیمور

    سلا و تشکر از سایت زیباتون من دو تا پیشنهاد دارم واونم اینه که
    ۱. عماد خراسانی رو هم به لیست شاعراتون اضافه کنید
    ۲.این غزل زیبای شهریار رو هم به مجموعه اضافه کنید:

    پیرم و گاهی دلم یاد جوانی میکند بلبل شوقم هوای نغمه خوانی میکند

    همتم تا میرود ساز غزل گیرد به دست طاقتم اظهار عجز و ناتوانی می‌کند

    بلبلی در سینه مینالد هنوزم کین چمن با خزان هم آشتی و گل فشانی میکند

    ما به داغ عشقبازی‌ها نشستیم و هنوز چشم پروین همچنان پشمک ‌پرانی می‌کند

    نای ما خاموش، ولی این زهره شیطان هنوز با همان شور و نوا دارد شبانی می‌کند

    گر زمین دود هوا گردد همانا آسمان با همین نخوت که دارد، آسمانی می‌کند

    سالها شد رفته دمسازم زدست اما هنوز در درونم زنده است و زندگانی می‌کند

    با همین نسیان تو گویی کز پی آزار من خاطرم با خاطرات خود تبانی می‌کند

    بی ثمر هر ساله در فکر بهارانم ولی چون بهاران میرسد با من خزانی می‌کند

    طفل بودم دزدکی پیر و علیلم ساختند آنچه گردون می‌کند با ما نهانی می‌کند

    می‍رسد قرنی به پایان و سپهر بایگان دفتر دوران ما هم بایگانی میکند

    شهریارا گو دل از ما مهربانان مشکنید ور نه قاضی در قضا نامهربانی می‌کن

  8. تیمور

    ببخشید فاصله یادم رفت
    پیرم و گاهی دلم یاد جوانی میکند بلبل شوقم هوای نغمه خوانی میکند

    همتم تا میرود ساز غزل گیرد به دست طاقتم اظهار عجز و ناتوانی می‌کند

    بلبلی در سینه مینالد هنوزم کین چمن با خزان هم آشتی و گل فشانی میکند

    ما به داغ عشقبازی‌ها نشستیم و هنوز چشم پروین همچنان پشمک ‌پرانی می‌کند

    نای ما خاموش، ولی این زهره شیطان هنوز با همان شور و نوا دارد شبانی می‌کند

    گر زمین دود هوا گردد همانا آسمان با همین نخوت که دارد، آسمانی می‌کند

    سالها شد رفته دمسازم زدست اما هنوز در درونم زنده است و زندگانی می‌کند

    با همین نسیان تو گویی کز پی آزار من خاطرم با خاطرات خود تبانی می‌کند

    بی ثمر هر ساله در فکر بهارانم ولی چون بهاران میرسد با من خزانی می‌کند

    طفل بودم دزدکی پیر و علیلم ساختند آنچه گردون می‌کند با ما نهانی می‌کند

    می‍رسد قرنی به پایان و سپهر بایگان دفتر دوران ما هم بایگانی میکند

    شهریارا گو دل از ما مهربانان مشکنید ور نه قاضی در قضا نامهربانی می‌کند

  9. نويد

    سلام
    ۱) آيا گنجور فقط به شعر مي پردازد و در آن جايي براي نثر نيست؟؟
    ۲)‌ آيا ساختار پايگاه داده هاي شما مشابه ري را است؟
    ۳) من از لينكهاي شما درج ۷۸ را پيدا نكردم. اصلاً چي هست؟
    ۴) در باره كمك: من نسخه اي براي اضافه كردن ندارم اما در زمينه مقابله و تصحيح حاضرم همكاري كنم.
    ۵) ممنون از همه زحمتهايتان
    (نميدونم چرا انقدر ادبي نوشتم؟؟!!)

  10. حمیدرضا

    @نوید:
    ۱) چرا، در نظر داریم نثر کهن رو هم اضافه کنیم.
    ۲) نه، ما -در حال حاضر- از نرم‌افزار مدیریت محتوای وردپرس برای مدیریت مجموعه استفاده می‌کنیم و برنامه‌های کوچکی برای تبدیل ساختار ری‌را به ساختار مورد نیاز برای وردپرس تهیه کرده‌ایم. در هر صورت وردپرس نرم‌افزار نهایی گنجور نیست و دیر یا زود جای خود را به یک نرم‌افزار مدیریت محتوای تخصصی برای شعر و نثر کهن فارسی خواهد داد.
    ۳) درج ۷۸ محصول شرکت مهرارقام هستش، اینجا را ببینید: http://dorj.ir
    4) ممنون بابت اعلام آمادگیتون، فعلاً به دلیل بند ۲ (استفاده از وردپرس برای مدیریت محتوا)، اعمال تصحیحات فرایندیه که با یه سری برنامه‌ی کوچولو انجام می‌شه که چون برای کاربر غیر برنامه‌نویس تهیه نشده کار کردن باهاشون هم سخته و هم این که ممکنه در اثر اشتباهات کوچک باعث از دست رفتن اطلاعات موجود بشه. به هر حال اگر شما غلطهایی رو در حین خوندن شعرها دیدید کافیه توی حاشیه‌های پای هر شعر اون رو اعلام کنید تا بررسی و تصحیح بشه. نمونه‌هایی از غلطهایی رو که تا به حال اعلام و تصحیح شده توی این صفحه ببیند: http://ganjoor.net/hashieha
    5) خواهش می‌کنم! من (ما؟! 😉 ) هم از شما متشکرم.
    ۶) تقصیر شما نیست، فکر کنم همه اینجوری میشن!

  11. بني آدم

    با سلام و تشكر فراوان از زحمات شما دوستان.

    كسب اجازه اي مي خواهم از انعكاس مطالب شما در يك وبلاگ.
    حتما اگر شما وبلاگ رو ببينيد تعجب مي كنيد.
    ولي خودتان خواستيد تا براي گسترش پايگاه اقدامي شود، كه اين حقير عهده دار شدم.
    لطفاً اگر مخالف اين قضيه هستيد، پيغام بفرستيد تا وبلاگ حذف شود.
    اما به هر حال پيشنهاد مي كنم كه حتي با حذف وبلاگ، شما اين كار را عهده دار شويد.

    موفق باشيد.

  12. محمد

    واقعا سایت شما در خصوص اشعار شعرا جالب وزیبا است واین کارشما پاسخی به نیاز جامعه جهت اشنای با ادبیات ایران زمبن است از صمیم قلب برای شما آرزی سلامتی وموفقیت دارم . باز هم میگم دست مریزاد .

  13. saeed

    بسیار عالی است از سایت جز بوی عشق چیز دیگری به مشام نمیرسد.خدا قوت به همه عاشقان زحمتکش . در صورت نیاز به دیده منت آماده کمک مالی هستم.از حضرت حق سلامتی و بهروزی شما عزیزان را مسئلت دارم.

  14. سام

    ای کاش ابیاتی را که درج می کنید به همراه شماره ی هر بیت بود مخصوصا اشعار شاهنامه که شماره ی هر بیت در کار تحقیقی بسیار مهم ولزم است.با سپاس

  15. حمید نوری

    سلام ای عزیز
    من تازه با این کار شما آشنا شدم برای این کار بزرگ از جنابعالی بسیار قدردانی می کنم امیدوارم که ثابت قدم باشید

  16. افشین

    با سلام
    خدا قوت
    واقعا عالی است وجود چنین مجموعه ای لازم بود
    بینهایت سپاسگذارم

  17. ابوالفل

    واقعا عاليه ولي از نيماي جنوب(محمدرضا نعمتي زاده)وخيلي از شعرا ياد نكرديد

  18. اميرحسام

    سلام گلم

    واقعاً عاليه ، پرمحتوا ، جذّاب و مفرّح

    از شعر استاد شهريار خوشم اومد ، اونو كپي كردم تو كامپيوترم ، خيلي قشنگ و پر معني بود

    ايام به كامتان ، سبز باشيد

  19. امیر لطفی

    خدا پدرتو بیامرزه.دمت گرم.واقعا به یه همچنین سایتی احتیاج بود.با قدرت ادامه بدید

  20. پویا

    سلام.
    واقعا ممنون برای کاری که شروع کردید و ادامه می‌دهید. متاسفنه سازمانهایی مثل فرهنگستان و … باید زحمت چنین گردآوری هایی رو بکشند و هزینه‌هایش را بپردازند ولی کارهای حاشیه ای و نوش جان کردن ها فرصتی برایشان باقی نگذاشته و جورش را امثال شما باید بکشند.

    پاینده باشید.

  21. نرگس

    یکی از دوستان من بهم خبر داد که در چاپهای جدید خسرو و شیرین بعضی ابیات رو به دلیل صحنه دار بودن!! سانسور می کنن.
    تا بحال فکر نمی کردم در اشعار کهن هم دست برده بشه!
    به همین خاطر ازتون میخوام تا جایی که ممکنه برای همه کتابها از چاپهای قدیمی تر به عنوان مرجع استفاده کنید. ممنون

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.