تغییرات و امکانات جدید «دریای سخن» برای اندرویدیها

2 فوریه 2020

پس از عرضهٔ نسخهٔ اولیهٔ «دریای سخن»، آقای جواد احشامیان برنامه‌نویس پرکار آن همواره در حال افزودن امکانات جدید به این نرم‌افزار متن باز اندرویدی بوده است (جهت دریافت سورس این برنامه اینجا را ببینید).

یکی از امکانات جدید این برنامه که می‌تواند برای به اصطلاح «خوره»‌های شعر و ادبیات فارسی هیجان‌انگیز باشد قسمت «شعر یادت نره» است که می‌تواند با به چالش کشیدن در ذهن داشته‌های این دسته از دوستان در قالب سرگرمی، فرصت آشنایی با بخشهای ناخواندهٔ گنجینهٔ ادبیات ایران را هم برایشان فراهم می‌کند.

شعر یادت نره در دریای سخن

امکان دانلود مجموعه اشعار آنلاین به صورت یکجا، قابلیت جستجو در بخش دریافت مجموعه‌ها، نمایش مصراع اول شعر در لیست اشعار، امکان اشتراک گذاری شعر به صورت عکس، بهینه‌سازی بخش جستجو، امکان تغییر قلم لیست شاعران، لیست مجموعه اشعار، لیست گزیده‌ها و متن شعر و … از جمله تغییرات و امکانات جدید این نرم‌افزار است.

دریافت دریای سخن از کافه بازار

برای کسب اطلاعات بیشتر مورد دریای سخن به این صفحه، برای دریافت از گوگل‌پلی به این نشانی، برای دریافت از کافه‌بازار به این نشانی و برای دریافت از مایکت به این نشانی مراجعه کنید.


گنجینه: نرم‌افزار ویندوزی دریافت نسخه‌های خطی

17 ژانویه 2020

به همت آقای مهدی حسینی نرم‌افزاری بازمتن برای دریافت و مطالعهٔ آفلاین نسخه‌های خطی گنجینهٔ گنجور آماده شده است که نسخهٔ آمادهٔ اجرای آن از این نشانی قابل دریافت است (پیش‌نیاز نصب: دات‌نت‌فریم‌ورک ۴.۸، پس از دریافت، فایل را از حالت فشرده خارج کرده، setup.exe را اجرا کنید. برنامه در منوی شروع ویندوز تحت عنوان Ganjineh در دسترس است).

گنجینه: نرم‌افزار ویندوزی دریافت نسخه‌های خطی
گنجینه: نرم‌افزار ویندوزی دریافت نسخه‌های خطی
گنجینه: نرم‌افزار ویندوزی دریافت نسخه‌های خطی

این نرم‌افزار ویندوزی که مبتنی بر ای.پی.آی گنجینهٔ گنجور است، همانگونه که در تصاویر مشخص است امکان نمایش و مرور فهرست پدیدآورندگان (شاعران) گنجینهٔ گنجور، انتخاب نسخه‌های خطی و دریافت تصاویر این نسخه‌ها را با بالاترین کیفیت دارد. از آنجا که حجم این تصاویر بالاست شاید اگر امکان نمایش تصاویر بندانگشتی و انتخاب تصاویر و همینطور تعیین کیفیت پیش‌فرض متوسط برای تصاویر وجود می‌داشت کاربری آن بهینه‌تر می‌شد. با این وجود برنامهٔ حاضر برآورندهٔ نیاز دوستانی است که تمایل دارند بدون اتصال به اینترنت نسخه‌های خاصی را دریافت و روی کامپیوترشان آنها را بررسی کنند.

گنجینه: نرم‌افزار ویندوزی دریافت نسخه‌های خطی


چند مجموعه از اشعار شیوا فرازمند

6 ژانویه 2020

شیوا فرازمند شاعر، نقاش و منتقد ادبی، متولد ۱۳۵۴ رشت و ساکن آستاراست. وی دانش‌آموختهٔ فوق دیپلم تکنسین اتاق عمل و نیز رشتهٔ مهندسی کامپیوتر است. وی از اعضای باسابقهٔ انجمن شعر شهریار آستارا است که به مدت سه سال، مسئول انجمن بوده و در مقاطعی نیز مدرس عروض و قافیه و نقاشی در ادارهٔ فرهنگ و ارشاد بوده است. همچنین آموزش طراحی و نقاشی را در آموزشگاه خصوصی عهده‌دار بوده است.

شیوا فرازمند بیشتر به‌عنوان یک شاعر سبک کلاسیک مطرح بوده است اما در سال‌های اخیر در عرصهٔ شعر نو و سپید هم به سرودن شعر پرداخته است. نخستین کتاب شعرش، مجموعه غزلی مشترک بود به نام «وقتی تو هستی، من آسمانم» که محصول کارهای نخستین شاعر تا تاریخ چاپ آن کتاب (۱۳۸۵) بوده است و دومین اثر وی، مجموعه‌ای از شعرهای سپید ایشان است که با عنوان «روادید رؤیا و روسری بنفش» در سال ۱۳۹۱ منتشر شده است.

ایشان در عرصهٔ نقدنویسی هم تجربیاتی داشته و نمونه‌هایی از نوشته‌های او در خصوص آثار شاعران مختلف در نشریات سراسری کشوری منتشر شده‌است.

وی در عرصهٔ هنرهای تجسمی از جمله نقاشی هم فعالیت‌های به‌سزایی دارد.

مجموعه‌ای از آثار این شاعر جوان معاصر به همت آقای جواد احشامیان آماده شده است که از طریق «دریافت مجموعه‌ها» در گنجور رومیزی و دریای سخن و از طریق «مخزن مجموعه‌ها» در ساغر قابل دریافت است. علاوه بر آن نسخهٔ epub آن نیز در کتابخانهٔ گنجور در دسترس قرار دارد.

شعر طوفان از شیوا فرازمند در دریای سخن


سی و پنج غزل از کاوه سوخک لاری متخلص به شکیب

20 دسامبر 2019

کاوه سوخک لاری، غزل سرای معاصر و متخلص به شکیب است. او متولد ۱۳۵۹ در اصفهان و در حال حاضر ساکن استرالیا است. از سن ١٣ سالگی به تشویق استاد دکتر محمد علی اسلامی ندوشن و بعدتر به توصیه و تشویق استاد دکتر حسین الهی قمشه ای در سبک کلاسیک عراقی طبع آزمایی نموده است که حاصل آن تا کنون نزدیک به صد غزل در اوزان شناخته شده و اصیل عروضی است. کاوه سوخک لاری دارای درجه دکتری در دینامیک سیالات (امپریال کالج لندن) بوده و در حال حاضر ساینتیست در پژوهشگاه ملی استرالیا و دانشیار دانشگاه است. او همچنین کاشف رابطه ای در فیزیک سیالات در سال ٢٠١٢ میلادی می باشد.

Dr Kaveh Sookhak Lari

مجموعه‌ای شامل سی و پنج غزل از این شاعر جوان معاصر برای گنجور رومیزی آماده شده است که از طریق «دریافت مجموعه‌ها» در گنجور رومیزی و دریای سخن و از طریق «مخزن مجموعه‌ها» در ساغر قابل دریافت است. علاوه بر آن نسخهٔ epub آن نیز در کتابخانهٔ گنجور در دسترس قرار دارد.

سی و پنج غزل از کاوه سوخک لاری متخلص به شکیب


غزلیات همام تبریزی

24 اکتبر 2019

همت والای آقای سید جابر موسوی گنجینهٔ ارزشمند دیگری را به مجموعهٔ گنجور اضافه کرده است. مجموعهٔ غزلیات همام تبریزی به انضمام رباعیات، مثنویات و مفردات دیوان این شاعر بزرگ همعصر سعدی مشتمل بر ۲۶۰۲ بیت شعر در گنجور در دسترس قرار گرفته است. ایشان این مجموعه را از روی دیوان همام تبریزی به تصحیح رشید عیوضی (تبریز مرداد ۱۳۵۱، انتشارات شماره ۱۸، سلسله متون فارسی شمارهٔ ۵، دانشکده ادبیات وعلوم انسانی تبریز، مؤسسهٔ تاریخ و فرهنگ ایران) تایپ کرده‌اند.

همام تبریزی در گنجور

وزن و قافیهٔ اشعار این مجموعه نیز در گنجور تعیین شده است (عمدتا به شکل کامپیوتری که درصدی خطا دارد) و امکان تحقیق روی استقبالهای همام از سعدی و توجهات او به شاعران دیگر و توجه شاعران دیگر به او نیز فراهم شده است.

ولی چه سود که بیچاره نیست شیرازی

آثار همام به روال سایر مجموعه‌های جدید از طریق گنجور رومیزی، دریای سخن و ساغر و همینطور کتابخانهٔ گنجور قابل دریافت است.


امکانات جدید و تغییرات گنجینهٔ گنجور

19 اکتبر 2019

طی روزهای اخیر، با افزوده شدن نسخه‌های دیگری از کتابخانه‌های دیجیتال دانشگاههای هاروارد، میشیگان و پنسیلوانیا تعداد آثار در دسترس از طریق گنجینهٔ گنجور به بیش از ۴۰۰ عدد رسیده است.

غیر از آن امکانات جدیدی از جمله امکان چرخش تصاویر در زوایای ۹۰ درجه اضافه شده است:

امکان چرخش تصاویر در گنجینهٔ گنجور

در یادداشتهای شخصی یا عمومی نیز امکان ایجاد و درج برشهای تصاویر نیز اضافه شده است:

امکان برش تصاویر و درج آنها در یادداشت

امکان رفت و برگشت به نمای کتابخوان از روی تصاویر نسخه هم فراهم شده و به این ترتیب می‌توان علاوه بر صفحهٔ اصلی یک کتاب از روی تصاویر نیز به نمای کتابخوان در تصویر جاری مراجعه کرد و سپس از طریق پیوند بالا/سمت چپ این نما به نمای اصلی گنجینهٔ گنجور برگشت.


تکمیل غزلیات کمال خجندی

5 اکتبر 2019

آقای سید جابر موسوی کار تایپ غزلیات کمال خجندی را کامل کرده‌اند و به همت بلند و زحمت ایشان و با اضافه شدن ۵۷۹ غزل باقیمانده، حجم آثار در دسترس این شاعر بزرگ و مهم همعصر حافظ و تأثیرگذار و تأثیر گرفته از او به روایت تاریخ و خود او در گنجور به ۸۱۱۰ بیت رسیده است.

مجموعهٔ غزلیات شاعر با استفاده از سرویس پایگاه سرود وزنیابی شده است و به این طریق یافتن غزلهای هموزن و قافیهٔ کمال با حافظ و دیگر شاعران به کمک قابلیت شعرهای مشابه امکانپذیر شده است.

اشعار مشابه غزل حافظ و کمال خجندی
نشد به طرز غزل هم عنان ما حافظ

مجموعه‌های مخصوص گنجور رومیزی، ساغر و دریای سخن به‌روز شده و لازم است آثار شاعر جهت دسترسی به این افزوده‌ها مجدداً دریافت شود. نسخهٔ epub نیز به‌روزرسانی شده است.


به خط عشق: در تکمیل اطلاعات نسخه‌های خطی مرتبط با اشعار مشارکت کنید

4 اکتبر 2019

همراهان گرامی گنجور طی چند وقت اخیر ممکن است با تصاویر نسخه‌های دستنویس اشعار در کادر حاشیه‌ها مواجه شده باشند.

تصاویر مرتبط با شعر

همچنان که در معرفی گنجینهٔ گنجور عنوان شد اساساً علت وجودی گنجینهٔ گنجور آن است که بتوان تصاویر خوشنویسی شده و مینیاتورهای مرتبط با اشعار را همانند آهنگهای مرتبط با آنها در گنجور مشاهده کرد.

این فرایند نیز همچون پیشنهاد آهنگهای مرتبط متکی بر مشارکت علاقمندان است و می‌توانید با پیشنهاد تصاویر مرتبط با شعر در گنجینهٔ گنجور در غنی شدن اطلاعات در دسترس مشارکت کنید.

برای مشارکت در این طرح لازم است ابتدا در گنجینهٔ گنجور ثبت نام کنید.

ثبت نام در گنجینهٔ گنجور

پس از تکمیل ثبت نام و ورود به گنجینه، در صورت تمایل به پیشنهاد شعری مرتبط با یک تصویر روی علامت «پیشنهاد شعر مرتبط در گنجور» در کادر سمت راست تصاویر کلیک کنید.

پیشنهاد شعر مرتبط در گنحور

با کلیک روی این علامت، صفحه‌ای باز می‌شود که در سمت راست آن نمایی از سایت گنجور و در سمت چپ آن نمایی از گنجینهٔ گنجور نمایش داده می‌شود. در کادر سمت راست می‌توانید با مرور گنجور به شعر مد نظر برسید (عملگر جستجو در این کادر کار نمی‌کند و فقط می‌توانید گنجور را روی آن مرور کنید). پس از رسیدن به شعر مد نظر روی دکمهٔ «پیشنهاد» کلیک کنید. این صفحه به گونه‌ای طراحی شده که بتوانید بدون بستن آن پیشنهادهای بعدیتان را ثبت کنید. لذا می‌توانید در هر دو کادر صفحات را مرور کنید و پیشنهادهای بعدیتان را ثبت کنید.

پیشنهاد شعر مرتبط در گنجور

پیشنهادها بعد از بازبینی و تأیید علاوه بر کادر حاشیهٔ اشعار در گنجور در قالب پیوند به گنجور در ویژگیهای تصویر روی گنجینه و همینطور عنوان در فهرست نسخه ظاهر می‌شوند.

نشانی در گنجور
ابتدای اشعار مرتبط در فهرست

به این ترتیب و با پیشنهاد اشعار مرتبط به فهرست‌گذاری نسخه‌ها هم کمک می‌کنید و دسترسی به محتوای این گنجینه‌های نفیس را تسهیل می‌کنید.


معرفی گنجینهٔ گنجور

3 اکتبر 2019

همراهان گرامی گنجور با پروژهٔ نمایهٔ موسیقی گنجور آشنایی دارند که در آن تلاش می‌کنیم آهنگهای مرتبط با اشعار گنجور را ذیل هر شعر مشخص کنیم. در همان راستا، ایدهٔ انجام کاری مشابه برای آثار هنری تجسمی مرتبط با اشعار مثل قطعات خوشنویسی، نسخه‌های خطی، آثار نقاشی و … از آن زمان جزء دغدغه‌های اداره کنندهٔ گنجور بوده است. ایده‌ای که توسط چند نفر از همراهان گنجور نیز به طور جداگانه پیشنهاد شده است.

مشکلی که در راه پیاده‌سازی این ایده وجود داشت آن بود که یک کاتالوگ متمرکز از آثار هنری قدیمی ایرانی وجود نداشت تا نقشی را که سایتهای عرضهٔ موسیقی در پروژهٔ قبلی به عهده داشتند عهده‌دار شود (هر چند در مورد سایتهای عرضهٔ موسیقی نیز عدم همکاری این سایتها با گنجور، تغییر ساختارهایشان، همینطور حذف مجموعه‌ای از آثار به دلایل احتمالی مثل پایان یا لغو قرارداد با ناشران و نهایتاً غیبت بخش بزرگی از مجموعهٔ موسیقی ایرانی روی آنها مشکلاتی را ایجاد می‌کند که شاید راه حل آن تنها بتواند ارائهٔ یک کاتالوگ مستقل و متمرکز برای موسیقی ایران و استفاده از آن در این پروژه باشد).

برای حل این مسئله پیشتر (با الهام از کار فوق‌العاده‌ای که توسط دکتر قلیچ‌خانی و دکتر قانع در سایت شاهکارهای خوشنویسی ایرانی انجام شده) تلاش کردم با استفاده از آثاری که به شکل دیجیتالی روی سایتهای موزه‌های مشهور جهان در دسترسند سایت متمرکز و کاتالوگ مورد نیاز را ایجاد کنم. شروع کار با سایت موزهٔ اسمیثسونین با طولانی شدن کار و تغییر اساسی ساختار این سایت و همینطور قدیمی شدن تکنولوژی برنامه‌نویسی مورد استفادهٔ من نیمه‌کاره ماند و رها شد.

سایت  شاهکارهای خوشنویسی ایرانی

تا آن که اخیراً با در دسترس قرار گرفتن مجموعه‌ای از نسخه‌های خطی ایرانی روی سایت کتابخانهٔ کنگرهٔ آمریکا تصمیم گرفتم این ایده را این بار با تکنولوژی و ابزار برنامه‌نویسی به‌روزتر و با استفاده از این مجموعه داده‌ها به ثمر برسانم.

گنجینهٔ گنجور به نشانی museum.ganjoor.net حاصل اولیهٔ این تلاش است.

گنجینهٔ گنجور

علاوه بر مجموعهٔ عرضه شده روی سایت کتابخانهٔ کنگره، به مدد فهرست فوق‌العاده‌ای که اداره‌کنندگان پایگاه خبری نسخ خطی در این صفحه فراهم کرده‌اند آثار دیگری از سایتهای دانشگاههای پرینستون (Princeton Digital Library of Islamic Manuscripts) و هاروارد (Islamic Heritage Project) وارد این مجموعه شده‌اند و در حال حاضر تعداد آثار در دسترس از طریق گنجینهٔ گنجور برابر ۲۶۴ نسخهٔ خطی و چاپی است.

گنجینهٔ گنجور امکان مرور آثار بر اساس ویژگیهای آنها (نام کتاب، پدیدآورنده و …) را فراهم می‌کند. کاربر می‌تواند با کلیک روی علامت «مشاهده در نمای کتابخوان» آن را در کتابخوان گنجینه (تهیه شده با استفاده از کتابخوان بازمتن سایت آرشیو نقطه ارگ) مشاهده کند.

مشاهده در نمای کتابخوان
کتابخوان گنجینهٔ گنجور

تلاش شده تا برچسبهای موجود در منابع مبدأ به طور کامل انتقال یابد و تصحیحاتی روی آنها صورت گرفته و بعضی از متون انگلیسی ترجمه شده است. پشتیبانی از فهرست برای نسخه‌ها و همینطور امکان ارتباط با اشعار گنجور (که در مطلب جداگانه‌ای در مورد آن توضیحات لازمه ارائه خواهد شد) از دیگر قابلیتهای گنجینهٔ گنجور است.

فهرست اثر در گنجینهٔ گنجور

امکان دسترسی به تصاویری از اثر که ویژگی خاصی مانند دارا بودن نقاشی یا تذهیب روی آنها مشخص شده نیز از دیگر امکانات گنجینهٔ گنجور است (نمونه).

تصاویر دارای نقاشی
تصاویر دارای نقاشی

کاربران گنجینهٔ گنجور می‌توانند با ثبت نام در آن به امکانات دیگری از جمله امکان «نشان کردن» آثار، درج یادداشت به صورت شخصی (خصوصی) و عمومی و همینطور پیشنهاد ارتباط با اشعار سایت گنجور بهرمند شوند. علاوه بر این، از طریق اعلانهای گنجینه در جریان پاسخگویی به یادداشتهای عمومیشان قرار می‌گیرند.

امکانات کاربری

در مطلب دیگری روش پیشنهاد ارتباط بین اشعار گنجور و تصاویر گنجینه توضیح داده خواهد شد.


بلبل‌زبان: ربات ناظم

20 سپتامبر 2019

با پیشرفت فناوریهای مرتبط با هوش ماشینی کم کم پای این فناوریها به کاربردهای مرتبط با زبان و ادبیات نیز باز شده است و هم‌اکنون شاهد ظهور رباتهای شاعر هستیم: رباتهایی که بعضاً می‌توانند درصد قابل توجهی از مخاطبین انسانی را متقاعد کنند که سروده‌هایشان کار یک انسان بوده است!

به همت آقای افشین خاشعی، کار جالبی برای زبان فارسی انجام شده است که می‌تواند با تکمیل و پیشنهاد جملات و جایگزینی کلمات کلام موزون تولید کند. خروجی این تلاش جالب رباتی به نام بلبل‌زبان است که با پیشنهاد کلمات می‌تواند شما را در سرودن شعر (با تعریف کلام موزون) کمک کند. این فرایند با تغذیهٔ موتور نرم‌افزاری ربات با اشعار حکیم توس انجام شده است و به همین دلیل مهارت تخصصی این ربات سرودن شعر به سبک شاهنامهٔ فردوسی است.

اگر جملات موزونی در ذهن دارید که نمی‌توانید آنها را تکمیل کنید کافی است آنها را به بلبل‌زبان بسپارید.

بلبل‌زبان