گنج را به گنجور بسپارید!

10 جولای 2008

جایی، در توضیح پیوندی که به سایت گنجور داده شده بود آمده بود که «گنجور مجموعه‌ی تقریباً کاملی از شعرهای فارسی است». این توصیف مسلماً درست نیست. به نظر شما گنجور پوشش دهنده‌ی چند درصد از ادبیات منظوم ایران است؟ عنصری، امیرمعزی، ابن‌یمین، کمال‌الدین اصفهانی، بیدل دهلوی، کلیم کاشانی، قاآنی و …! تا دلتان بخواهد می‌توان از شاعران بزرگی نام برد که حتی یک شعر کوچک از آنها در گنجور نیست. تازه به آنچه که هست -اگر نگاه کنید- بخش بزرگی از آثاری که در گنجور آمده گزیده‌های ناکامل و پرغلط از آثار شاعران است (غزلیات امیرخسرو دهلوی را محض نمونه ببینید). علت این امر هم مشخص است: تبدیل متن چاپی به متن قابل استفاده در سایتها و نرم‌افزارهای کامپیوتری نیازمند صرف وقت، هزینه و نیروی انسانی است و در مدلهای غیرتجاری و ناسودده فراهم آوردن چنین امکاناتی ممکن نیست. در نتیجه، گنجور و بسیاری از سایتهای مشابهی که این آثار را در دسترس قرار داده‌اند همگی صرفاً متکی به یک پایگاه‌داده‌های آزاد، محدود از لحاظ حجم و نسبتاً پرغلط بوده و هستند (یا احیاناً متکی هستند به پایگاه‌داده‌های نرم‌افزار درج ۷۸ از شرکت مهرارقام که از لحاظ متن –منهای دسته‌ای از غلطهای ایجاد شده توسط مشکلات سکوهای نرم‌افزاری– متن آن با ری‌را مشابهت کامل دارد).

چاره چیست؟! چرا نباید ادبیات منظوم و منثور ما، ارثیه‌ی ارزشمند ما در دسترس ما باشد؟ با توجه به عدم وجود یک مدل سودده و در عین حال آزاد برای انجام این کار، با توجه به هزینه‌های این کار چه می‌شود کرد؟

من فکری دارم. کسانی که نوشته‌های من را از طریق وبلاگ شخصیم دنبال می‌کنند این روزها مکرر راجع محصول او.سی.آر فارسی آراکس شنیده‌اند (اینجا، اینجا و اینجا را ببینید). من یک نسخه از این محصول را در اختیار دارم، به تواناییهای آن اعتقاد دارم و تصور می‌کنم این محصول می‌تواند در این زمینه کمک زیادی بکند. از لحاظ ابزارهای سخت‌افزاری کافی است اسکنری تهیه کنم و شروع به تبدیل آثار چاپی به متنهای قابل درج در گنجور کنم، این سهمی است که من می‌توانم در این کار به عهده داشته باشم: صرف وقت برای اسکن کردن آثار چاپی و درج آنها در گنجور. در حجمهای کوچک می‌توانم کار بازبینی و تصحیح غلطها را هم انجام دهم. اما ترجیح می‌دهم در صورتی که حجم ورودیها بالا باشد فکری برای شرکت دادن علاقمندان دیگر در تصحیح غلطها به صورت آنلاین به کمک تصویر نسخه‌های چاپی بکنم.

او.سی.آر شعر شهریار با آراکس

اما سهم شما: شما می‌توانید ورودیهای آن کار را تهیه کنید. اگر نسخه‌هایی از آثار شاعران فارسی‌گو را در اختیار دارید که حالت چاپی دارند (خطی نیستند، با خط نستعلیق هم نوشته نشده‌اند) و به آنها نیاز ندارید آنها را برای من بفرستید (با توجه به آن که من برای اسکن سریع این آثار نیاز دارم آنها را از هم باز کنم امیدی به برگشت آنها نداشته باشید! حتی اگر بازشان نکنم یا شرایط آنها مناسب تبدیل نباشد آنها را به عنوان هدیه از طرف شما برای خودم برمی‌دارم 😉 ). یا اگر اسکنر دارید و نمی‌خواهید اصل کتاب را از دست بدهید صفحات آن را اسکن کنید و برای من بفرستید، اگر خواستید به این شیوه عمل کنید حتماً قبل از شروع کار از طریق این صفحه با من تماس بگیرید تا در مورد حداقل دقت مورد نیاز و کیفیت اسکن راهنماییتان کنم. اگر هم آثاری را که در گنجور موجود نیست به صورت فایل متنی (و نه نرم‌افزار) در اختیار دارید آن را برای من ارسال کنید. برای اطلاع از نحوه‌ی ارسال فایل یا بسته‌ی فیزیکی کتابها از طریق این صفحه با من تماس بگیرید (در انتخاب آثار دقت کنید که آثار شاعران معاصر که تبدیل آنها به متن از مصادیق نقض حقوق مؤلفین است مناسب این کار نیستند، گزیده‌ها و گلچینها هم چندان به کار ما نمی‌آیند).

در صورت استقبال از این پیشنهاد صفحه‌ای برای ذکر نام و تشکر از کسانی که به این شیوه گنجور را یاری داده‌اند ایجاد خواهم کرد. منتظر تماس شما هستم!

۳۵ نظر برای “گنج را به گنجور بسپارید!”

  1. IQ گفته:

    شعرا در چه سبکی؟؟؟
    یعنی هر شاعری یا فقط شعرای کهن؟؟؟
    سه نقطه…

  2. حمیدرضا گفته:

    @IQ:
    فعلاً هدف گنجور شاعران کهن هستش. برای شاعران شعر نو می‌تونید از این سایت کمک بگیرید:
    http://www.avayeazad.com/farsi.htm

  3. محمد گفته:

    واقعا عالیه . تشکر
    انشاله کامل تر بشه
    من که دعا میکنم .

  4. سعید ک گفته:

    پیشنهاد می‌کنم تمام آثار هر شأعر را در صفحه مربوط به آن شأعر درج نمایید و اثار موجود در پایگاه را از سایر اثار وی با استفاده از خط رنگی‌ متمایز کنید. موفق باشید.

  5. وحید گفته:

    با عرض سلام و خسته نباشید .
    مطالب سایت شما واقعا زیباست . ما ایرانیان نیاز به چنین سایتی داشتیم که بتونیم شاعرهامون رو به دنیا نشون بدیم . برای کمک به شما و معرفی بهتر سایت شما به مردم ، من در weblog شخصی خودم حتما اسم سایت شما رو درج میکنم

  6. وحید گفته:

    با عرض سلام و خسته نباشید .
    مطالب سایت شما واقعا زیباست . ما ایرانیان نیاز به چنین سایتی داشتیم که بتونیم شاعرهامون رو به دنیا نشون بدیم . برای کمک به شما و معرفی بهتر سایت شما به مردم ، من در weblog شخصی خودم حتما اسم سایت شما رو درج میکنم.
    درضمن از شما درخواست میکنم از http://www.flyelf2020.blogfa.com دیدن فرمایید

  7. سهیلا گفته:

    سلام
    واقعا خسته نباشید
    عالی بود
    خیلی دوستون دارم . شاد و سرد بلند باشید
    من لینک شما رو گذاشتم

  8. IranMap گفته:

    besiyar site por mohtavaiie darid.

  9. سارا گفته:

    درود برشما.کار بسیار خوب و شایان قدردانی انمجام داده اید
    اما در پاسخ به دوست عزیزمون وحید باید بگم ما باید ابتدا شعر و ادب فارسی رو به خودم و جوانها و نوجوانهامون نشون بدیم و بعد به دنیا، اونقدر ما از ادب فارسی دوریم که هر کس و ناکسی به خودش اجازه می ده بگه مولوی مال ماست، رودکی مال ماست و…
    فکر می کنی چند درصد از ما جونها حداقل یک بیت از شاعران بزرگمون رو از حفظیم مطمئن باش خیلی کم.

  10. بیژن گفته:

    با درود بر شما
    چقدر کار سزاواریست که انینگونه آسان میتوان به سروده های سرایندگان بزرگ پارسی دسترسی داشت
    هزاران آفرین بر شما باد شادزی

  11. مهدی گفته:

    با عرض سلام و آرزوی توفیق این سایت پر ارزش و تشکر از دست اندرکاران.

    متاسفانه چون پایه و اساس جمع آوری این مجموعه از نسخهائی میباشد که بعضی از اشعار دانسته و ندانسته حذف شده اند ؛ بسیار خوب خواهد بود چنانچه مراجعین محترم به این مجموعه نفیس در صورت مشاهده چنین کم بودهائی ؛ بتوانند آنها را با درج مأخذ به مسؤلان نگهداری سایت اطلاع دهند تا در صورت امکان این مجموعه کاملتر شود.

    شخصاّ از کتب موجود در موزه استامبل اشعاری را از مولوی سراغ دارم که در این محموعه یافت نمیشوند. چنانچه مسؤلان محترم مایل باشند ترتیب ارسال آن داده میشود.

    با عرض احترام و تشکر مجدد.

    مهدی

  12. تیمور گفته:

    سلا و تشکر از سایت زیباتون من دو تا پیشنهاد دارم واونم اینه که
    ۱٫ عماد خراسانی رو هم به لیست شاعراتون اضافه کنید
    ۲٫این غزل زیبای شهریار رو هم به مجموعه اضافه کنید:

    پیرم و گاهی دلم یاد جوانی میکند بلبل شوقم هوای نغمه خوانی میکند

    همتم تا میرود ساز غزل گیرد به دست طاقتم اظهار عجز و ناتوانی می‌کند

    بلبلی در سینه مینالد هنوزم کین چمن با خزان هم آشتی و گل فشانی میکند

    ما به داغ عشقبازی‌ها نشستیم و هنوز چشم پروین همچنان پشمک ‌پرانی می‌کند

    نای ما خاموش، ولی این زهره شیطان هنوز با همان شور و نوا دارد شبانی می‌کند

    گر زمین دود هوا گردد همانا آسمان با همین نخوت که دارد، آسمانی می‌کند

    سالها شد رفته دمسازم زدست اما هنوز در درونم زنده است و زندگانی می‌کند

    با همین نسیان تو گویی کز پی آزار من خاطرم با خاطرات خود تبانی می‌کند

    بی ثمر هر ساله در فکر بهارانم ولی چون بهاران میرسد با من خزانی می‌کند

    طفل بودم دزدکی پیر و علیلم ساختند آنچه گردون می‌کند با ما نهانی می‌کند

    می‍رسد قرنی به پایان و سپهر بایگان دفتر دوران ما هم بایگانی میکند

    شهریارا گو دل از ما مهربانان مشکنید ور نه قاضی در قضا نامهربانی می‌کن

  13. تیمور گفته:

    ببخشید فاصله یادم رفت
    پیرم و گاهی دلم یاد جوانی میکند بلبل شوقم هوای نغمه خوانی میکند

    همتم تا میرود ساز غزل گیرد به دست طاقتم اظهار عجز و ناتوانی می‌کند

    بلبلی در سینه مینالد هنوزم کین چمن با خزان هم آشتی و گل فشانی میکند

    ما به داغ عشقبازی‌ها نشستیم و هنوز چشم پروین همچنان پشمک ‌پرانی می‌کند

    نای ما خاموش، ولی این زهره شیطان هنوز با همان شور و نوا دارد شبانی می‌کند

    گر زمین دود هوا گردد همانا آسمان با همین نخوت که دارد، آسمانی می‌کند

    سالها شد رفته دمسازم زدست اما هنوز در درونم زنده است و زندگانی می‌کند

    با همین نسیان تو گویی کز پی آزار من خاطرم با خاطرات خود تبانی می‌کند

    بی ثمر هر ساله در فکر بهارانم ولی چون بهاران میرسد با من خزانی می‌کند

    طفل بودم دزدکی پیر و علیلم ساختند آنچه گردون می‌کند با ما نهانی می‌کند

    می‍رسد قرنی به پایان و سپهر بایگان دفتر دوران ما هم بایگانی میکند

    شهریارا گو دل از ما مهربانان مشکنید ور نه قاضی در قضا نامهربانی می‌کند

  14. تیمور گفته:

    ببخشید همونجوری زحمت بکشید بخونید امکان فاصاه گذاشتن نیست

  15. نويد گفته:

    سلام
    ۱) آیا گنجور فقط به شعر می پردازد و در آن جایی برای نثر نیست؟؟
    ۲)‌ آیا ساختار پایگاه داده های شما مشابه ری را است؟
    ۳) من از لینکهای شما درج ۷۸ را پیدا نکردم. اصلاً چی هست؟
    ۴) در باره کمک: من نسخه ای برای اضافه کردن ندارم اما در زمینه مقابله و تصحیح حاضرم همکاری کنم.
    ۵) ممنون از همه زحمتهایتان
    (نمیدونم چرا انقدر ادبی نوشتم؟؟!!)

  16. حمیدرضا گفته:

    @نوید:
    ۱) چرا، در نظر داریم نثر کهن رو هم اضافه کنیم.
    ۲) نه، ما -در حال حاضر- از نرم‌افزار مدیریت محتوای وردپرس برای مدیریت مجموعه استفاده می‌کنیم و برنامه‌های کوچکی برای تبدیل ساختار ری‌را به ساختار مورد نیاز برای وردپرس تهیه کرده‌ایم. در هر صورت وردپرس نرم‌افزار نهایی گنجور نیست و دیر یا زود جای خود را به یک نرم‌افزار مدیریت محتوای تخصصی برای شعر و نثر کهن فارسی خواهد داد.
    ۳) درج ۷۸ محصول شرکت مهرارقام هستش، اینجا را ببینید: http://dorj.ir
    ۴) ممنون بابت اعلام آمادگیتون، فعلاً به دلیل بند ۲ (استفاده از وردپرس برای مدیریت محتوا)، اعمال تصحیحات فرایندیه که با یه سری برنامه‌ی کوچولو انجام می‌شه که چون برای کاربر غیر برنامه‌نویس تهیه نشده کار کردن باهاشون هم سخته و هم این که ممکنه در اثر اشتباهات کوچک باعث از دست رفتن اطلاعات موجود بشه. به هر حال اگر شما غلطهایی رو در حین خوندن شعرها دیدید کافیه توی حاشیه‌های پای هر شعر اون رو اعلام کنید تا بررسی و تصحیح بشه. نمونه‌هایی از غلطهایی رو که تا به حال اعلام و تصحیح شده توی این صفحه ببیند: http://ganjoor.net/hashieha
    ۵) خواهش می‌کنم! من (ما؟! 😉 ) هم از شما متشکرم.
    ۶) تقصیر شما نیست، فکر کنم همه اینجوری میشن!

  17. آرمین گفته:

    میتوانید برای گسترش پایگاه زندگی نامه حافظ راهم در صفحه درج کنید.

  18. مهسا گفته:

    سلام.
    عالی بود…
    فقط همینو میتونم بگم.
    متشکرم…

  19. بني آدم گفته:

    با سلام و تشکر فراوان از زحمات شما دوستان.

    کسب اجازه ای می خواهم از انعکاس مطالب شما در یک وبلاگ.
    حتما اگر شما وبلاگ رو ببینید تعجب می کنید.
    ولی خودتان خواستید تا برای گسترش پایگاه اقدامی شود، که این حقیر عهده دار شدم.
    لطفاً اگر مخالف این قضیه هستید، پیغام بفرستید تا وبلاگ حذف شود.
    اما به هر حال پیشنهاد می کنم که حتی با حذف وبلاگ، شما این کار را عهده دار شوید.

    موفق باشید.

  20. محمد گفته:

    واقعا سایت شما در خصوص اشعار شعرا جالب وزیبا است واین کارشما پاسخی به نیاز جامعه جهت اشنای با ادبیات ایران زمبن است از صمیم قلب برای شما آرزی سلامتی وموفقیت دارم . باز هم میگم دست مریزاد .

  21. saeed گفته:

    بسیار عالی است از سایت جز بوی عشق چیز دیگری به مشام نمیرسد.خدا قوت به همه عاشقان زحمتکش . در صورت نیاز به دیده منت آماده کمک مالی هستم.از حضرت حق سلامتی و بهروزی شما عزیزان را مسئلت دارم.

  22. سام گفته:

    ای کاش ابیاتی را که درج می کنید به همراه شماره ی هر بیت بود مخصوصا اشعار شاهنامه که شماره ی هر بیت در کار تحقیقی بسیار مهم ولزم است.با سپاس

  23. حمیدرضا گفته:

    @سام:
    قابلیت شماره‏گذاری ابیات وجود دارد، اینجا را ببینید:
    http://blog.ganjoor.net/1387/03/09/btshmr
    اما این شماره‏گذاری بر اساس شماره‏گذاری ابیات منابع نیست و فقط هر شعر در محدوده‏ی خودش شماره‏گذاری می‏شود.

  24. حمید نوری گفته:

    سلام ای عزیز
    من تازه با این کار شما آشنا شدم برای این کار بزرگ از جنابعالی بسیار قدردانی می کنم امیدوارم که ثابت قدم باشید

  25. افشین گفته:

    با سلام
    خدا قوت
    واقعا عالی است وجود چنین مجموعه ای لازم بود
    بینهایت سپاسگذارم

  26. ابوالفل گفته:

    واقعا عالیه ولی از نیمای جنوب(محمدرضا نعمتی زاده)وخیلی از شعرا یاد نکردید

  27. ابوالفضل گفته:

    واقعا عالیه ولی از نیمای جنوب و خیلی از شعرا یاد نکردید

  28. رویای خیس گفته:

    zibast…

  29. اميرحسام گفته:

    سلام گلم

    واقعاً عالیه ، پرمحتوا ، جذّاب و مفرّح

    از شعر استاد شهریار خوشم اومد ، اونو کپی کردم تو کامپیوترم ، خیلی قشنگ و پر معنی بود

    ایام به کامتان ، سبز باشید

  30. امیر لطفی گفته:

    خدا پدرتو بیامرزه.دمت گرم.واقعا به یه همچنین سایتی احتیاج بود.با قدرت ادامه بدید

  31. پویا گفته:

    سلام.
    واقعا ممنون برای کاری که شروع کردید و ادامه می‌دهید. متاسفنه سازمانهایی مثل فرهنگستان و … باید زحمت چنین گردآوری هایی رو بکشند و هزینه‌هایش را بپردازند ولی کارهای حاشیه ای و نوش جان کردن ها فرصتی برایشان باقی نگذاشته و جورش را امثال شما باید بکشند.

    پاینده باشید.

  32. Ali گفته:

    We are interested in helping Ganjoor Webhosting 5 yesr for free, if interested please email us for arrangments.Regards.

  33. محمد گفته:

    بسیار عالی هست .

  34. نرگس گفته:

    یکی از دوستان من بهم خبر داد که در چاپهای جدید خسرو و شیرین بعضی ابیات رو به دلیل صحنه دار بودن!! سانسور می کنن.
    تا بحال فکر نمی کردم در اشعار کهن هم دست برده بشه!
    به همین خاطر ازتون میخوام تا جایی که ممکنه برای همه کتابها از چاپهای قدیمی تر به عنوان مرجع استفاده کنید. ممنون

  35. حامد گفته:

    با سلام
    لطفا دیوان استاد صغیر اصفهانی را نیز به مجموعه اضافه کنید.ممنون

نظرتان را بنویسید (نکتهٔ مهم: اگر برای نوشتن حاشیه در مورد شعرها اینجا آمده‌اید اشتباه آمده‌اید و باید در خود سایت گنجور حاشیه بگذارید. نظرات بی‌ربط به این نوشته پاک می‌شوند.)